اجباریِ رضاخانی یا خدمت مقدس سربازی؟

بسم الله الرحمن الرحیم
«وَ مَنْ یُهاجِرْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ یَجِدْ فِی الْأَرْضِ مُراغَماً کَثیراً وَ سَعَةً وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً» (نسا: ۱۰۰)از اشک همه روی زمین زیر و زبر کن
مشتی گرت از خاک وطن هست بسر کنحادثه تلخ کشته شدن جمعی از جوانان برومند میهن اسلامی در کسوت مقدس خدمت به وطن، دل تمامی مردم میهن اسلامی‌مان را به درد آورد و داغ‌ هزاران خانواده ایثارگر را تازه کرد، که چرا در سایه صلحی که به قیمت خون هزاران رزمنده هشت سال دفاع مقدس و سربازان و مرزبانان شجاع سال‌های پرحادثه پس از جنگ به دست آمده، هنوز هم جان ده‌ها سرباز همچون سال‌های جوانی میلیون‌ها سرباز دیگر به هدر می‌رود، و آنچه که می‌بایست وقف تلاش یکایک آنان برای تحصیل و اشتغال شود، به شکل نامناسبی تلف می‌شود.
بر همین اساس، ما تشکل های اسلامی دانشجویان به نمایندگی از جامعه دانشگاهی کشور بر خود لازم می‌دانیم ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های داغدار سربازان وطن و آحاد جامعه ایران اسلامی، از جمله تمامی سربازان میهن ایران اسلامی، به نقد و موشکافی علل، ابعاد و عوارض این ماجرا بپردازیم، به امید آنکه دیگر شاهد چنین اتفاقات ناگواری نباشیم:

۱- قانون خدمت نظام وظیفه عمومی از دوران استبداد نظامی رضاخانی به ارث رسیده و ادامه یافته است، بی‌آنکه متناسب با تحولات و نیازهای روز جامعه بازنگری و اصلاح شود. اشکالات و ایرادات این قانون و ساختارهای کهنه مجری آن برای کمتر کسی پوشیده است،
اما متأسفانه امروزه شاهد خط قرمزها و حساسیت‌های فراوانی در نقد کلیت و جزئیات مسئله خدمت وظیفه هستیم ، آن‌هم در شرایطی که پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و سرنگونی حکومت پهلوی بسیاری از قوانین حاکم بر کشور، تغییر کرده و یا دستخوش اصلاحات جدی شده است، اما یکی از آن قوانینی که اصلاح چندانی در نوع فعالیت آن صورت نگرفته قانون خدمت نظام وظیفه بوده و است. قانونی که ادعا می‌شود اجباری بودن آن شرعی است، حال آنکه باید پرسید در این صورت چرا علمای گرانقدر و مطرح دوران رضاخان از جمله آیت الله نورالله اصفهانی آن را نامشروع دانستند و بر ضد آن قیام کردند؟!
بر همین اساس، اینک پرسش ما جوانان دانشگاهی به نمایندگی از عموم جوانان کشور، این است که آیا وقت آن نرسیده است که مسئولین مربوطه و قوه مقننه در راستای اصلاح این قانون برآیند؟۲- از جمله مواردی که در این قانون نقد جدی بر آن وارد است، می‌توان به فعالیت سربازان وظیفه در زمینه‌های غیرتخصصی و اجباری به جای کارایی صحیح و تخصصی متناسب با تحصیلات و مهارت‌های آنان اشاره کرد. طبق موازین اسلامی حکومت موظف است تا امکانات و شرایط لازم برای آموزش‌های نظامی افراد جامعه را فراهم آورد، اما آیا این بدان معناست که حاکمیت می‌تواند بالاجبار از افراد جامعه خود، نیروهایی رایگان برای دستگاه‌های نظامی و انتظامی خود تأمین کند تا به جای افزایش بهره‌وری نیروهای استخدامی در ساختارهای حاکمیتی، از بیگاری جوانان مأمور به اجباری، برای جبران اشکالات ساختاری کشور بهره ببرند؟!
متأسفانه این اشکالات تنها زمانی مورد بررسی مسئولان و منتقدان قرار می‌گیرد که دسته‌های بزرگی از سربازان به مثابه «بار اضافی» میان پادگان‌های شرق و غرب و جنوب و شمال کشور دست به دست می‌شوند، و بر اثر بی‌توجهی مسئولان به آنان به مثابه «انسان»، به صورت دسته‌جمعی جان می‌سپارند. اما آیا تنها زمانی که از کشته‌ی جوانان پشته‌ی خونین ساخته شود، انسان بودن و ارزشمندی جان جوانان میهن به چشم خواهد آمد؟۳- دفاع از تمامیت ارضی و کیان این آب و خاک وظیفه دینی و ملی هر شخص ایرانی است و در این مهم هیچ تردیدی وجود ندارد. با این حال پرسش از کارایی و مفید بودن سربازی اجباری، نباید در زمره خطوط قرمز تلقی شود. در شرایطی که در بسیاری از کشورهای جهان سربازی اجباری به دلیل عدم کارایی لازم و عدم تناسب هزینه‌ها با فواید آن منسوخ گردیده است، اصرار به حفظ این نهاد بدون تغییر اساسی در این قانون، رویه‌ی صحیحی نیست. در این شرایط به کار گرفتن صدها هزار سرباز در پادگان‌های بزرگ و کوچک داخلی به‌عنوان نیروی کار اجباری و بی مزد (که البته آمار اشتغال و افراد فعال اقتصادی کشور را هم با حقوق‌های ماهانه کمتر از یک میلیون ریال بالا می‌برد) معنایی جز اتلاف نیروی انسانی جوان و خلاق کشور نمی‌تواند داشته باشد، آن‌هم در شرایطی که نگران هدر رفتن این سرمایه انسانی در نتیجه بروز سالمندی در سال‌های آتی هستیم.
همچنین به‌کارگیری هزاران سربازان ناآزموده و نامجهز در پاسگاه‌های مرزی چه توجیه فنی از منظر نهادهای نظامی و انتظامی کشور دارد، جز اینکه آنان به عنوان سپر انسانی در معرض خطرات بالفعل و بالقوه قرار گرفته‌اند؟ اما متأسفانه این مسئله تنها وقتی که به سادگی جمعی از این سربازان ناآزموده که به جای مرزبانان مجهز و مجاهد تربیت شده برای مقابله با تهدیدهای گروه‌های قاچاقچی، و گروهک‌های مسلح تجزیه‌طلب و تکفیری در مرزهای شرقی کشور به کار گرفته شده‌اند، به دام دشمن می‌افتند، به چشم مسئولان می‌آید و البته خیلی زود فراموش می‌شود.

