۰۸:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۵/۲۹ امام خمینی (س):

فرق است بین نظارت و استیضاح، و بین عیبجویى و انتقامگیرى

انتقاد سالم و راهنمایى دولت در همه کارهایى که مى‏ خواهد انجام بدهد، اینها از امورى است که لازم است. اما اینکه خداى نخواسته، یک وقت براى اینکه اثبات کنید مطلب خودتان را راجع به دولت، بخواهید کارشکنى بکنید، دولت را به شکست وادار کنید، ملت را تضعیف کنید، دولت را تضعیف کنید، اسلام را به شکست برسانید، این یک مطلبى است که الزاماً باید جلوش گرفته بشود و من امیدوارم این جور نباشد.

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): آنچه که در پی می آید فرازهای از سفارشات امام خمینی(س) درباره کیفیت برخورد نمایندگان با اعضای دولت است که گرچه در گذشته ارائه شده است، اما از آن جا که از سر خیرخواهی، صداقت، واقع بینی، و همه جانبه نگری ایراد شده، از تازگی و ظرفیت کاربردی بالائی بر مبنای اخلاق اسلامی برخوردار است. در آستانه هفته دولت و شروع سال تحصیلی جدید دانشگاه ها و طرح استیضاح وزیر محترم علوم؛ توجه به توصیه امام خمینی می تواند منجر به رویکردی خیرخواهانه برای کشور و مردم عزیزمان و پرهیز از اقدامات خلاف مصلحت عمومی شود.

۱- رعایت مسائل اخلاقى در مباحث مجلس‏

مهم این است که مجلسى‏ ها با هم و با دولت و با سایر مقامات تفاهم داشته باشند. و مجلسى که اساس یک کشور است باید محلى براى بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد، و انتقاد و استیضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامى و طرح مسائل اخلاقى بهتر رفع اختلاف مى‏ کند تا با الفاظ نیش‏دار و مقابله کردن با یکدیگر. لذا باید نطق‏ هاى قبل از دستور یا مسائلى که در مجلس واقع مى‏ شود همانند خطبه‏هاى نهج البلاغه و خطب ائمه اطهار مردم را رو به صلاح ببرد، و آقایان در صحبت‏هایشان این احساس را داشته باشند که براى مصلحت جامعه حرف مى ‏زنند، نه براى مقابله و خودشان را یک واعظ حساب بکنند که مى ‏خواهند مردم را موعظه کنند و مردم هم احساس کنند که این آقایان خیر و صلاح آنها را مى ‏گویند. (صحیفه امام، ج‏۱۸، ص: ۴۲و۴۳ )

۲- فرقهاست بین نظارت و استیضاح، و بین عیبجویى و انتقامگیرى

کیفیت برخورد با دولت و وزرا و سایر کارمندان؛ شک نیست که مجلس به همه امور کشور نظارت دارد؛ و حق نمایندگان است که از هر انحراف و خلافى که از وزرا و ادارات مى ‏بینند به حکم قانونى جلوگیرى کنند و دولت را تا حد استیضاح بکشانند. لکن فرقهاست بین نظارت و استیضاح، و بین عیبجویى و انتقامگیرى. و این فرق را همه کس پس از رجوع به وجدان خویش مى‏ فهمد. انسان با کمى تفکر در حال خود تشخیص مى‏ دهد که احضار دولت یا وزیر براى خدا و مصالح اسلام و کشور است و در آن جز هدایت و جلوگیرى از انحراف و حفظ مصالح ملت چیز دیگرى دخالت ندارد؛ یا از معیارهاى غیر الهى، چون حُب و بغض، دوستى و دشمنى، هواهاى نفسانى چون خودنمایى، عرض اندام و از این قبیل مکاید نفسانى و شیطانى، برخوردار است. و محک تشخیص معیار الهى از شیطانى آن است که پس از مراجعه به خود بیاید که آنچه که او مى‏ خواهد نفْس عمل است گر چه این کار را دیگرى انجام دهد؛ و یا آنچه را که بدان سبب شخصى را احضار کرده است اگر از دوستان عزیز او سر مى زد، با او همان مى‏ کرد که با این انجام مى ‏دهد. و این است معناى روابط و ضوابط و صراط مستقیم که از ارزشهاى انسانى برخوردار است. خداوند قادر ما را بر آن هدایت فرماید و از ما دستگیرى کند.

