۰۹:۳۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۲۷ وزارت علوم در ترازوي نقد و نظر ادوار تشكل‌ها

روایت‌های متفاوت از عملکرد وزارت علوم فرهادی

شاهد آن هستیم دو گروه‌ فشار مدعی نمایندگی انجمن‌های اسلامی در مقایسه با دولت گذشته آزادی عمل بیشتری پیدا کرده‌اند و به یکی از آنها اجازه داده می‌شود تا در افتضاح‌ترین شکل ممکن، انتخابات جعلی دفتر تحکیم برگزار کنند. اما در همان حال موقعیت قانونی گروه‌های اکثریت انجمن‌های اسلامی که در دیدار با مسوولان به این مسائل اعتراض می‌کنند، مورد تشکیک قرار می‌گیرد تا از پاسخ قانونی به دادخواهی‌شان استنکاف کنند.

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

کمتر از سه ماه از وزارت محمد فرهادی می‌گذرد. وی که پنجمین گزینه روحانی برای وزارتخانه پرحاشیه علوم بود اکنون بی‌سرو صداست و دیگر کمتر نماینده‌ای پیدا می‌شود که علیه دانشگاه و وزیرش داد سخن سردهد. سخت است در این مدت کوتاه قضاوت راجع به اعمال و رفتار،  اما با این وجود می‌توان گمانه‌هایی برای آینده داشت. عملکرد وی در حیطه‌های مختلف تابه امروز چگونه بوده است؟ آیا می‌توان نسبت به آینده او مانند سرپرست‌ها و متصدیان قبلی امیدوار بود؟ آیا نشانه‌هایی دیده میشود یا روند وزارت علوم در قبال جامعه دانشگاهی در عمل بوی تغییر می‌دهد؟ این سوالات را از فعالین ادوار دانشجویی پرسیدیم:

فشار مخالفان شیب دولت برای اصلاح وزارت علوم را  ملایم کرده است

پدرام  قدرتی، دبیر سیاسی اسبق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران معتقد است:  دولت آقای روحانی از ابتدا رویکرد مناسبی را پیرامون دانشگاه در پیش گرفت؛ استقلال دانشگاه و جامعه دانشگاهی و اینکه دانشگاه توسط دانشگاهیان اداره شود. همان روالی که در دوره اصلاحات نیز دیده می‌شود؛ انتخاب اساتید و روسای دانشگاه‌ها توسط هیات علمی. انتخاب آقای فرجی‌دانا بر همین مبنا بود؛ شخصیتی فرهیخته از نظر علمی، مدیریتی، اخلاقی و تمام معیارهایی که یک وزیر علوم باید داشته باشد. همه خوشحال بودیم که متاسفانه توسط مجلس این روند ادامه پیدا نکرد. دکتر روحانی اما این خط را ادامه دادند: استقلال دانشگاه، معقولیت جامعه دانشگاهی و سپردن دانشگاه به دست دانشگاهیان. انتخاب گزینه‌های بعدی نیزهمین را نشان می‌داد. متاسفانه روند مجلس هم تغییری نکرد و گزینه‌های بعدی هم رای اعتماد نگرفتند. آقای نجفی نیزاز جنس دانشگاه بودند و سابقه وزارت علوم هم داشتند و مقابله با بورسیه‌های غیر قانونی را ادامه دادند. انتخابی کردن روسای دانشگاه‌ها و مدیر گروه‌ها و خط قرمزهای آقای روحانی و فرجی دانا که توانستند به شکل راضی‌کننده‌ای این شکل مدیریتی را ادامه دهند. آقای فرهادی هم سابقه وزارت دارند و هم منش اصلاح‌طلبانه و مستقل که جامعه دانشگاهی منش ایشان را می‌پذیرد و با دولت نیز هماهنگ است. اما درباره نحوه انتخاب ایشان که در آن جلسه مجلس بحث‌هایی که مطرح شد، مورد قبول دانشگاهیان نبود. من بعید می‌دانم ایشان از روی اعتقاد آن حرف‌ها را زده باشد هرگونه حضور و رابطه و… درمورد نامه‌ای که نوشته بودند، به نظرم جلوه جالبی نداشت. به هرحال روند وزارت علوم متوقف نشده است بلکه اتفاقا یکسری اقدامات امیدوارکننده درحال انجام است به عنوان مثال بحث بورسیه‌ها همچنان در حال پیگیری است و کمیته‌ای که آقای فرجی‌دانا تشکیل داده بود و آقای نجفی هم آن را تداوم بخشید همچنان به قوت خود باقی است. با این حال شتاب حرکت‌ها کندتر است یا بهتر است بگوییم کمتر اطلاع‌رسانی می‌شود. باید دانست که جامعه دانشگاهی نسبت به مطالبات خود حساس بوده و این نیازمند اقدامات شفاف و قاطع است. چه در زمینه تخلفات و مفاسد و چه در زمینه برخورد با دانشجویان که به صورت تک و توک همچنان اتفاق می‌افتد که این خود جای بحث دارد. همچنین ستاره‌دار شدن، برخورد غیرعلمی با دانشجویان و جلوگیری از تحصیل که جامعه دانشگاهی این را نمی‌پذیرد. به نظر من روند کلی وزارت علوم درهمان راستاست اما شیبی ملایم‌تر به خودگرفته که فشارهای مخالفان دولت را دراین زمینه نباید نادیده گرفت.

