صادق خرازی: اعتدال و سیاست

و کذلک جعلناکم امه وسطا لتکونوا شهداء علی الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا

اعتدال یکی از واژه‌های پربار، مثبت و دلنشین در فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایران است. اعتدال و میانه‌روی یکی از عبارت‌های مهم قرآنی- روایی است که در ادبیات اجتماعی و زندگی روزمره مردم هویتی ایجابی دارد و نسبت آن با عقلانیت و اخلاق و رفتار کاملا نزدیک و مشهود است.  رییس محترم جمهور، جناب‌آقای دکتر حسن روحانی در فرآیند مبارزات انتخاباتی با بیان و تفسیر مکرر این واژه را تبدیل به یک ترمینولوژی سیاسی کرد و تاکنون بسیار از اهمیت این واژه سخن به‌میان آمده است. اعتدال مهم‌ترین راهبرد خردمندانه در برابر خودی‌ها و جامعه بین‌الملل است. ولی نسبت اعتدال و سیاست نیازمند واکاوی جدی و ارزیابی و تحلیل دقیق است. فقدان اعتدال در رفتار باعث شده طی سال‌های گذشته نظام جمهوری‌اسلامی بهای گزافی پرداخت کند. احزاب و گروه‌ها، شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی چهره‌های مطرح و موجه جامعه و از همه مهم‌تر کارگزاران نظام اسلامی و متولیان دولت، برای ثبات و حیات نظام اسلامی و اینکه مردمسالاری دینی برخوردار از الگوی رفتاری منطبق با نرم‌های متعارف باشد، چاره‌ای ندارند جز آنکه به تبیین اهمیت اعتدال به‌عنوان مهم‌ترین رکن رفتاری فردی و جمعی در ایران اهمیت ورزند. نخبگان و متفکران و نظریه‌پردازان نظام اسلامی ‌باید برای تحقق جامعه مدنی و مدینه فاضله‌ای که آرمان شهیدان بافضیلت ایران بود، به قدرت اجتماعی توجه و آن را به‌عنوان رمز ماندگار دولت و نظام سیاسی تلقی کنند. پدیده قدرت و پایگاه اجتماعی، تضارب آرا و اندیشه‌های متفاوت بدون رفتار اعتدالی حاکمان و دولتمردان قابل اجرا نخواهد بود. ما درحال‌حاضر با جامعه‌ای جوان و پویا که آرمان‌های بلندپروازانه در آن هویداست روبه‌رو هستیم. رفتاری که طی یک دهه گذشته صورت گرفته، شکاف میان دولت- ملت را افزایش داده است. بی‌ثباتی سیاسی و بی‌اعتمادی عمومی، عدم توجه به توسعه سیاسی- اجتماعی و کندشدن توسعه اقتصادی نتیجه رفتاری است که با اعتدال و عقلانیت فاصله پیدا کرده است. بسیاری از روانشناسان و جامعه‌شناسان ریشه پدیده‌های آنارشیستی در جامعه را در عدم‌توجه دولتمردان و نخبگان به عقلانیت جمعی می‌دانند. عدم‌توجه به اعتدال اجتماعی جامعه را به آنارشیسم یا لیبرالیسم کلاسیک یا رفتار ساختارشکنانه می‌کشاند و همه اینها ناشی از عدم وجود اعتدال در رفتار- گفتار است که منطق هویت دینی- ملی فراموش می‌شود و زمانی که اینچنین شد هجوم فرهنگ و اندیشه سیاسی غیرخودی با همه وجود تهدید کننده امنیت ملی می‌شود. انتخابات بارزترین روش ارزیابی عملکرد دولت‌ها و سیاست‌هاست که مورد داوری و چشم تیزبین مردم قرار می‌گیرد. اعتدال هرگونه توسل به خشونت را نفی و حق اعتراض و نقد مسالمت‌آمیز را در چارچوب قانون مشخص می‌کند. خط اعتدالی دولت و مسوولان هرگونه تصرف غیرقانونی در بیت‌المال و استفاده ابزاری از قدرت را برنمی‌تابد و از سوی دیگر تصور اینکه واژه اعتدال کاربرد صرف انتخاباتی داشته و دارد یک خطای فاحش و استراتژیک تلقی می‌شود. دولتی که با انبانی از مسایل و مشکلات داخلی- خارجی روبه‌رو است، تنها با متانت و اعتدال و با گام‌های حساب‌شده می‌تواند به اهداف خود برسد. اعتدال با ناحق بودن قدرت و کلام و ادبیات تحریک‌آمیز سرسازگاری ندارد. اعتدال با در اختیار داشتن توان حلx اختلافات سیاسی- اجتماعی مانع از تشدید فضای بسته تهدید‌کننده نشاط جامعه می‌شود. به‌زعم جناب آقای رییس‌جمهور، اعتدال در تناقض با روحیه انقلابی نیست. تفکر انقلابی نیازمند اعتدال، منطق و عقلانیت است. ادبیات تحریک‌آمیز عامل جدی بسته‌شدن فرصت‌های ملی- تاریخی ملت ایران است. کلام و ادبیات معتدل امید به جامعه و نشاط و وحدت و همبستگی ملی و همزیستی اصیل را به‌همراه خواهد آورد و بی‌تردید کشور می‌تواند با شتاب راه توسعه و پیشرفت را به‌عنوان هدف غایی و نهایی خود برگزیند. آنچه طی این مدت انجام گرفت، تجارب سخت و تلخ است. آرمان مشترک امروز که در مبانی اندیشه رییس‌جمهور محترم قرار گرفته است رفتار مدنی احزاب و نخبگان سیاسی توام با حرکت اعتدالی دولتمردان نوید بهروزی را برای همگان به ارمغان می‌آورد. اگر به رفتار و مشی و آداب رهبران بزرگ جهان و حتی همین ایران خودمان توجه کنیم، نسبت میان اعتدال و انقلاب را کاملا درک خواهیم کرد. امام‌خمینی(ره)، آیت‌الله طالقانی، شهیدبهشتی، شهیدمطهری، شهیدچمران و آیت‌الله خامنه‌ای همه کسانی بودند که در صف نخست انقلاب قرار داشتند. مهم‌ترین عنصر در پیروزی انقلاب، نقش رفتار اعتدالی حضرت امام و همه رهبران انقلاب بود. فرماندهی در دفاع مقدس نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیست. مقام‌معظم‌رهبری مدظله‌العالی و رییس محترم جمهوری در بیانات تاریخی دوازدهم مردادماه جاری بر اهمیت اعتدال و نسبت میان اعتدال و توسعه سیاسی و اقتصادی ارایه طریق کردند که از بطن اعتدال، عدالت اجتماعی پدید می‌آید و توسعه سیاسی شکل می‌گیرد و شرایط برای توسعه اقتصادی عملی خواهد شد.

منبع: روزنامه شرق

:::

دیدگاه تازه‌ای بنویسید: (لغو پاسخگویی)

نام: *

ایمیل: *

احراز هویت
27 - 21 =