۴- سربازان میهن نه فقط قربانی اشکالات ساختارهای نظامی کشور هستند، که این بار همچون ده‌ها زائر آثار دفاع مقدس و هزاران شهروند دیگر کشور، کشته‌شدگان نابسامانی زیرساخت‌های کشور یعنی جاده‌ها، محورهای مواصلاتی و همچنین ناوگان حمل و نقل عمومی اند. متأسفانه ما تنها کشوری هستیم که با کشته شدن سالانه بالغ بر ۱۸هزار نفر در مسیرهای داخلی، شرایط جنگ و صلح در آن چندان تفاوتی ندارد. هنوز یادمان نرفته است که در سال‌های گذشته دانش‌آموزان و دانشجویانی در اردوهای راهیان نور پر کشیدند و خانواده‌هایشان تا ابد داغدار ایشان شدند، که اگر آن‌روز مطالبه‌گری صحیح و دقیقی انجام می‌شد و مسئولین مربوطه تمام ‌و‌کمال در مقام پاسخگویی حاضر می‌شدند، امروزه شاهد تکرار چنین اتفاقاتی نبودیم.
امروز اما فراتر از این پرسش‌های جزئی که چرا مراکز نظامی اقدام به استفاده از اتوبوس‌های قدیمی و نه چندان مطمئن برای جابجایی سربازان می‌کنند و نظارتی بر استاندارد بودن وسیله ایاب ذهاب سربازان ندارند، و یا اینکه چرا در خدمت رسمی با غیررسمی یک نهاد نظامی کشور، راننده اتوبوس ناایمن این امکان را یافته تا خارج از ظرفیت‌های معقول اقدام به جابه‌جایی این سربازان مظلوم نماید، پرسش‌های مهم‌تری پیش روی مسئولین نظامی و غیرنظامی کشور مطرح است نه تنها مسئولین پلیس راهنمایی و رانندگی باید پاسخ دهند که چرا و به چه علت خودروهای غیرایمن در ناوگان حمل و نقل عمومی مجوز عبور و مرور در جاده‌ها را دارند، بلکه در یک نقد کلی و کلان، تمامی مسئولین مربوطه از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون باید پاسخگو باشند که چرا برنامه‌های مناسبی برای اصلاح سیستم ترافیکی جاده‌ای کشور تا به حال انجام نشده و یا مفید به فایده نبوده است؟۵- انفعال و عدم واکنش به‌موقع مسئولین بلندپایه نظام و سکوت آنان پس از این حادثه تلخ و عدم پوشش صحیح رسانه‌ها بالاخص صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، همچون نمکی بر زخم دل ملت ایران بود. پرسش ما از مسئولین رسانه ملی و دیگر رسانه‌های حاکمیتی متکی به بیت‌المال عمومی این است که مگر این جوانان، فرزندان این خاک و بوم نبودند؟ و مگر پر کشیدن امروزشان به دلیل ضعف‌های مدیریتی مسئولین نبوده است؟! آیا اگر این حادثه در کشور دیگری اتفاق می‌افتاد، رسانه‌های ما آن را برجسته نمی‌کردند و در صدر اخبار خود قرار نمی‌دادند؟امید است این حادثه تلنگری باشد بر مسئولین، تا درصدد اصلاحات لازم برآیند و بیش از پیش خود را در قبال خون تک‌تک این جوانان مسئول، و ارزش آن خون‌ها را همانند خون فرزندان خود بدانند.تشکل های اسلامی دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور ضمن عرض تسلیت دوباره به خانواده‌های داغدار و ملت فهیم ایران اسلامی، بر ضرورت پی‌گیری مجدانه و پاسخگویی مسئولین محترم در قبال این حادثه‌ی تلخ و تأسف‌بار و برخورد با خاطیان احتمالی این حادثه و همچنین توجه به کلیه نکات ذکر شده در بیانیه تأکید، و از تمامی دانشجویان دغدغه‌مند درخواست و دعوت می‌کنند تا در راستای حصول به اهداف و اصلاح مشکلات موجود، کماکان در صحنه حاضر باشند.والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