مرحله‏ اى دیگر: به فرض آنکه هیچ مقصدى جز حقجویى و جلوگیرى از انحراف نباشد، در کیفیت اداى وظیفه و بیان اشکال مى‏ توان معیار الهى و نفسانى را تشخیص داد. معیار الهى آن است که اثبات مدعا مبنى بر استدلال و شواهد متقن باشد، و از کلمات نیشدار و اهانت‏ آمیز و کردار ناروا مبرّا باشد. و در غیر این صورت، باید دانست که دست شیطان و نفس امّاره بالسوء در کار است و گوینده بازیچه هواى نفس است. نمایندگان محترم و خواهران و برادران گرامى، مسأله بسیار مهم است. آبرو و حیثیت یک مسلمان یا یک انسان در کار است. چه بسا با یک انحراف شما یک انسان آبرومند در جامعه ساقط شود و شرف یک مؤمن خدشه‏ دار گردد. اگر انحرافى دیدید، نخست بدون سر و صدا دنبال تحقیق روید. پس از آنکه مسلّماً معلوم شد، قبل از کشیده شدن به مجلس با طرف به گفتگو بنشینید، و مسأله را حتى الامکان با خود او حل کنید. اگر در این مرحله توفیق حاصل نشد، در کمیسیون مربوط او را بخواهید، و با کمک دوستان فیصله‏ دهید. و اگر فیصله نشد و شخص مذکور مى‏ خواهد بر خلاف مصالح اسلام و کشور و ملت عمل کند و در انحراف پافشارى نماید، حفظ مصلحت عمومى و اسلام مقدّم است بر حفظ مصلحت شخص، هر کس باشد؛ در این صورت تقاضا کنید و با استدلال و منطق، بدون کوچکترین اهانت، مطلب را عرضه کنید. و مهلت دهید تا در محیطى آرام و بى‏ تشنج از خود دفاع کند. در این موقع مجلس به هر چه تکلیف قانونى و شرعى دارد عمل کند، بى ‏کوچکترین توهین. (صحیفه امام، ج‏۱۸، ص: ۳۶۵تا ۴۶۷)

۳- انتقاد سالم و راهنمایى دولت در همه کارهایى که مى‏ خواهد انجام بدهد

۴- اظهار نظرهاى خیرخواهانه مجلس درباره دولت‏

مجلس امروز مثل مجلس‏ هاى سابق نیست که در یک محل دربسته و سربسته‏ اى بین خودشان صحبت بشود، و بعد هر کدامش را خواستند منتشر کنند و هر کدام را نخواستند نکنند. مجلس امروز مستقیماً منتشر مى‏ شود مسائلش، و حتى آن اشخاصى که در مزرعه‏ ها مشغول زراعت هستند، رادیو دارند و مسائل را مى‏ توانند بگیرند. ملت ما هم امروز مثل سابقش نیست که بى‏ تفاوت باشد در امور. ملت ما هم مواظب است و مراقب است و همه امور را مشاهده مى‏ کند. باید آقایان بدانند که اگر چنانچه یک وقت خداى نخواسته وسوسه ‏اى پیش بیاید، یا کسى باشد که بخواهد وسوسه ‏اى پیش بیاورد در خارج و داخل، تضعیف کند دولت را و نگذارد که مسائل پیش برود و همه چیزهایى که باید موافق با اسلام باشد پیش برود، مردم مواظب‏ اند و مطلع اند و شناسایى مى ‏کنند و سکوت نمى‏ کنند. بنا بر این، توصیه من به آقایان به طور جِد این است که باید شما که مى ‏بینید که دولت نتوانسته به آن طورى که دلخواه است عمل بکند، باید از این به بعد تعقیب کنید، تأیید کنید، همراهى کنید، کمک کنید تا کشور شما رو به سلامت برود، و احتراز کنید از یک چیزى که برخلاف رضاى خداست و بر خلاف رضاى ملت است‏ (صحیفه امام، ج‏۱۹، ص: ۳۹۸و ۳۹۹)

منبع: جماران

:::::