۱۲:۲۸ - ۱۳۹۵/۰۱/۴ معرفی کتاب

اقتصاد ایران در دوران دولت ملی

در این کتاب علاوه بر واکاوی دلایل موفقیت مصدق در بدست آوردن تراز تجاری غیرنفتی مثبت برای اولین و آخرین بار در 70 سال گذشته و تحقق اقتصاد بدون نفت، نمونه‌ هایی از اقدامات اصلاحی دولت در حوزه‌های مختلف بررسی شده که در دیگر اسناد تاریخی کمتر بدانها اشاره شده است. از جمله این اقدامات می توان به اصلاحات کشاورزی (رویکردی که می توانست جانشین اصلاحات ارضی باشد) و نیز اصلاحات صنعتی و مدیریت اقتصاد کلان اشاره کرد.

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

معرفی کتاب «اقتصاد ایران در دوران دولت ملی»

در دوره ای که دستاورد های دولت ملی دکتر مصدق و آرمان‌هایی که در جنبش ملی کردن صنعت نفت متجلی شد، نه از سوی سلطنت طلب ها بلکه از سوی پاره ‌ای از نیرو های آزادیخواه مورد نقد و نفی قرار می‌ گیرد و نبود حافظه تاریخی بعنوان یک مشکل فرهنگی جامعه ایرانی و تحریف واقعیت‌ های تاریخی بدلیل عدم مطالعه عمیق شواهد خودنمایی می‌کند، انتشارات نهادگرا در سال جاری اقدام به چاپ کتابی روشنگرانه در زمینه واقعیت های اقتصادی و اجتماعی دولت ملی دکتر مصدق کرد.
کتاب «اقتصاد ایران در دولت ملی» نوشته دکتر فرشاد مومنی و بهرام نقش تبریزی در پاییز امسال توسط انتشارات نهادگرا روانه بازار نشر شده است تا پاسخی به نقدها و بیانی از واقعیت‌ها و عملکرد دولت دکتر مصدق در این برهه حساس تاریخی باشد. در این کتاب که به مروری بر وضعیت اقتصاد سیاسی آن دوره و عملکرد اقتصادی دولت اختصاص یافته است، هدف از مطالعه انجام شده اینگونه عنوان شده است:

«مطالعه حاضر با این هدف آغاز شد که به صورت مشخص به دو پرسش، پاسخ دهد؛ اول اینکه آیا دستاوردهای قابل توجه دولت ملی در حوزه عمکلرد اقتصادی و ثبت رکوردهایی در این زمینه که با گذشت بالغ بر نیم قرن هنوز ثابت و پابرجا مانده، تصادفی بوده یا نتیجه یک کوشش مدبرانه و مشارکت جویانه در سطح مدیریت توسعه ملی، همراه با برقراری یک رابطه مبتنی بر اعتماد و همکاری میان دولت ملی و مردم بوده است؟ دومین پرسش که تلاش شد بدان پاسخی مناسب داده شود این بود که آیا مجموعه اقدامات انجام شده در آن دوران از مبنای نظری مشخص نیز برخوردار بوده است یا نه؟ » (ص ۲۹)

همچنین در این کتاب علاوه بر واکاوی دلایل موفقیت مصدق در بدست آوردن تراز تجاری غیرنفتی مثبت برای اولین و آخرین بار در ۷۰ سال گذشته و تحقق اقتصاد بدون نفت، نمونه‌ هایی از اقدامات اصلاحی دولت در حوزه‌های مختلف بررسی شده که در دیگر اسناد تاریخی کمتر بدانها اشاره شده است. از جمله این اقدامات می توان به اصلاحات کشاورزی (رویکردی که می توانست جانشین اصلاحات ارضی باشد) و نیز اصلاحات صنعتی و مدیریت اقتصاد کلان اشاره کرد.

با برگشت به دیدگاه نهادگرایانه کتاب این نکات در بازخوانی اقدامات دولت ملی دکتر مصدق مورد توجه ویژه قرار گرفته است: «توجه به زیربناسازی و تمهید زیرساخت‌ های فیزیکی توسعه ملی، برخورد برنامه ای، غیرشتاب زده و نهادسازانه برای توسعه پایدار بخش‌های مولد و تلاش برای ارتقاء بنیه تولید ملی به سبکی هوشمندانه و مبتنی بر نوآوری‌های نهادی، از جمله درخشان ترین تجربه‌های ماندگار نظام حکمرانی دولت ملی است.» (ص ۳۱)

اگر چه دوره کوتاه ۲۸ ماهه صدارت دکتر مصدق و بحران‌ های داخلی و بین المللی که در این مدت کوتاه برای دولت ایجاد شد برای به بن بست کشاندن هرگونه توان تامل و برنامه ریزی بلندمدت و اصلاحی و درگیر کردن دولت به امور کوتاه مدت و روزمره کافی است اما این کتاب به خوبی نشان میدهد که در همین مدت کوتاه چه طرحها و اقداماتی برای اصلاح وضعیت اقتصادی و اجتماعی آغاز شده بود که البته بسیاری از آنها با وقوع کودتا فرصت تعمیق و تحول بخشی اساسی نیافتند اما به عنوان سرمشقی از سیاستگذاری توسعه ای مبتنی بر اصلاح نهادی و نوآوریهای نهادی منجر به تحول اقتصادی و اجتماعی می تواند مورد توجه همه علاقه مندان به توسعه ایران و دانش پژوهان و سیاستگذاران قرار گیرد.

::::