۱۱:۱۳ - ۱۳۹۲/۰۵/۱۳

فهرست تحریم‌هایی که دولت جدید با آن مواجه است

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): میراث محمود احمدی‌نژاد برای حسن روحانی؛ آنقدرها زیاد هست که او مدت‌ها مجبور شود برای بازگشت به حالت سال‌های قبل، تلاش کند. مهم‌ترین میراث این دولت برای دولت یازدهم در حوزه دیپلماسی، فهرست بلند‌بالای تحریم‌هایی است که از سوی ایالات‌متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان‌ملل علیه ایران تنظیم شده ‌است. محمود احمدی‌نژاد تا اواسط دولت دومش معتقد بود که «تحریم‌ها کاغذ پاره‌ای بیش نیستند»

اما روزهای آخر دولت، به وضوح علت بسیاری از مشکلات داخلی را به ‌گردن تحریم‌ها انداخت. تحریم‌هایی که در دولت دوم او افزایش یافت. تحریم‌هایی که اکنون ایران با آن مواجه است، نفت، پتروشیمی، انرژی، کشتیرانی و کشتی‌سازی و بانک‌های ایران را شامل می‌شود. بخش عمده‌ای از تحریم‌ها علیه ایران در آمریکا تصویب شده و این کشور در ماه‌های گذشته با انتخابات ایران دچار نوعی دودستگی سیاسی نسبت به ایران بوده که نمونه‌اش تلاش برخی از اعضای کنگره برای کاهش تحریم‌ها و بخش دیگری برای افزایش تحریم‌ها بوده است. در جدیدترین اقدام نیز کنگره دست به تحریم‌ کامل نفت ایران زده ‌است.

حسن روحانی، رییس‌جمهور یازدهم ایران، در تمام مدتی که دبیر شورای امنیت ملی بود تلاش فراوانی به خرج می‌داد تا بررسی پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت واگذار نشود، همان اتفاقی که اکنون در آغاز دوران ریاست‌جمهوری خود با آن مواجه است. شرایط سختی که در عمل موجب افزایش برخی تحریم‌ها شده و معادله مدیریت وضعیت موجود را پیچیده‌تر کرده است. از سوی دیگر یاران ایران برای مخالفت با تحریم‌ها و قطعنامه‌های بین‌المللی علیه تهران، انگشت‌شمار هستند. حذف یا کاهش هریک از تحریم‌ها مستلزم گذرانده‌شدن قطعنامه‌های جدید در مجامع تصمیم‌گیری جهانی است و نیازمند نظر مثبت کشورهای زیادی است تا در مورد آن، نظر مثبت دهند.

سیدشمس‌الدین خارقانی، سفیر پیشین ایران در آلمان در جمع‌بندی تحریم‌هایی که ایران با آن مواجه است، می‌گوید: «در حال حاضر ایران با دو نوع تحریم در سطح بین‌المللی مواجه است: دسته اول تحریم‌ها، تحریم‌های سازمان‌ملل هستند که تحت ماده ۴۱ فصل هفتم منشور ملل‌متحد و به واسطه قطعنامه‌های ۱۷۳۷، ۱۷۴۷و ۱۸۰۳ علیه ایران وضع شده‌اند. این تحریم‌ها اساس همه تحریم‌هایی هستند که علیه ایران اعمال شده‌اند. در واقع همان‌طور که در موارد دیگری مثل عراق و لیبی دیده شده، تحریم‌های سازمان‌ملل که بر اساس استناد به تهدید صلح و امنیت بین‌المللی صادر می‌شوند، زمینه‌ساز تحریم‌های گسترده‌تری هستند که از سوی کشورها و به صورت یکجانبه یا چندجانبه اعمال می‌شوند. دومین نوع تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، تحریم‌هایی هستند که کشورها به‌صورت یکجانبه برقرار کرده‌اند. به‌عنوان مثال آمریکا تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرد و سپس کشورهای اروپایی از این تحریم آمریکا حمایت کرده‌اند یا خود اروپا تحریم‌هایی وضع کرده است که مورد تایید آمریکا هم قرار گرفته است. علاوه بر این آمریکا قوانینی در مورد تحریم‌ها وضع کرده است که اگر کشورهای دیگر، تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا را اجرا نکنند تحت مجازات قرار گیرند یا در روابط تجاری و مالی خود با آمریکا با مشکلاتی مواجه می‌شوند. بنابراین این دو نوع تحریم وجود دارد که تحریم‌های دسته اول که از سوی سازمان‌ملل اعمال شده بیشتر حالت زمینه‌سازی دارد و در بعضی موارد صرفا هشدارهایی را در بر می‌گیرد. ولی تحریم‌های دسته دوم موردی‌تر، تخصصی‌تر و جزیی‌تر هستند و در واقع وارد نکات اصلی شده‌اند.»

مروری بر همه تحریم‌هایی که حسن روحانی در دولت یازدهم و به طریق اولی، ‌کشور و مردم ایران در سال‌های پیش‌رو با آن مواجه هستند، به ما نشان می‌دهد که برای برون‌رفت از وضعیت به‌وجودآمده چقدر زمان و پتانسیل نیاز است. جدی‌ترین تحریمی که دولت دهم با آن مواجه شد و بقیه تحریم‌ها به نوعی در راستای همین تحریم وضع شد، قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان‌ملل بود. این قطعنامه که در سال ۱۳۸۹ به تصویب رسید، سیستم بانکداری و صنعت نفت ایران را نشانه رفته بود. در این قطعنامه آمده است: «ایران نباید در هیچ فعالیت اقتصادی در یک کشور دیگر شامل، استخراج معدن اورانیوم، تولید یا استفاده از مواد و فناوری هسته‌ای نفعی کسب کند. تمام دولت‌ها باید از ارایه، فروش یا انتقال تانک‌های جنگی، وسایل نقلیه زرهی، سیستم‌های توپخانه‌ای کالیبر بالا، هواپیماهای نظامی، بالگردهای تهاجمی، کشتی‌های جنگی، موشک یا سیستم‌های موشکی به ایران جلوگیری کنند. دولت‌ها باید تمام اقدامات لازم را برای جلوگیری از انتقال فناوری‌ها یا مساعدت‌های تکنیکی مربوط به موشک‌های بالستیک قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای، اتخاذ کنند. همچنین قطعنامه مشتمل بر مقرراتی برای کمک به قطع استفاده ایران از نظام مالی بین‌المللی است. علی‌الخصوص بانک‌های ایرانی که ممکن است برای تامین مالی فعالیت‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرند. قطعنامه به دولت‌ها، در رابطه با ارتباط بالقوه میان درآمدهای بخش انرژی ایران و فناوری‌های مربوط به انرژی و اشاعه، هشدار داده و پانلی را برای کمک به نظارت و تضمین اجرای تحریم‌ها تاسیس می‌کند.»

بقیه تحریم‌های وضع‌شده در این سال‌ها را در جدول زیر مرور می‌کنیم.