۲۳:۳۵ - ۱۳۹۲/۰۵/۱۰ کارنامه سینمایی مای مصری و جان شمعون، زوج مستندساز فلسطینی(1)

کودکان؛ تصویرگر مقاومت فلسطین

مای مصری، یکی از نمادهای سینمای مقاومت، هم در بعد مقاومت اسلامی فلسطین و هم لبنان است: «مردمانی که در کشورهای تحت سلطه زندگی کرده و در مقابل حاکمان ظلم و مستند ایستادگی می کنند بزرگترین مقاومت ها را رقم می زنند و در این راستا ایستادگی مردم لبنان در برابر دست اندازی های اسرائیل و پایداری مردم فلسطین در برابر حملات رژیم اشغالگر قدس مهمترین مقاومت ها محسوب می شود...»

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): «من به ملتی تعلق دارم که وطنش را از فرزندانش دزدیده اند. به ملتی تعلق دارم که از سال ۱۹۴۸ تبعید، محاصره و قتل عام شدند. برای نسل پدر و مادرم، اشغال کرانه باختری و غزه در جنگ شش روزه، شکست وحشتناک و شرم آوری بود. نسلی که در اشغال اسرائیلی ها بزرگ شده است، نسلی است که تداوم شکست را پشت سر گذاشته و آزادی برایش معنا پیدا کرده است.» (مای مصری، بچه های آتش)

خانم “مای مصری” از برجسته ترین مستند سازان حال حاضر جهان و از جمله شاخص ترین کارگردان های سینمای فلسطین به شمار می رود که با همراهی همسرش “جان شمعون” نقش مهمی در ثبت وقایع تاریخ معاصر فلسطین و لبنان و مظلومیت مردم منطقه داشته است. این زوج فیلمساز تاکنون نزدیک به بیست فیلم مستند در کارنامه فیلمسازی خود داشته اند که در جشنواره های بین المللی فیلم در سراسر جهان خوش درخشیده و قریب به ۶۰ جایزه نیز به ارمغان آورده است. مصری و شمعون، دو شرکت تهیه فیلم MTC و Nour راه اندازی کرده و آثار ایشان در بیش از صد شبکه تلویزیونی سراسر جهان به نمایش درآمده است. برخی از آثار مصری توسط موسسه روایت فتح ترجمه و با زیر نویس فارسی منتشر شده است.

مای مصری؛ فرزند منیب مصری اهل نابلس در کرانه باختری (تحت کننرل تشکیلات خودگردان) و مادری از تگزاس امریکا است. خودش می گوید که خانواده اش یکی از خانواده های با نفوذ نابلس هستند که در هنگام اشغال شهر در سال ۱۹۶۷ خارج از فلسطین بوده اند و به آنها اجازه بازگشت داده نشد، مگر اقامتی کوتاه در نزدیکی فرمانداری نظامی اسرائیل. البته پدر او این ننگ را نپذیرفته و فلسطین را برای همیشه به مقصد لبنان ترک گفته است. همین موضوع دستمایه شاهکار او با عنوان “بچه های آتش” است. مصری در سال ۱۹۸۱ در رشته فیلمسازی از دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو فارغ التحصیل شد، به بیروت بازگشت و اولین فیلم هایش را ساخت. در ۱۹۸۲ با جان شنمعون آشنا شد و همکاری ایندو به ازدواجشان در سال ۱۹۸۶ انجامید که حاصل این ازدواج دو فرزند دختر است.

خانم مصری هم اکنون در مرحله پیش تولید نخستین فیلم بلند سینمایی خود با عنوان “’۳۰۰۰ شب” است که به خاطر توجه ویژه به جشنواره مقاومت، فیلمبرداری فیلم را جهت سفر به تهران به تعویق انداخت. وی به همراه آقایان محمد آفریده، مرتضی رزاق کریمی، محمدرضا اسلاملو و الیاس بکار، در هیات داوری بخش مسابقه فیلم های مستند بخش بین الملل یازدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت، انقلاب و دفاع مقدس حضور داشت. جام شمعون هم در کنار آقایان مرتضی شعبانی و رضا برجی، عضو هیات داوری بخش مسابقه بین الملل “فیلم های غزه” جشنواره بود.

