۱۴:۵۰ - ۱۳۹۲/۰۶/۹ دکتر توفیقی، سرپرست وزارت علوم:

امسال «دانشجوی ستاره‌دار» نخواهیم داشت

ضرورت ایجاد فضای باز سیاسی در دانشگاه‌ها برای ما نکته مهمی است و باید آرامشی که زمینه فعالیت‌های علمی است در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد، در عین حال در دانشگاه فضای باز سیاسی، نشاط سیاسی و فضای تبادل‌نظر نیز وجود داشته باشد. زمانی که این مسایل را تشویق می‌کنیم باید محیطی امن برای ایجاد این فضا به وجود آوریم که در حال حاضر نیز اینگونه است و باید تقویت شود.

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): یک هفته از اظهارنظر «جعفر توفیقی»، سرپرست وزارت علوم مبنی بر پیگیری اعتراضات دانشجویان و استادانی که طی چند سال اخیر مورد اجحاف واقع شده‌اند، می‌گذرد. همزمان بررسی‌های «شرق» نشان می‌دهد، سازمان سنجش آموزش کشور طی چند هفته اخیر اقدام به احضار تعدادی از دانشجویان کرده است و از طریق «هیات گزینش دانشجو» در این سازمان، اقدام به پرس‌وجو‌هایی از برخی دانشجویان کرده است.

در همین رابطه جعفر توفیقی در گفت‌وگو با خبرنگار «شرق» در پاسخ به این سوال که «در وزارت علوم چه پیگیری‌هایی برای رفع مشکلات این‌دسته از دانشجویان انجام داده‌اید؟» می‌گوید: «در اولین مرحله بنده درخواست گزارشی کرده‌ام از سازمان سنجش که گزارش بیاید بررسی کنیم و کلا جهت‌گیری ما این است که امسال هیچ‌کس به دلیل شایبه‌های سلیقه‌ای و سیاسی از تحصیل محروم نشود و این کار را اجرایی می‌کنیم.»

درواقع، امسال «دانشجوی ستاره‌دار» نخواهیم داشت. «دانشجویان ستاره‌دار» بحث و اتفاق جدیدی نیست و سابقه آن نیز به دولت قبل بازمی‌گردد. مساله‌ای که به دلیل اهمیت بالای آن، همانند موضوعاتی همچون گرانی و تورم، شاه‌بیت مشترک مناظره‌ها و سخنرانی‌های انتخاباتی برخی نامزدها از سال ۸۸ تاکنون بوده است. همچنین مسوولان سازمان سنجش معتقدند که «استعلام از وضعیت دانشجویان، قانون مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت‌ها ندارد.» به‌طوری‌که ابراهیم خدایی، رییس سازمان سنجش آموزش کشور خردادماه امسال در این‌باره با تایید وجود دانشجوی ستاره‌دار، عنوان می‌کند: «از بعد از انقلاب اسلامی در کلیه دوران، استعلام برای پذیرفته‌شدگان دوره‌های تحصیلات تکمیلی وجود داشته است.»

از سوی دیگر همزمان با بالا گرفتن بحث‌ها در رابطه با تغییر احتمالی رییس دانشگاه علامه‌طباطبایی، توفیقی به «شرق» می‌گوید: «بالاخره در این زمینه اعضای هیات‌علمی مطالباتی دارند و در حال بررسی است و به‌موقع تصمیم‌گیری لازم صورت می‌گیرد. حتی اعضای هیات‌علمی پیشنهاداتی هم برای تغییر و تحولات در این دانشگاه نیز داشتند و ما در حال بررسی این نظرات هستیم و در آینده نزدیک در این‌باره تصمیم‌گیری می‌کنیم.» این اظهارنظر در حالی است که پیش از این صدرالدین شریعتی، رییس کنونی دانشگاه علامه‌طباطبایی عنوان کرده بود : «زمانی استعفا می‌دهم که نتوانم کاری انجام دهم وقتی می‌توانم کار انجام دهم شرعا نمی‌توانم استعفا دهم.»