وجهه علمی فرهادی بر جنبه سیاسی‌اش غلبه دارد

علی مهتدی، دبیر سیاسی اسبق بسیج دانشجویی دانشگاه تبریز گفت: دکتر فرهادی با یک سابقه قبلی که از دولت و مجلس وجود داشت، آمدند در اصل یک مسیری از آقای توفیقی تا آقای فرجی‌دانا طی شد که باعث شد ایشان با یک سیاست‌ورزی بیشتری وارد عرصه شوند. باتوجه به اینکه درمورد ایشان دولت و مجلس متفق بودند، باعث شد تا حساسیت‌هایی که اصولگرایان مجلس داشتند نسبت به او کمتر شود. سیاست‌های دولت در مورد وزارت علوم تغییر خاصی نکرد چون تغییر یک وزیر نمی‌تواند در چشم‌اندازی که یک دولت برای وزارت علوم دارد تغییری ایجاد کند. اما حداقل حساسیت‌های اصولگرایان را کم می‌کند. کمااینکه در دوره آقای فرجی‌دانا یک نشریه‌ای در فلان دانشگاه منتشر می‌شد که توزیع زیادی هم نداشت اما همان می‌آمد و در جلسه استیضاح وزیر علم می‌شد. صحبت‌هایی که رییس‌جمهوری یا برخی از افراد دیگر انجام می‌دادند حساسیت مجلس را نسبت به مسائل ریز وزارت علوم بالا می‌برد. زمانی که آقای فرهادی رای آورد بین گزینه‌ها حساسیت کمتری را نسبت به خود برانگیخت و ما شاهد بودیم که در١۶ آذر امسال هرچند در برخی مراسم اقدامات ساختارشکنانه انجام شد اما مجلس آن حساسیت گذشته را نداشت. خود وزارت علوم هم فعالیت‌هایی که می‌توانست جنجال بیافریند را نداشت. ما در دوره ایشان تا به امروز مساله بورسیه‌ها را نداشتیم که بخواهد باعث ایجاد جنجال شود. جمع‌بندی من این است که ساختار رفتاری آقای فرهادی تغییر خاصی نکرده است؛ حساسیت‌های اصولگرایان مجلس نسبت به ایشان کمتر است و خود ایشان هم در قبال مسائلی نظیر فتنه طوری موضع گرفتند که اعتماد مجلس به ایشان جلب شد. با این حال روال این دولت به دانشگاه نگاهی پیاده نظامی است، همان‌طور که در دولت قبل بود دراین دولت هم اصلاح‌طلبان نسبت به دانشگاه چنین نگاهی دارند. یعنی دولت آقای روحانی اصرار دارد که تشکل‌های دانشجویی طرف ایشان باشند و از مواضع ایشان دفاع کنند. در بعد علمی فرقی نمی‌کند که دکتر فرهادی بیایند یا دکتر فرجی‌دانا اکنون فضای علمی کشور به گونه‌ای است که به سمت پیشرفت حرکت می‌کند. مگر اینکه سیاست‌هایی به وجود بیاید که این فضارا تحت الشعاع قرار دهد که باتوجه به شخصیتی که آقای فرهادی دارند، سعی کردند جلوه علمی‌شان بر وجهه سیاسی‌شان غلبه کند و در قبال تجربه‌هایی که از تنش با اصولگرایان داشته‌اند سعی می‌کنند که وجهه علمی‌شان را بیشتر  نشان  دهند.