در این جشنواره همچنین از خانم مصری به عنوان “بانوی سینمای مقاومت” تقدیر به عمل آمد. در بیانیه جشنواره که به این بانوی سینماگر تقدیم شد آمده است: “یازدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت، انقلاب و دفاع مقدس مفتخر است تا از بانوی سینمای مقاومت و تصویرگر کودکان انتفاضه، خانم ‘مای مصری’ و همسر هنرمند ایشان، “جان شمعون” با نمایش شش فیلم تقدیر کند.” در این برنامه، خانم مصری که پنج فیلم مستند از ایشان در جشنواره مقاومت نمایش داده شد، نقش سینما در ترویج فرهنگ مقاومت را بسیار مهم دانست. وی گفت: “برای نخستین بار است که به ایران آمده و در جشنواره بین المللی فیلم دفاع مقدس حضور دارد و از اینکه پنج اثر او در بخش مستند این دوره از جشنواره با سایر آثار مستند دیگر به رقابت می پردازد بسیار خوشحال است.” مای مصری با تمجید از سینمای ایران، گفت: “تمامی فیلم‌های ایرانی چه آنها که در ژانر دفاع مقدس است و چه آنها که در این ژانر نیست همه دارای عنصر مقاومت است زیرا به ابعاد انسانی می‌پردازد.”

کارنامه سینمایی مصری و شمعون

گلهای وحشی: زنان جنوب لبنان (Wild Flowers: Women of South Lebanon)، مای مصری، محصول لبنان، ۱۹۸۶٫

بچه های آتش (Children of Fire)، مای مصری، محصول فلسطین و لبنان، ۱۹۹۰، به مدت ۵۰ دقیقه.

رویاهای معلق، مای مصری، فلسطین و لبنان، محصول ۱۹۹۲، به مدت ۴۸ دقیقه.

حنان اشراوی: زنی برای زمانه اش (Hanan Ashraw : A Woman of Her Time)، محصول ۱۹۹۵، تلویزیون بی بی سی. درباره سیاستمدار زن فلسطینی به نام حنان عشراوی.

بهترین تهیه کنندگی خارجی جشنواره جهانی رسانه بریتانیا.

جایزه بهترین مستند CMCA  پالرمو، ایتالیا.

جایزه عمومی جشنواره IMA پاریس.

بچه های شتیلا (Children of Shatila)، مای مصری، محصول فلسطین و لبنان، محصول ۱۹۹۸، به مدت ۴۷ دقیقه .

جایزه بهترین تهیه کنندگی و بهترین فیلمبرداری از جشنواره ASF لبنان، ۱۹۹۹٫

نامزد جایزه سازمان عفو بین الملل

مرزهای بیم و امید (Frontiers of Dreams and Fears)، مای مصری و جان شمعون، فلسطین و لبنان، محصول ۲۰۰۱، به مدت ۵۶ دقیقه. که چهارده جایزه جهانی را برای کارگردان آن کسب کرده است:

جایزه نخست جشنواره فیلم زنان تورینو، ایتالیا.

جایزه اول دوسالانه سینمای عرب، پاریس.

جایزه نخست جشسنواره فیلم اسماعیلیه، مصر.

جایزه گلدن سان، جشنواره فیلم محیط زیست، بارسلونا، اسپانیا.

جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین المللی فیلم بیروت

جایزه بهترین مستند از بنیاد فیلم و مستند بحران مصر.

جایزه چشم انداز زمین توکیو

۳۳ روز (۳۳ yaoum)، مای مصری، لبنان و قطر، محصول ۲۰۰۷ به مدت ۷۰ دقیقه .

برنده جایزه نخست جشنواره “وایادولید” اسپانیا

بهترین فیلم مستند دومین دوره جایزه سینمای آسیا و پاسیفیک

برگزیده ویژه جشنواره فیلم الکسبه رام ا..، فلسطین.

روزهای بیروت: حقایق و اکاذیب (Yaumiyat Beirut: haqa’eq wa akadheeb wa)، مای مصری، محصول ۲۰۰۹٫

در آرزی تاج افتخار، جان شمعون، لبنان و قطر، محصول ۲۰۰۹، به مدت ۵۲ دقیقه.

آسمان خشمگین است (The Sky Was Angry)، مای مصری، محصول ۲۰۰۹٫ (مستند کوتاه)

اندیشه

مای مصری، یکی از نمادهای سینمای مقاومت، هم در بعد مقاومت اسلامی فلسطین و هم لبنان است. تعریف او از مفهوم مقاومت، تعریفی جهانی است: «مردمانی که در کشورهای تحت سلطه زندگی کرده و در مقابل حاکمان ظلم و مستند ایستادگی می کنند بزرگترین مقاومت ها را رقم می زنند و در این راستا ایستادگی مردم لبنان در برابر دست اندازی های اسرائیل و پایداری مردم فلسطین در برابر حملات رژیم اشغالگر قدس مهمترین مقاومت ها محسوب می شود که در نهایت دستاوردهای بسیار خوبی را برای این دو کشور به همراه خواهد داشت.»

