۲۰:۱۱ - ۱۳۹۲/۰۴/۳۰

مصدق چگونه به قدرت بازگشت؟

در روز ۳۰ تیر ۱۳۳۱مردم ایران با رهبری آیت‌الله کاشانی با راهپیمایی در خیابان‌ها خواستار برکناری احمد قوام‌السلطنه و بازگشت دکتر محمد مصدق به پست نخست‌وزیری شدند.

«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): پس از اثبات حقانیت ایران در دادگاه لاهه در خصوص ملی شدن صنعت نفت، مصدق خواستار افزایش اختیارات خود و عهده دار شدن وزارت جنگ شد. به دنبال مخالفت شاه با این خواسته، مصدق استعفای خود را تسلیم شاه کرد و شاه بی درنگ فرمان نخست وزیری قوام‌السلطنه را صادر کرد.

دکتر مصدق به اتفاق هانری رولن در جریان شرکت در دادگاه لاهه

آیت‌ الله کاشانی و مردم ایران زمانی از این جریانات اطلاع یافتند که قوام با اعلامیه شدیداللحنی آزادی‌های سیاسی را محدود کرد و با ارعاب و تهدید مردم، ‌مراکز حساس شهر را به اشغال نیروهای اشغال نیروهای نظامی درآورد.

آیت‌ الله کاشانی به مخالفت شدید با قوام برخاست و با صدور اعلامیه‌ای مردم را به مبارزه تشویق کرد؛ این در حالی بود که دکتر مصدق به احمدآباد محل اقامت خود رفته و سکوت اختیار کرده بود. در روز ۲۹ تیر ماه آیت‌ الله کاشانی در مصاحبه با خبرنگاران داخلی و خارجی اعلام کرد که «‌اگر قوام نرود اعلام جهاد می‌کنم و خودم کفن پوشیده با ملت در پیکار شرکت می‌نمایم.».

تظاهرات مردم به طرفداری از دکتر محمد مصدق در یکی از خیابانهای تهران

پس از این موضعگیری قاطع، در سی‌ام تیر ماه بازار تعطیل شد و مردم به خیابان‌ها ریختند و خواستار سرنگونی قوام شدند. به دستور قوام مردم به گلوله بسته شدند و عده‌ای به شهادت رسیدند.

شاه، وزیر دربار خود را به محضر آیت‌ الله کاشانی فرستاد تا با تطمیع و دادن امتیاز ایشان را به سکوت وادار کند؛ اما آیت‌ الله کاشانی با لحن تندی به وزیر دربار گفت: «‌اگر بی درنگ دکتر مصدق بر سر کار باز نگردد، شخصا به خیابان رفته و مبارزه مردم را مستقیما متوجه دربار می‌کنم.» سرانجام شاه مجبور شد در مقابل قیام مردم و موضعگیری بی سابقه آیت‌ا… کاشانی عقب نشینی کرده و مصدق بار دیگر در حالیکه وزارت جنگ را نیز به دست آورده بود بر سر کار برگردد.

نثار گل بر مزار شهدای قیام سی تیر سال ۱۳۳۱

هر چند که از همان ابتدای بازگشت، مصدق با آیت‌ الله کاشانی اختلاف پیدا کرد و به نصایح ایشان واکنش منفی نشان داد و سرانجام پس از یکسال، دولت وی بوسیله کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سرنگون گردید.

منبع: فرهنگ نیوز

:::