۱۷:۳۲ - ۱۳۹۳/۰۵/۱۵ گفتگو با دکتر اشرف بروجردی:

از نوگرایی‌های امام خمینی در مسائل زنان عقب‌گرد داشتیم

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): مدیر کل امور بانوان و معاون اجتماعی سابق وزارت کشور، علاوه بر مسولیت های اجتماعی متعدد به دلیل مطالعات میان رشته ای در حوزه زنان ارزیابی های کارشناسانه ای از مسائل زنان در جامعه ایران امروز دارد. او که کارشناس روانشناسی و دکتری فقه از دانشگاه بیروت و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است؛ عضویت در شوراهای سیاست گذار و تصمیم ساز متعددی را در حوزه زنان را عهده دار بوده است.

دکتر اشرف بروجردی در گفت و گوی تفصیلی خود به توضیح درباره نقصان های موجود در قوانین و سیاست های کشور در حوزه زنان به ویژه در رابطه با فرزندپروی، فرهنگ، خانواده و مادری پرداخت و در پایان نکاتی را بازگو کرد که از منظر وی باید در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گیرد.

امام خمینی بر نقش مهم تربیتی زن تاکید زیادی داشتند، با توجه به نیازها و الزامات ایفای نقش یک زن در خانواده؛ سیاست های جاری را تا چه اندازه به سیاست ها و آرمان های مورد نظر امام خمینی نزدیک می بینید؟

متاسفانه شرایط زنان در زمینه خانواده نیز با فرمایشات امام تفاوت زیادی دارد. در صحبت های پیشین خود هم عرض کردم که امام خمینی زنان را انسان ساز می دانند. لازمه انسان ساز بودن زنان در درجه اول این است که خود این افراد توانمند باشند. در واقع زنان توانمند هستند که می توانند خانواده خود را به خوبی اداره کنند و مطابق خواست امام خمینی فرزندان صالحی را پرورش دهند.

امام تأکید فراوانی بر نقش مادر در تربیت و پرورش شخصیت کودک دارند. مواردی مانند: «دامن مادر بزرگترین مدرسه ‏اى است که بچه در آنجا تربیت مى‏ شود. آنچه که بچه از مادر مى‏ شنود غیر از آن چیزى است که از معلم مى‏ شنود. بچه از مادر بهتر مى‏ شنود تا از معلم. در دامن مادر بهتر تربیت مى‏ شود تا در جوار پدر؛ تا در جوار معلم. [این‏] یک وظیفه انسانى است، یک وظیفه الهى است، یک امر شریف است؛ انسان درست کردن است.» (صحیفه امام، جلد ۹، صفحه ۲۹۳و۲۹۴).

یا اینکه در جای دیگر می گویند: «این مادر که بچه در دامن او بزرگ مى‏ شود بزرگترین مسئولیت را دارد؛ و شریفترین شغل را دارد: شغل بچه ‏دارى. شریفترین شغل در عالم بزرگ کردن یک بچه است، و تحویل دادن یک انسان است به جامعه» (همان، جلد ۷، صفحه ۴۶۴).

با توجه به اهمیتی که امام به مادر و نقش مادری برای پرورش فرزندانی آگاه می دهند، اگر قرار باشد بر اساس منطق تربیتی بنیان گذار نظام اسلامی عمل کنیم تا چه حد به مادران آموزش های لازم در این زمینه داده می شود؟

نکته اول و مقدمه ای در رابطه با این موضوع اینکه، زنان در انتخاب مادر شدن و یا نشدن نقشی ندارند، این موضوع ممکن است به دلیل عرف جامعه، سنت خانوداده ها و یا هر دلیل دیگری باشد. در جامعه ما یک زن برای مادر شدن انتخاب می شود نه اینکه این موضوع را انتخاب کند. هرچند ممکن است از نظر احساسی یک زن با این موضوع مشکلی نداشته باشد و به دلیل طبع ظریف و ذاتی مادرانه دراین باره اعتراضی نکند.

اما نکته دوم، مراکزی که بتوانند حمایت های لازم را از جهت قانونی، برای زنان انجام دهند در سطح درخور و قابل توجهی در جامعه ما وجود ندارند. علاوه بر سخنان امام، در قانون اساسی هم به مسئله حمایت از مادران اشاره شده است، چرا که درصورت عدم حمایت از مادران توانایی آنها برای پرورش فرزندی صالح و توانمند در جامعه کاهش پیدا می کند.

برای انجام این حمایت چه توصیه ای به مسئولین می کنید؟ چه برنامه هایی را برای بانوان برگزار کنند تا جامعه به شکلی بهتر پیش رود؟

قاعدتا باید برای مادران امکانات مختلفی در سطوح بهداشتی، آموزشی و شرایط مناسب زیستی فراهم شود تا یک مادر بتواند با خاطری آسوده به فرزند پروری، مرحله اول در وجود خود و در وهله بعدی بعد از تولد بپردازد. برای این کار مسئولین کشور باید در درجه اول آمادگی فرزند پروری را در جامعه فراهم کنند آن هم نه با رایگان کردن زایمان و یا دادن یارانه به فرزند؛ بلکه با تامین سلامت و بهداشت جسمی و روانی خانواده به ویژه مادر، دادن آموزش های لازم برای پرورش فرزندان نه تنها و منحصرا به زنان بلکه هم به زنان و هم به مردان برای ایجاد و پیشبرد خانواده ای با افرادی سالم در جامعه. بنابراین حمایتی که در قانون اساسی از زنان نام برده شده است در جامعه ما عملیاتی نشده است.

