۱۵:۱۳ - ۱۳۹۲/۰۲/۱۱ به مناسبت 11 اردیبهشت، سالروز درگذشت کیومرث صابری

دو کلمه حرف حساب عدالتخواهانه؛ گزیده طنزهای گل آقا

کیومرث صابری در آبان‌ماه 1381 انتشار هفته‌نامه گل‌آقا را متوقف کرد و دو سال بعد درگذشت. اما خاطره طنزها و کاریکاتورهای مرحوم گل آقا در روزنامه اطلاعات و «گل آقا» همچنان در خاطره مردم ایران باقی می ماند. چراکه او زبان گویای مردم در مقابل سیاستمداران بود و به مدت دو دهه جریان عدالتخواهی را در قالب هنر و ادبیات طنز هدایت می کرد.

«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

امروز ۱۱ اردیبهشت و نهمین سالگرد درگذشت مرحوم کیومرث صابری فومنی مشهور به گل آقاست.

او که علاوه بر معلمی در دوران پیش از انقلاب در نشریه فکاهی «توفیق» فعالیت داشت، پس از انقلاب مسئولیت هایی همچون مشاور رئیس جمهور(شهید رجایی) را عهده دار بود. اما از دی ۱۳۶۳ فعالیت های دولتی را رها کرده و ستونی به نام «دو کلمه حرف حساب» را با امضای «گل‌آقا» در روزنامه‌ی اطلاعات آغاز کرد که سرآغازی بر شروع طنز سیاسی در دوران پس از انقلاب شد و هفت سال بعد از آن، نشریه‌ی گل‌آقا را به چاپ رساند که در آن برای اولین‌بار کاریکاتور مقامات دولتی کشیده شد.

کیومرث صابری در آبان‌ماه ۱۳۸۱ انتشار هفته‌نامه گل‌آقا را متوقف کرد و دو سال بعد درگذشت. اما خاطره طنزها و کاریکاتورهای مرحوم گل آقا در روزنامه اطلاعات و «گل آقا» همچنان در خاطره مردم ایران باقی می ماند. چراکه او زبان گویای مردم در مقابل سیاستمداران بود و به مدت دو دهه جریان عدالتخواهی را در قالب هنر و ادبیات طنز هدایت می کرد.

خاطرات او که از عاشقان راه امام(ره) بود و به تأیید مطالبش از سوی ایشان دل خوش می داشت، توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام گردآوری و از سوی نشر عروج منتشر شده است.

متن زیر گزیده ای مختصر از حجم وسیع طنزهای عدالتخواهانه او در روزنامه اطلاعات و هفته نامه گل آقاست:

ویژه اغنیا و ثروتمندان!

«شعار جنگ بین فقر و اغنیا، که از سوی این گروه مطرح می شود، برای ثروتمند شدن فقرا نیست. جنگ بین فقرا و اغنیا در نظر این گروه با این هدف باید آغاز شود که اغنیا حذف شوند و فقرا باقی بمانند.. هیچ کس ثرومتند نباشد. همه فقیر باشند…»

لابد خوانندگان عزیز تا حالا متوجه شده اند که اینجانب در جناحبندی های اجتماعی، جزو باند «فقرای متمایل به اغنیا» می باشم! منتها تا همین امروز که بیست و یکمین قسمت مقاله «اسلام ناب محمودی و اسلام امریکایی» مندرج در یکی از روزنامه ها را خواندم، متوجه مواضع آن گروه که عقیده دارند «همه باید فقیر باشند!» نشده و بلکه به این صرافت نیز نیفتاده بودم که چنین گروهی هم هست.

البته مطالبی که در مقال نقل گردید، یک گوشه کوچکی از سلسله مقالات فوق الاشعار می باشد و ما، که بیست قسمت قبلی را نخوانده و امیدی به مطالعه بیست قسمت بعدی هم نداریم، نمی توانیم خودمان را وارد در جنگ و دعوای بین فقرا و اغنیا بنماییم. بلکه اصولا تابع مفاد این مصراع می بیاشیم که:

به نزدیک من صلح بهتر تا که جنگ

یعنی همه عقیده داریم که فقرا برای خودشان باشند، اغنیا هم برای خودشان اغنیا باشند و همه به هم محبت نمایند، که شاعر گفته:

از محبت خارها گل می شود.

فلذا، شاید بهتر باشد که فقرا، به جای نگ و دعوا بروند روی اغنیا را ماچ کرده حلالیت بطلند و اگر یک نان و پنیری دارند، با اغنیای بی نوا قسمت کنند و شبهای جمعه کمک به ثروتمندان بیچاره را فراموش ننمایند. چراکه تصور مکان و زمانی که در آن هیچ کس ثروتمند نباشد پشت آدم را می لرزاند! و اگر «آن گروه» من بعد به اغنیا بگویند بالای چشمشان ابروست، دیگر خود دانند و گل آقا!

توضیح ضروری: بس که «گل آقا» از این موضوع متألم و متأثر شد نتوانست پای «حرف حساب» امروز را امضا نماید. اگر مطلب امروز محتوم به امضای ایشان نیست، از همین بابت است.

«مش رجب»

روزنامه اطلاعات، یکشنبه ۱۲/۴/۱۳۶۷

تشابه!

اتومبیل دولتی مثل بمب شیمیایی است! همه این را می دانند که استفاده از آن ممنوع است، ولی کسی که جلوی استفاده چی ها را بگیرد، پیدا نمی شود!

«گل آقا»

روزنامه اطلاعات، یکشنبه ۱۶/۵/۱۳۶۷

عدالت اجتماعی برقرار می‌کنیم!

«برای تحقق عدالت اجتماعی باید به جای پول، به جامعه خدمات بدهیم.» – جراید

زمان: تنگ غروب

مکان: حول و حوش مراکز آبدارخانه

موضوع: برقراری

مشروح مذاکرات:

- کجا برادر شاغلام؟

- می‌روم که برقرار بنمایم.

- چی‌چی را؟

- عدالت اجتماعی را دیگر.

- …

چرا این طوری نگاه می‌نمایی؟ … ببین برادر غضنفر! این جا را رؤیت بفرما: «نمایندگان مجلس خواستگار برقراری عدالت اجتماعی شدند.»

حالا ما هم قبل از اینکه گل‌آقای قربانش بروم، سمت مسؤولیت برقراری عدالت اجتماعی را به مابقی مناصب ما اضافه بنماید، خودمان داریم می‌رویم که برقرارش بنماییم. شما هم همین جا بمان، تا دیدی دارد برقرار می‌شود، به ما خبر بده. کارهای آبدارخانه را هم می‌سپاریم دست بزرگ بی‌سواد آبدارخانه که شما باشی. فقط اگر دیدی کارهای آبدارخانه خیلی قاطی پاتی گردیده و به آستانه قطع دیشلمه و دمر شدن قوری و یک ور شدن سمار رسید، فوری بفرست دنبال ما… مراتب جهت استحضار گل‌آقا از شیرین‌کاریهای این عوام گزارش شد.

«غضنفر»

ابلاغیه گل‌آقا:

نکند غضنفر دست به استکان نعلبکی آبدارخانه بزند. برقراری عدالت اجتماعی در آبدارانه پا در هوای شاغلام ایجاب می‌نماید که فی‌الفور خودش را به ضمیمه سبیلش، تحویل عصای بنده بدهد!

والسلام

«گل‌آقا»

هفته‌نامه‌گل‌آقا، پیاپی ۲۹۱، سال ۱۳۷۵