لیست شورای نگهبان را باور کنیم یا سخنان دبیر را؟
می توان مواردی از غلبه کانونهای قدرت و ثروت در فهرستهای شورای نگهبان یافت و نیز اینکه متقابلا کسانی که با کانونهای قدرت و ثروت مبارزه کردهاند یا تسلیم منافع و مطامع آنان نشدهاند، مورد بیمهری و حتی غضب شورا قرار گرفتهاند. مصادیق این بیمهری به ویژه در انتخابات مجلس چنان گستردهاند که برخی، کم کاری نمایندگان در مبارزه با فساد را به ترس آنان از عدم تأیید در شورای نگهبان نسبت میدهند.
مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): آیتالله احمد جنتی دبیر محترم شورای نگهبان چند روز قبل در جمع تعدادی از سرپرستان دفاتر نظارت و بازرسی انتخابات شهرستانها، سخنانی درباره جایگاه و وظایف این نهاد گفتهاند که بازخوانی آن بسیار مهم مینماید.
آیتالله جنتی با ابراز تأسف از ورود«ثروت» و «قدرت» در امر انتخابات، فرمودهاند: «عدهای در کشور، متاسفانه فقط به دنبال پست و مقام هستند اما شورای نگهبان باید قاطعانه جلوی آنها بایستد.»
دبیر شورای نگهبان با اشاره به تضیقاتی که قدرتطلبان ممکن است برای همکاران شورای نگهبان ایجاد کنند، افزودهاند: «ممکن است دیگران در موقعیتهای شغلی کسانی که با شورای نگهبان همکاری میکنند، مشکلاتی ایجاد کنند، اما باید مشکلات را تحمل کرد زیرا همکاری با این نهاد، ارزشمند است.»
این مواضع شاید در مقام سخن بسیار شیرین بنماید اما در مقام عمل جای تأمل مضاعف دارد که چه بسا عملکرد شورا با آن در تضاد کامل باشد. از جمله مصادیق نقص این ادعا، در انتخابات ریاست جمهوری اخیر بود که از میان خیل کاندیداها تنها کسانی تأیید شدند که به دو قطب سیاسی موجود – و علیالخصوص اصولگرایان، وابستگان به جناح راست سابق و برخی اصلاحطلبان میانهرو که همچنان برخی پستهای حاکمیتی به آنها داده میشود تا ظاهر بیطرفی رعایت شود – تعلق داشتند.
همچنین از میان کاندیداهای مستقل هم تنها یک نفر (مهندس غرضی) تأیید شد که پرونده اتهامات وی در دهه هفتاد که به افشاگری برخی تشریات جریان حزبالله و شکایت متقابل او در دادگاه انجامید، همچنان مفتوح است. گذشته از آنکه سوابق، وضعیت جسمی و کیفیت عملکرد وی در انتخابات نشان داد که برنامه و توانایی خاصی برای انتخابات نداشته است و اصلا نمیتوانسته مصداق عنوان قابل تفسیر «رجل سیاسی» باشد! عنوانی که اگرچه پیش از انتخابات تفاسیر مختلفی از آن توسط اعضای شورای نگهبان شد اما نتیجه کار شورا نشان داد که به هیچ کدام از آن تفاسیر وفادار نبوده و حتی میتوان گفت که این عنوان معنایی جز وابستگی به کانونهای قدرت و ثروت ندارد. به نحوی که کاندیداهای مستقل و انقلابی که اهل مبارزه با انحاء القا و اغوای کانونهای زر و زور و تزویر باشند، نمیتوانند امید به احراز صلاحیت در انتخابات داشته باشند.
البته عملکرد شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تنها مصداق نبوده و می توان موارد متعددی از نشانههای آشکار و پنهان غلبه کانونهای قدرت و ثروت در فهرستهای شورای نگهبان یافت و نیز اینکه متقابلا کسانی که با کانونهای قدرت و ثروت مبارزه کردهاند یا تسلیم منافع و مطامع آنان نشدهاند، عملا مورد بیمهری و حتی غضب شورای نگهبان قرار گرفتهاند.
مصادیق این بیمهری به ویژه در انتخابات مجلس شورای اسلامی چنان گستردهاند که برخی، کم کاری نمایندگان در عرصه مبارزه با فساد را به ترس آنان از عدم تأیید در شورای نگهبان نسبت میدهند. چنانچه جواد ترابی – یکی از محکومان پرونده پالیزدار که قریب هشت ماه از دوران حبس خود را در انفرادی سپری کرده و مابقی را در زندان رجاییشهر بوده – در گفتگو با روزنامه «قانون» در پاسخ به این پرسش که “رفتار مرتضوی با نمایندگان مجلس چطور بود؟” گفته بود:
«خانم آجرلو و آقای حسن کامران را بازجویی کردند. متأسفانه نمایندگان مجلس ضعف بزرگی از خود نشان دادند. تنها کسی که دفاع کرد آقای زاکانی بود. برای مثال وقتی کامران را به دادگاه آوردند و آقای موسی قربانی همراه او بود کامران هرگونه همکاری با من را تکذیب کرد؛ تا جایی که قربانی گفت دیگر اینها را تکذیب نکنید…. کامران و آجرلو چند جلسه به دادسرا احضار شدند. البته آنها در دادگاه کیفری ۷۶ استان تهران حاضر نشدند و رای غیابی صادر شد. بعد واخواهی دادند و با تغییر ریاست قوه قضاییه و تغییر فضا آنها تبرئه شدند.»
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که “دلیل ترس نمایندگان چه بود، مگر نه اینکه آنها به وظیفه خود عمل کرده بودند؟” افزوده بود:
«شاید نمایندگان میترسیدند که همین جنجال پرونده پالیزدار منجر شود که دوره بعد تأیید صلاحیت نشوند؛ همچنین نگرانیهایی از نظر حرفهای و شغلی داشتند.»
این مصاحبه که حقایق تکان دهندهای را نشان میداد اما متأسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفت، گویای آن بود که نه تنها عملکرد شورای نگهبان در مواردی همسو با مطالبات مردم نیست، که گاه با وظایف نمایندگی هم در تعارض است. بدین معنا که نمایندهها هراس آن دارند که اگر در انجام وظیفهشان پافشاری کنند، شورای نگهبان در دوره بعد رد صلاحیتشان کند!
این بدان معناست که شورای نگهبان کسانی را با احتمال بیشتری تایید صلاحیت میکند که چندان اهل مبارزه با مفاسد کانونهای قدرت و ثروت نباشند!
حال معلوم نیست که باید فهرستهای تأیید شده شورای نگهبان را ملاک قرار دهیم یا سخنان دبیر محترم شورا را که میفرمایند:
«انتظار ما از همکارانمان در شورای نگهبان این است که کار در شورای نگهبان را مانند مشاغل دیگر ندانند. کسانی که در شورای نگهبان کار میکنند از صدر تا ذیل باید عناصری ولایتمدار، انقلابی و بیاعتنا به پست و مقام و همچنین قاطع باشند… شما همچنین باید نسبت به مسائل روز و آنچه در مملکت میگذرد آگاه باشید. بدانید چه کسانی خدمت و چه کسانی خیانت میکنند، چه کسانی خالصانه و چه کسانی کاسبانه کار میکنند.»
:::::