بنابراین حمایت از مادران در سطوح مختلف از جمله مواردی است که در جامعه عملیاتی و اجرا نشده؟

بله در این مورد باید مراکزی که می توانند مادران را آماده کنند به آنها آموزش دهند و شرایط روانی لازم را فراهم کنند، برای اجرایی کردن این قانون باید دست به عمل بزنند. از جمله این مراکز می توان به صدا و سیما، مراکز بهداشتی، آموزشی، مشاوره ای و دیگر ارگان هایی که می توانند در این زمینه همکاری کنند اشاره کرد.

مهمترین نگرانی، دغدغه و یا مشکلی که برای زنان در کشور وجود دارد را چه می دانید؟

یکی از دغدغه های بزرگ زنان و یکی از بزرگترین دغدغه هایی که راجع به زنان وجود دارد این است که، خیلی از قوانین موجود حمایت کننده از زنان نیست و این موضوع دغدغه بزرگی برای همه زنان است. چه زنانی که سرپرست خانوار هستند، چه بانوانی که در روستا در کنار همسرانشان به فعالیت می پردازند و هیچ درآمد و حاصله ای از کاری که انجام می دهند به شکل مستقل ندارد و چه دیگر بانوانی که به هر ترتیبی درگیر مشکلات مختلف هستند.

قوانین و مقررات مهمترین دغدغه زن و دختر جوان جامعه امروز ماست که احساس می کند قوانین جامعه ایران و قوانین اسلامی حامی وجود زن نیستند. چه زمانی که دچار اختلاف و مشکلی باشد و لازم باشد با این قوانین از حق خود دفاع کند و چه آن زمانی که، زندگی مطلوبی در حیطه روزمره دارد ولی برای پا فراتر گذاشتن از این زندگی دچار مشکل می شود. به عنوان مثال برای کار کردن و یا رفتن به سفر، به اجازه همسر خود نیاز دارد و این بدان معنا است که همه جا مرد به عنوان مختار و فردی عاقل دیده شده است نه زن.

از نظر فرهنگی زنان چه جایگاهی در جامعه دارند؟ چقدر قانون به مسئله فرهنگ سازی درست درباره زنان توجه کرده است؟ چقدر مردم به ویژه مردها زن را می شناسند و جدی می گیرند؟

مردم از خلال قانون خیلی چیزها را می فهمند، با نگاه کردن به جامعه ایران متوجه یک عقبه و پشتوانه تاریخی در کشور می شوید که آن عقبه تاریخی مرد سالاری است. داشتن این نگاه مرد سالارانه خلاف خواست ما برای داشتن نظام جمهوری اسلامی است. حاکم نظام جمهوری اسلامی به مسائل با نگاه اسلامی- انسانی توجه کند. به این معنا که در رابطه با جایگاه زنان اسلام زن را مثل مرد به عنوان یک انسان می بیند و برای زن اختیارات زیادی قائل است.

برای ایجاد چنین باوری راجع به زنان در جامعه باید قوانینی با این نگاه وضع شود، تبلیغ صورت بگیرد، باور ایجاد شود و جامعه آموزش ببیند و پرورش پیدا کند تا یک مادر بتواند به خوبی نقش خود را ایفا کند.

چرا جامعه ما در ایجاد فرهنگ مناسب برای حمایت از زنان ضعیف عمل کرده است؟

دلیل ضعف فرهنگی در حوزه زنان این است که حمایت قانونی پشت فرهنگ زن به عنوان یک انسان وجود ندارد. اگر قانون به مدد این فرهنگ بیاید در دراز مدت این تغییر فرهنگی را شاهد خواهیم بود. این نکته بسیار مهمی است که بیش از سی سال از عمر انقلاب گذشته است اما ما در رابطه با موضوع زنان از پیش رفت های نوگرایی هایی که امام خمینی در حوزه های حقوقی و فرهنگی حمایت از زنان ایجاد کردند عقب گرد داشته ایم.

با توجه به تدوین برنامه ششم توسعه، در رابطه با مسائل زنان و بهبود وضعیتشان در زمینه های مختلف فرهنگی و اقتصادی چه نکاتی را به مسئولین گوش زد و یادآوری می کنید تا به بهبود وضعیت بانوان منجر شود؟

در تدوین برنامه ششم توسعه حکومت نباید در رابطه با زنان به شکل تکلیفی عمل کند. به عنوان مثال مسئولین نباید اولویت وظایف زنان را فرزند آوری و تربیت فرزندان قرار دهند، بلکه باید امکانات و شرایط لازم برای این امور را فراهم کنند و مطمئن باشند که در صورتی که زنان و خانواده ها این شرایط را مساعد ببینند خودشان به فرزند آوری تمایل پیدا می کنند.

مادر بودن نه تنها از نظر احساسی بلکه از همه جنبه ها باید در جامعه ارزش گذاری شود نه اینکه به عنوان یک وظیفه به زن در جامعه القا شود این نکته مهمی است که مسئولین ما باید به آن توجه داشته باشند.

منبع: جماران

::::::