فرهادی در مسیر وزرای قبلی است

اشکان ذهابیان، عضو ادوار انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد معتقد است سایت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی روز قبل از معارفه دکتر فرهادی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری، اقدام به انتشار خاطره‌ای از سال ١٣۶٨ در انتخاب وزیر علوم کرد، ذیل عنوان «بین آقای دکتر فرهادی و دکتر معین تفاوت زیادی نمی‌بینم.» مطالبات بخش عمده‌ای از دانشگاهیان کشور از دکتر فرهادی به عنوان وزیر علوم، ارتقای سطح کیفی علمی و آکادمیک و بازگرداندن استقلال به دانشگاه‌ها، ایجاد شور و نشاط در دانشگاه‌ها، بازگرداندن دانشجویان محروم از تحصیل و مقابله با ادامه روند ستاره‌دار شدن دانشجویان، پیگیری پرونده‌های تخلف بورسیه‌های تحصیلی، تلاش برای ایجاد توازن در میان فعالین دانشجویی منتقد و حامی دولت، انتخاب مدیران صاحب صلاحیت از لحاظ آکادمیک و اجرایی، توسعه نظام آموزشی و همچنین ایجاد توازن میان ظرفیت پذیرش دانشجو و نیاز بازار کار است. اقدامات دکتر توفیقی، دکتر فرجی‌دانا و دکتر نجفی در تحقق بخشی از این مطالبات ستودنی و قابل تقدیر و نشان از آغاز راهی است که منجر به تغییرات در وزارت علوم بوده است.
همچنین نباید از یاد ببریم که تحقق تمامی این مطالبات با وجود نمایندگان در بهارستان کمی سخت و چالش برانگیز است و به نظر می‌رسد دکتر فرهادی درصدد مدیریت مطالبات حساسیت‌برانگیز است. از طرفی شجاعت دکتر فرجی‌دانا در افشای پرونده تخلف بورسیه‌های تحصیلی توقع اهالی دانشگاه را در بررسی نهایی و دقیق آن بالا برده است و به نظر می‌رسد دکتر فرهادی در تلاش است که ابتدا با حفظ انسجام و ثبات مدیران وزارت تحت امر مدیریت خود برای تحقق مطالبات دانشگاهیان راه وزرای قبلی را البته با تعامل بیشتر با مجلس ادامه دهد. با این وجود به اعتقاد من سخنان دکتر روحانی در خصوص ادامه مسیر وزرای قبلی علوم توسط دکتر فرهادی اولا نشان از حمایت رییس‌جمهور از مسیر پیموده شده در طول ١٨ ماه اخیر بوده است و ثانیا نشان از آگاهی شخص رییس‌جمهور از نگرانی بخشی از اهالی دانشگاه برای منحرف نشدن از سیاست‌های وزارت علوم پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بوده است.

عرصه فرهنگی وزارت علوم همچنان دارای مشکلات اساسی است

رضا نساجی، دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان درباره وضعیت وزارت  علوم معتقد است با توجه به سابقه کوتاه‌مدت حضور در وزارت علوم به عنوان مدیر خانه نشریات دانشجویی نه تنها تغییری در عرصه فرهنگی وزارتخانه مشاهده نمی‌کنم که به جرأت می‌توانم بگویم همان دلایلی که مرا در کمتر از دو ماه به استعفا واداشت، همچنان به قوت خود باقی‌اند. دلایلی از قبیل بی‌برنامگی در عرصه تشکل‌های دانشجویی و نشریات دانشجویی، ضعف نظارت بر عملکرد فرهنگی دانشگاه‌ها، ضعف مدیریت در مواجهه با تهدیدات خارجی علیه تشکل‌ها و نشریات و نیز تهدیدات برخی تشکل‌های رادیکال متکی به نهادها و گروه‌های بیرونی. البته این وضع چندان عجیب هم به نظر نمی‌رسد، وقتی بدانیم مسوول نشریات دانشجویی یکی از دانشگاه‌های بزرگ کشور که در دولت گذشته تلاش داشته تا به‌طور غیرقانونی آیین‌نامه داخلی متفاوتی برای برخورد با نشریات دانشجویی تدوین کند، اینک به عنوان مسوول ارشد فرهنگی وزارتخانه ایفای نقش می‌کند. از سوی دیگر شاهد آن هستیم دو گروه‌ فشار مدعی نمایندگی انجمن‌های اسلامی در مقایسه با دولت گذشته آزادی عمل بیشتری پیدا کرده‌اند و به یکی از آنها اجازه داده می‌شود تا در افتضاح‌ترین شکل ممکن، انتخابات جعلی دفتر تحکیم برگزار کنند. اما در همان حال موقعیت قانونی گروه‌های اکثریت انجمن‌های اسلامی که در دیدار با مسوولان به این مسائل اعتراض می‌کنند، مورد تشکیک قرار می‌گیرد تا از پاسخ قانونی به دادخواهی‌شان استنکاف کنند. در چنین شرایطی باید پرسید که چه شاخصه‌هایی برای انتصاب این مسوولان ملاک قرار گرفته و دید که این شاخص‌ها با معیارهای کدام جریان سیاسی کشور تطابق بیشتری دارد، تا معلوم شود مسوولان برگمارده چه افراد و افکاری هستند.

منبع:اعتماد

::::