شواهد نشان می‌دهد، آقای روحانی می‌خواهند از فرصت سه‌ماهه خود برای معرفی وزیر علوم استفاده کنند، بر این اساس مهم‌ترین اولویت‌های شما در این سه‌ماه چیست؟
در درجه اول ما بحث سال تحصیلی جدید را پیش‌رو داریم که با روسای دانشگاه‌ها هماهنگ شدیم که بتوانیم سال تحصیلی جدید را با بهترین شرایط آغاز کنیم، خوشبختانه همه دانشگاه‌ها از نظر پذیرش دانشجویان جدید، ساماندهی اعضای هیات علمی و برگزاری کلاس‌ها آمادگی دارند و انشاءالله بتوانیم سال تحصیلی را با آرامشی بهتر و کیفیت بالاتر برگزار کنیم، در درجه بعد در اولویت‌ها خوشبختانه در سند بالادستی که در نظام جامع آموزش‌عالی کشور هست، به‌خوبی طراحی شده و اولویت‌های ما را مشخص کرده است. همچنین با توجه به تاکیدات مقام‌معظم‌رهبری که تاکید داشتند سرعت پیشرفت علمی کشور حفظ شود و کند نشود، بالطبع اولویت اول ما همین موضوع می‌شود ایشان بسیار تاکید داشتند که زنجیره ایده تا بازار تکمیل شود و تبدیل ایده به علم و علم به فناوری و فناوری به تجارت‌سازی علم مورد اهتمام قرار گیرد که ما نیز در حال تدوین برنامه‌های کاربردی برای تاکید بر آنها هستیم.
شما فراخوانی اعلام کردید که اگر استاد و دانشجویی احساس می‌کند در این هشت‌سال حقی از او ضایع شده است به وزارت علوم بیاید و شکایت خود را اعلام کند، بر این اساس تاکنون چه تعداد استاد و دانشجو به وزارت علوم مراجعه کرده‌اند و چه پیگیری‌هایی در این‌باره صورت گرفته است؟
در این رابطه بیشتر روی صحبت من به استادانی بود که تصور می‌کردند به‌دلیل مسایل سیاسی یا باورهایشان بازنشسته شده‌اند، چون من در این‌باره مستنداتی دارم، در همین رابطه مراجعاتی هست هم از جانب برخی اعضای هیات علمی و هم از جانب دانشجویان و کارکنان که در حال رسیدگی است و الان طبق آخرین اخباری که داریم حدود ۶۰ مورد مراجعه کرده‌اند و ۷۰ مورد دیگر نیز از طریق روابط عمومی وزارت علوم در حال پیگیری است و ترکیبی از مطالبات اعضای هیات علمی، دانشجویان و کارکنان وزارت علوم است.
شواهد ما نشان می‌دهد، طی سه‌هفته اخیر تعداد زیادی از متقاضیان ورود به دوره کارشناسی‌ارشد دانشگاه از سوی سازمان سنجش احضار شده‌اند و مورد پرس‌وجو قرار گرفته‌اند. این مساله شایبه دور جدید ستاره‌دارکردن دانشجویان را تقویت می‌کند، شما در وزارت علوم چه پیگیری‌ای برای رفع مشکلات این دسته از دانشجویان انجام داده‌اید؟
در اولین‌مرحله بنده درخواست کرده‌ام از سازمان سنجش که گزارشی بیاید تا بررسی کنیم. کلا جهت‌گیری ما این است که امسال هیچ‌کس به‌دلیل شایبه‌های سلیقه‌ای و سیاسی از تحصیل محروم نشود، این کار را اجرایی می‌کنیم و درواقع دانشجوی ستاره‌دار نخواهیم داشت.
برخی ناظران و دانشگاهیان منتظر مشخص‌شدن تکلیف دانشگاه علامه‌طباطبایی و تغییر ریاست آن هستند. آخرین بررسی‌های شما در رابطه با این دانشگاه به کجا رسیده است؟
بالاخره اعضای هیات علمی مطالباتی دارند و این موضوع در حال بررسی است و به موقع تصمیم‌گیری لازم صورت می‌گیرد حتی اعضای هیات علمی پیشنهاداتی هم برای تغییر و تحولات در این دانشگاه داشتند و ما در حال بررسی این نظرات هستیم، در آینده نزدیک در این‌باره تصمیم‌گیری می‌کنیم.
تعامل با مجلس یکی دیگر از مسایلی است که مورد توجه شما قرار گرفته، این تعامل به چه شکلی صورت می‌گیرد؟
ما یک مسیر قانونی را باید برویم و با مجلسی‌ها تعامل کنیم و به سوالاتشان پاسخ دهیم، مشکلی نداریم از این بابت و در این زمینه آمادگی کامل داریم تا به ارایه توضیحاتی که مورد علاقه نمایندگان مجلس هست بپردازیم.