جان شمعون همسر مای مصری، نیز در در این باره می گوید: «پایداری و ایستادگی در برابر هر نظام و حکومت فاسدی که از راه سلطه و ستم به مردم کشور خود و یا کشورهای دیگر آنها را استعمار می کند بزرگترین مقاومت ها محسوب می شود. مردم دنیا خصوصا مردم کشورهایی که زیر فشار دولت های استعماری امریکا و اسرائیل ایستادگی و مقاومت کرده و با نه گفتن خود در برابر زیاده خواهی آنها می ایستند بهترین و مهمترین مقاومت ها را انجام می دهند. که ما راجع به سینما و زبان سخن می‌گوییم نکته‌ مهم این است که باید با مردمی که راجع به آنها فیلم می‌سازیم ارتباط انسانی برقرار کنیم. انسانهایی که ما در فیلم های‌مان نشان می‌دهیم با وجود این که دچار فقر اقتصادی هستند اما فقر فرهنگی ندارند، آنها باهوش هستند و نهایتا این فیلم ها جایزه‌ خود را از همین مردم می‌گیرند. از زمانی که فعالیت فیلم‌سازیم را به صورت آکادمیک از پاریس شروع کردم مقاومت دغدغه‌ ذهنی من بوده است و فیلم‌هایی که با همسرم ساخته‌ایم همگی دارای این مفهوم بوده‌اند زیرا گریزی از این مفهوم نیست. از دید من مفهوم مقاومت به مسئله ی قدرت و رژیم های فاسد اشاره دارد. مقاومت می تواند دفاع مردم فقیر و مقابله با رژیم‌های فاسد باشد. از دید من مقاومت راه‌های انسانی دارد.»

خانم مصری نقش سینما در نمایش مقاومت را بسیار مهم می داند: «سینما به عنوان مهمترین ابزار فرهنگی و هنری از قدرت بسیار بالایی برای نمایش ارزش های انسانی خصوصا معنا و مفهوم مقاومت برخوردار است و جا دارد تا فیلم سازان در قالب ساخت آثار سینمایی با موضوع مقاومت، این معنا و مفهوم بسیار مهم و استراتژیک را به مردم دنیا منتقل کنند. من به عنوان یک فیلمساز با ایجاد ابعاد انسانی در آثارم و با نشان دادن حق انسان برای رسیدن به هویتش عنصر مقاومت را نشان می‌دهم. مقاومت جزئی از زندگی من و همسرم است. در جایی که ما زندگی می کنیم تصویرها را خود کنترل نمی‌کنیم، بلکه این اسرائیل است که این تصویرها را کنترل و منتقل می‌کند. کسی که تصویر را کنترل می‌کند، قدرت را کنترل می کند و کسانی تاریخ را می نویسند که این تصویر را گرفتند و ساختند. من سعی کردم از طریق زبان سینما اثر گذاری را که مد نظرم بود بر انسان‌ها مختلف در سرزمین های مختلف بگذارم.»

راویان فیلم های مصری، کودکان هستند. کودکان در تمامی ابعاد زندگی هم روایت می شوند و هم روایت می کنند. برخوردهایی که با اسرائیلی ها داشته اند، دوستانشان که به شهادت رسیده اند، مدرسه شان که تعطیل شده است و اینکه در آینده قصد دارند چه کاره بشوند، همگی روایت می شود، اما همین که همه زندگی آنها با “سنگ” گره خورده است (حتی بازی هایشان که نوعا تقلیدی کودکانه از برادران بزرگترشان در سنگ انداختن و گریختن از دست سربازان است) مصری در واگذاری نقش راوی به شخصیت نوجوان فیلم، آنچنان اصرار دارد که گاهی خود آنها دوربین دست می گیرند و زندگی مردم در اردوگاه ها را به تصویر می کشند. گویی او قصد دارد از دختربچه ها و پسربچه ها، شاگردی بسازد تا راه او را ادامه دهند. شاید به همین دلیل است که اسلحه که از اصول ادبیات مقاومت است، در فیلم های او جایی ندارد و سنگ و کودک، کل داستان را روایت می کنند.

ادامه دارد…..

::::