۱۰:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۹/۱۱

در حاشیه استانی شدن انتخابات مجلس

طرح چنین موضوع بسیار مهمی ابتدا باید در سطح عمومی جامعه مورد بحث قرار گیرد و همه صاحبنظران درباره آن نظر دهند، نه آنکه یکباره و فارغ از فضای عمومی جامعه طرح قانونی در مجلس پیشنهاد شود. از آنجا که در صورت تصویب این طرح، بسیار تاثیرگذار و مهم است

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

یک‌فوریت طرح استانی شدن انتخابات در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این ایده‌یی است که از سال‌ها پیش مطرح شده بود. البته جزییات ایده‌های قبلی با جزییات مطرح شده در این طرح یکسان نیست. در این زمینه توجه به چند نکته اهمیت دارد.
۱- نخستین مساله ضعف و نارسایی گسترده در نظام پارلمانی ما است و علت اصلی آن نیز فقدان نظام حزبی در ساختار سیاسی جامعه ایران است. در نظام‌هایی که رقابت میان احزاب است، هزینه تخلف و خطای هر نماینده‌یی را حزب متبوع او می‌پردازد، لذا احزاب حداکثر کوشش خود را می‌کنند تا بهترین افراد را به عنوان نامزدهای خود در انتخابات شرکت دهند. از سوی دیگر حضور و عضویت این افراد در احزاب مترادف با آموزش برنامه‌ریزی سیاسی نیز است و در نتیجه افرادی که نامزد و نماینده می‌شوند از خلال یک فرآیند حزبی بالا می‌آیند که برای نظام قانونگری مفید است. ضمن اینکه آنان در مجلس برنامه‌های شفاف و کارشناسی شده حزب خود را پیگیری می‌کنند و نه ایده‌های خام و فاقد کارشناسی شخصی را. ولی مساله مهم‌تر نگاه کلان و ملی احزاب در برابر نگاه منطقه‌یی و حتی غیرملی نمایندگان منفرد و غیرحزبی است. تعهدات ملی برای نمایندگان منطقه‌یی و منفرد رای‌‌آور نیست در حالی که احزاب چنین نیستند. مطالعه‌یی که سال‌ها پیش درباره ساخت و ساز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در مناطق دورافتاده انجام شد، نشان داد که در بسیاری از آنها نه‌تنها بیمار به اندازه کافی حضور ندارد بلکه پزشک و کادر درمانی نیز نیست. لذا این سرمایه‌ها از نظر ملی هدر رفته محسوب می‌شود ولی از منظر آن نماینده‌یی که پیگیر اجرای این گونه طرح‌ها در منطقه بوده برای انتخاب مجددش مفید بوده است. لذا با تمام کوشش برای تصویب این طرح‌ها تلاش می‌کند و البته رای خود را با رای سایر نمایندگان برای تصویب طرح‌های غیراقتصادی مشابه و به صورت پایاپای! مبادله می‌کند و در نهایت بیشتر طرح‌های مصوب مفهومی منطقه‌یی و غیراقتصادی و نه ملی خواهند داشت. از این منظر کوشش برای استانی کردن انتخابات گامی به پیش است ولی مشکل را حل نمی‌کند. اگر خواهان بهبود شرایط و شکل‌گیری یک مجلس قدرتمند هستیم که منافع عمومی را به منافع منطقه‌یی و محلی ترجیح می‌دهد، به ناچار باید بر تقویت نظام حزبی تایید و حتی انتخابات را حزبی کنیم به این معنا که مردم به لیست احزاب رای بدهند و انتخاب‌شدگان نیز بر حسب سهم آرای هر حزب باشند. این کار شاید با تفسیر کنونی از قانون اساسی تطبیق نداشته باشد، ولی با راهکارهای موجود قابل اجراست. فارغ از این نکته، مجلس باید سیاست خود را بر تقویت احزاب قرار دهد نه آنکه استانی شدن انتخابات را جایگزین حزب کند. الزامات به احزاب نیز روشن است و باید به آن پایبند بود در حالی که می‌بینیم این سیاست در دستور کار قرار ندارد.
۲- نکته دوم اینکه طرح چنین موضوع بسیار مهمی ابتدا باید در سطح عمومی جامعه مورد بحث قرار گیرد و همه صاحبنظران درباره آن نظر دهند، نه آنکه یکباره و فارغ از فضای عمومی جامعه طرح قانونی در مجلس پیشنهاد شود. از آنجا که در صورت تصویب این طرح، بسیار تاثیرگذار و مهم است؛ به طور طبیعی مردم و فعالان سیاسی نیز باید پیش از رسیدگی قانونی آن در مجلس در جریان جزییات آن باشند. این نگاه نمایندگان که خود را مستقل از نیروهای سیاسی و مطبوعات جامعه، تنها ذی‌حق در طرح و رسیدگی به این مساله مهم می‌دانند از بزرگ‌ترین مشکلات مجلس ما است. تا وقتی که تصمیمات سیاسی را مبتنی بر حضور و مشارکت فکری دیگران نکنیم، استانی یا حتی کشوری شدن انتخابات مشکلی را حل نمی‌کند.

۳- اگرچه بحث درباره جزییات این طرح مستلزم بحث درباره کلیات و مبانی آن است، ولی برخی نکات موجود در طرح پیشنهادی نشان می‌دهد که با دقت کافی تهیه نشده است. درحالی که در طرح پیشنهادی آمده است: «حوزه‌های انتخابیه استان‌های آذربایجان شرقی و سیستان و بلوچستان، حوزه‌ انتخابیه بیجار در استان کردستان، حوزه‌های انتخابیه تربت‌جام، تایباد، خواف و رشتخوار در استان خراسان رضوی، حوزه انتخابیه بندر لنگه در استان هرمزگان و حوزه‌های انتخابیه اقلیت‌های دینی از شمول این قانون مستثنی هستند» بحثی از مستثنی شدن گنبد یا خوزستان نشده است در حالی که از نظر منطقی فرقی با مناطق مستثنی شده ندارند ضمن اینکه معلوم نیست این کار به نفع طرح باشد. از سوی دیگر انتخابات را یک مرحله‌یی کرده‌اند که ممکن است یک نفر با درصد آرای بسیار کم انتخاب شود که اصلا به نفع مجلس نیست. به‌علاوه اگر انتخابات استانی است پس نامزد شدن در حوزه‌های هر استان چه معنایی دارد؟ در مجموع به نظر می‌رسد که ابتدا باید پنجره این بحث باز شود و سپس از خلال جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده، وارد قانونگذاری شد چون ممکن نیست که در شرایط موجود نمایندگان قادر باشند که ابعاد ماجرا را به خوبی برآورد کنند.

منبع:اعتماد

::::