نظارت شورای نگهبان؛ استصوابی یا استطلاعی؟
در پنج اصل از اصول قانون اساسی واژه نظارت آمده است که تماماً بدون قید استصواب است: اصل 99 در مورد نظارت شورای نگهبان بر انتخابات، اصل یکصدوشصت و یک نظارت دیوان عالی کشور، اصل یکصد و هفتاد و چهار نظارت سازمان بازرسی کل کشور، اصل 75 نظارت سه قوه (مجریه، قضائیه، مقننه) بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
فقه متهم است یا مدعی؟
موضوع نظارت بر انتخابات، یکی از مواردی است که فقه، مدّعی است، نه متّهم. و البته از اینگونه موارد، فراوان است که با تبیین آنها، اصالت، عمق و عقلانیت فقه شیعه، هر چه بیشتر آشکار می شود.
نظارت استصوابی و پیشینه آن
در یک سوی این مناقشه نهادی قرار دارد که هفده اصل از اصول قانون اساسی به وظایف و اختیارات آن اختصاص یافته است. در سوی دیگر این مناقشات نوعاً، شخصیت ها و صاحبنظرانی حضور دارند که از لوازم و اقتضائات جمهوریت و حاکمیت مردم در تعیین سرنوشت خود و آزادی های مشروع و مصرح در قانون اساسی سخن می گویند.
مجلس چهارم همراه با آغاز نظارت استصوابی
رد صلاحیت 80 نفر از نامزدهای طیف چپ که 40 نماینده مجلس نیز جزو آنان بودند اجازه نداد که طیف چپ و در راس آن مجمع روحانیون مبارز امکان حضور در رقابت انتخاباتی را بیابد. با توجه به روند قضایا، مجمع روحانیون مبارز و گروه های همسو تصمیم گرفتند در انتخابات شرکت نکنند اما بعدها بنا به توصیه مقام معظم رهبری با انتشار بیانیه ای عزم خود را برای حضور در انتخابات اعلام و عنوان کردند که تنها به خاطر نظر رهبری در این عرصه شرکت می کنند.
مطالبه رهبری برای شفافیت در شورای نگهبان؟
یا این مساله مطالبه رهبری از شورای نگهبان است که شرایط برای علنی شدن آن فراهم شده تا افکار عمومی نیز این مطالبه حیاتی برای اصلاح و پیشرفت کشور را پیگیری نمایند، یا این مقاله به اشتباه در سایت رهبری منتشر شده که پس از انتشار این چند سطر طبعا باید حذف شود....
نظارت استصوابی
جامع ترین منبع درباره موضوع قانون انتخابات، نظارت استصوابی و شورای نگهبان؛ کتاب «نظارت استصوابی» است که به اهتمام روابط عمومی دفتر تحکیم وحدت در سال 1378 منتشر شده است.
شورای نگهبان؛ مرور یا عبور از اندیشه های امام؟
طی سالهای گذشته همیشه در آستانه انتخابات و مدتی بعد از آن عملکرد شورای نگهبان به عنوان نهادی که مسئولیتی در این زمینه بر عهده دارد، در کنار دیگر نهادها و ارگان های مسئول در این ارتباط، در معرض قضاوت مردم و مسئولین قرار گرفته است. غالباً این سوال مطرح می شود که آیا شورای نگهبان ضوابط، معیارها، مقررات و مصالح انقلاب و نظام را در انتخابات مراعات نموده یا خیر؟
لزوم نظارت پذیر شدن شورای نگهبان
تجربه مشارکت های پنجاه درصد و حتی کمتر از پنجاه درصد نشان می دهد که هرگاه شورای نگهبان مغرضانه به جای تایید صلاحیت قصد دخالت در نتیجه انتخابات را داشته به شدت از حضور مردم در انتخابات کاسته شده و خوب است آقایان فقها و حقوقدانان محترم از سال های گذشته کمی عبرت بگیرند.