۱-      انجمن اسلامی دانشجویان معتدل دانشگاه بوعلی سینا همدان

۲-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی فسا

۳-      انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه یزد

۴-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۵-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تهران

۶-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فنی ومهندسی شهید باهنر شیراز

۷-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه بجنورد

۸-      انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه ایلام

۹-      انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی قم

۱۰-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان

۱۱-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی تهران

۱۲-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

۱۳-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

۱۴-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام (ره) دانشگاه اصفهان

۱۵-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فسا

۱۶-   انجمن اسلامی دانشجویان عدالت گرا دانشگاه رازی کرمانشاه.

۱۷-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه یاسوج

۱۸-   انجمن اسلامی دانشجویان تحول خواه دانشگاه صنعتی همدان

۱۹-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک

۲۰-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

۲۱-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند

۲۲-   انجمن اسلامی دانشجویان اعتدال دانشگاه علوم پزشکی قم

۲۳-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

۲۴-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

۲۵-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

۲۶-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه شهید چمران اهواز

۲۷-   انجمن اسلامی دانشجویی دانشگاه شهید چمران اهواز

۲۸-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه کردستان

۲۹-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشگاه علوم پزشکی جهرم

۳۰-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کردستان پردیس شهید مدرس

۳۱-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده بهداشت و پیراپزشکی علوم پزشکی قزوین

۳۲-   انجمن اسلامی دانشجویان موسسه آموزش عالی اشراق بجنورد

۳۳-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین

۳۴-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان پردیس خواجه نصیر الدین طوسی

۳۵-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه ولیعصر (عج)رفسنجان

۳۶-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان هرمزگان پردیس شهید بهشتی

۳۷-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه استهبان

۳۸-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سمنان

۳۹-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

۴۰-   انجمن اسلامی امید دانشجویان علوم پزشکی شیراز

۴۱-   تشکل اسلامی تدبیر و امید دانشگاه شهید باهنر کرمان

۴۲-   تشکل اسلامی وحدت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

۴۳-   تشکل فرهنگ و اندیشه هدیٰ دانشگاه علوم پزشکی جهرم

۴۴-   انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه علوم پزشکى شهید بهشتى

۴۵-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام دانشجویان دانشگاه آزاد شهرکرد

۴۶-   انجمن اسلامی دانشجویان پیرو خط امام (ره)دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج

۴۷-   -انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد شیراز

۴۸-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد قزوین

۴۹-   انجمن اسلامی دانشجویی دانشگاه آزاد ارومیه

۵۰-   اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اراک

۵۱-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود

۵۲-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه ازاد واحد کرمان

۵۳-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی آمل

۵۴-   انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه ازاد چالوس

۵۵-   انجمن اسلامی دانشجویان نواندیش دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت

۵۶-   جمعیت اسلامی دانشجویان دانشگاه ازاد اسلامی بیرجند

۵۷-   تشکل اسلامی جامع دانشگاه آزاد اسلامی واحدهمدان

۵۸-   تشکل دانشجویی فردای روشن دانشگاه آزاد اسلامی بروجن

۵۹-   تشکل دانشجویی راه امید دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج

۶۰-   فرهنگ و سیاست دانشگاه آزاد یاسوج

۶۱-   انجمن اندیشه های دانشجویی دانشگاه آزاد مشهد

۶۲-   مجمع اسلامی دانشگاه آزاد دهاقان