هم اکنون بسیاری از دانشگاهیان انتقادی نسبت به دخالت وزارت‌علوم در پذیرش دانشجویان دکترا دارند، به نظر شما شکل کنونی پذیرش دانشجوی دکترا منطقی است و آیا احتمال تغییری در این روند پذیرش وجود دارد؟
سه‌سالی هست که این پذیرش به‌صورت متمرکز انجام می‌شود بنابراین باید این موضوع را ارزیابی کنیم، هرچند من نمی‌خواهم قضاوت کنم اما باید مورد بررسی قرار گیرد و دانشگاهیان را نیز در این موضوع مشارکت دهیم که اگر این برگزاری خوب بود آن را ادامه دهیم و اگر نقاط ضعفش بیشتر بود، اصلاحش کنیم.
دانشگاه‌های کشور در حال حاضر بیش از پیش دچار نقش منفعلی در مراحل تصمیم‌گیری در کشور شده‌اند، تحلیل شما از وضع امروز چطور است و به نظر شما دانشگاه‌های کشور تا چهار سال آینده باید دچار چه وضعیتی باشند؟
دانشگاه چهارسال بعد باید استقلال عملیاتی داشته باشد و بسیار چابک، توانمند، تصمیم‌ساز و منعطف باشد که بتواند به‌راحتی تصمیم بگیرد و در عین حال رضایت دانشگاهیان را به‌همراه داشته باشد.
از طرفی دانشگاه چهارسال بعد باید دانشگاه کارآفرین و ماموریت‌گرا باشد که در متن جامعه به نیازهای مردم، جامعه و صنعت پاسخ دهد.
همچنین دانشگاه‌ زیربنای اقتدار و امنیت ملی است و فارغ‌التحصیلان دانشگاه چهارسال بعد باید بیشترین اشتغال و اثربخشی را داشته باشند و همچنین ارزش‌مدار، اخلاق‌مدار و نیز در مقابل جامعه، پاسخگوی تصمیمات و منابعی که از مردم مصرف کرده‌اند باشند، نکته حایز اهمیت دیگر این است که دانشگاه چهارسال بعد باید در تولید ناخالص ملی و توسعه سیاسی و فرهنگی نقش برجسته و در نظام توسعه فناوری نقش کلیدی داشته باشد.
نکته‌ای که طی هشت‌سال اخیر کمتر مورد توجه قرار گرفت، دپیلماسی علمی در وزارت علوم است. شما چه برنامه‌ای برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی در وزارت علوم و دانشگاه‌ها دارید؟
به نظرم ما از نظر خودارزیابی در دانشگاه‌ها کمی نسبت به دنیا عقب‌تر هستیم، در دنیا نهادهای زیادی وظیفه ارزیابی و تضمین و اعتبارسنجی کیفیت را دارند که با استفاده از الگوی ارزیابی درونی، بیرونی یا بعضا ممیزی کیفیت را مراقبت و تضمین می‌کنند. ما باید به فکر گسترش ارتباطات بین‌الملل دانشگاه‌ها باشیم، ایجاد ارتباطات بین‌المللی توسط دانشگاه‌ها در بحث کیفیت بسیار تاثیرگذار است بنابراین با گسترش ارتباطات بین‌المللی باید دانشگاه‌ها را به سمت دانشگاه‌های تراز اول جهانی نزدیک کنیم.
امنیتی‌شدن فضای دانشگاه‌ها نیز یکی از انتقاداتی است که حتی در نامه اعضای فرهنگستان علوم به رییس‌جمهور مورد تاکید قرار گرفت، برنامه شما برای پایان‌دادن به این وضع چیست؟
ضرورت ایجاد فضای باز سیاسی در دانشگاه‌ها برای ما نکته مهمی است و باید آرامشی که زمینه فعالیت‌های علمی است در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد، در عین حال در دانشگاه فضای باز سیاسی، نشاط سیاسی و فضای تبادل‌نظر نیز وجود داشته باشد. زمانی که این مسایل را تشویق می‌کنیم باید محیطی امن برای ایجاد این فضا به وجود آوریم که در حال حاضر نیز اینگونه است و باید تقویت شود.
البته نباید تصور کنیم آنجا که صحبت از نشاط دانشجویی می‌شود، منظور هرج‌ومرج و بی‌انضباطی است. قوانین و مقررات موجود در حوزه تشکل‌های دانشجویی به‌اندازه کافی قدرت نظر دارد که اجازه دهد دانشجویان در این چارچوب فعالیت کنند.