نظر رهبرانقلاب درباره ی «ربّنا»ی شجریان
البته همین دیروز یا پریروز بود که دیدیم بعد از اذان دعایى با لحن عربى خوانده شد که خوب و دلنشین بود؛ اما اگر بخواهند آن را بِکِشند، چیز مطلوبى نخواهد شد. البته استثناهایى هم وجود دارد؛ مثلاً آن «ربّنا»هایى که شجریان خوانده و در ماه رمضان قبل از اذان مغرب مىگذارند
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):در روزهای اخیر بحث هایی درباره ی پخش مجدد ربنای استاد شجریان در صداوسیما شد که سالیان دراز مردم به شنیده آن در ماه رمضان قبل از اذان مغرب عادت کرده بودند ولی چند سالی هست که پخش آن متوقف شده است.
به گزارش مبارزه به نقل از انصاف نیوز، در پی، نظر مقام معظم رهبری در ابتدای دهه ی هفتاد در دو سخنرانی می آید که در آن، ربنای شجریان یکی از استثناها خوانده شده است.یکم: بخشی از بیانات در دیدار اعضاى گروه ویژه و گروه معارف اسلامى صداى جمهورى اسلامى ایران در تاریخ ۱۳۷۰/۱۲/۱۳
البته این نکتهیى که عرض کردم، شامل دعاهایى که بعد از اذان صبح خوانده مىشود، یا دعاى روزها – که قبلاً خوانده مىشد و الان مدتى است آن را قطع کردهاند و ما هم گفتیم که قطع نکنند – نمىشود. اگر این دعاها را با سبک قرآنخوانىِ فارسى بخوانند – همین سبکى که در مسجدها مىخوانند – مطلوبتر است؛ آن آهنگهاى کشیده خیلى مناسب نیست. البته همین دیروز یا پریروز بود که دیدیم بعد از اذان دعایى با لحن عربى خوانده شد که خوب و دلنشین بود؛ اما اگر بخواهند آن را بِکِشند، چیز مطلوبى نخواهد شد. البته استثناهایى هم وجود دارد؛ مثلاً آن «ربّنا»هایى که شجریان خوانده و در ماه رمضان قبل از اذان مغرب مىگذارند، یک کار هنرى است؛ یک کار حالى نیست؛ مناسب نیست که بعد از اذان، کسى بخواهد آنطور چیزى را بگذارد؛ نه، بعد از اذان، به نظرم مىرسد که همین صداى معمولىِ مسجدىِ ما بهتر و مناسبتر باشد.
دوم: بخشی از بیانات در دیدار اعضاى گروه ادب و هنر صداى جمهورى اسلامى ایران در تاریخ ۱۳۷۰/۱۲/۰۵
در موسیقى، دو مصداق روشن وجود دارد؛ یک مصداق حرام قطعى، یک مصداق حلال قطعى؛ بین این دو محدوده هم موارد مشتبه است. حرام قطعى، آن موسیقىیى است که انسان را از خود بىخود مىکند؛ از حقایق بىخود مىکند؛ از خدا بىخود مىکند و به شهوات سوق مىدهد. موسیقى لهوى – که دربارهى آن از ما سؤال مىکنند و ما هم جواب مىدهیم که موسیقى لهوى حرام است – این کار را با انسان مىکند. لهو، یعنى «ما یلهى عن اللَّه»،(۱۲) «ما یلهى عن ذکر اللَّه».(۱۳) آن چیزى که انسان را از حقایق عالم غافل مىکند و به عالم توهمات و خیالات مىبرد، یا به شهوات مىکشاند، لهو و حرام است. موسیقىیى که وقتى براى دختر و پسر جوان، یا حتّى غیر جوان نواخته بشود، یا عرضه بشود، یا خوانده بشود و او را به ملاهى و مناهى و فساد و شهوات بکشاند و از آن نزاهت مطلوب اسلام خارج کند، حرام است؛ این مىتواند موسیقى سنتى باشد، مىتواند موسیقى غربى باشد، مىتواند موسیقى محلى – یا به قول شماها موسیقى مقامى – باشد؛ فرقى نمىکند؛ هر موسیقىیى که اینطورى باشد، مصداق بارز حرام است. آن موسیقىیى که این خصوصیات را ندارد، حلال است؛ مثلاً خوانندهى خوب و خوشصدایى، شعر خوشمضمونى را مىخواند و نوازندهیى هم مىنوازد و آن مضمون شعر، شنونده را به سمت حقایق اسلامى و الهى و عرفانى و حقایق زندگى – ولو خارج از مسائل عرفانى و الهى باشد – نزدیک مىکند؛ این قطعاً اشکال ندارد و حرام نیست.مثلاً در اوایل جنگ صداى شجریان را مىگذاشتند که اینطور مىخواند: «بشنوید اى گروه جانبازان / سرنوشت وطن به دست شماست»؛ هیچکس نمىگوید این حرام است؛ با اینکه آن نوازنده هم همان سازهاى معمولى را مىزند؛ اما این مضمون، یک مضمون حلال است و احدى ادعا نمىکند که این حرام است؛ در حالى که از لحاظ موازین فنى، صداى این بهتر از تاج اصفهانى است؛ آن نوازندهیى هم که در کنارش مىنوازد، معلوم نیست که خیلى با آن گذشته فرق داشته باشد.
منبع:دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای