۱۲:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۸

انحصار طلبی، فعالین سیاسی را فاسد کرده است

بررسی علل و عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش فساد اقتصادی واداری خیلی پیچیده است من فقط جنبه سیاسی آن را گفتم، طبعاً انحصاری طلبی سیاسی برخی فعالین و جناح‌های سیاسی به فساد منتهی خواهد شد.

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

«نظارت ضعیف رسانه‌های مسقل، نظارت مجلس و دستگاه‌های نظارتی مرتبط مانند سازمان بازرسی، عدم تحمل رقیب و انحصار طلبی. من معتقدم انحصار طلبی جناح‌ها فعالان سیاسی را فاسد می‌کند» این را دکتر نجفقلی حبیبی می‌گوید. سال‌ها تجربه فعالیت سیاسی دارد. همه می‌دانند که فسادهای اخیر توسط دولتمردان و مدیرانی انجام شده بود که فعال سیاسی بودند و روزی شعار عدالت خواهی و پاک بودن می‌دادند. ساده انگاری است که جامعه سیاسی ایران، از واقعیت‌های موجود چشم بپوشد و واقعیت را در لابه لای اخبار و تحلیل‌ها گم کند. دکتر نجفقلی حبیبی به تحلیل واقعیت آن هم به شکل عریان اش پرداخته است. مشروح مصاحبه دکتر نجفقلی حبیبی استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح طلب با پایگاه خبری ندای ایرانیان در ذیل آمده است:

فساد اداری و اقتصادی؛ چه تاثیری بر فضای سیاسی ایران گذاشت؟ اصلاً مگر همین فعالین سیاسی نیستند که مدیران هر دوره پس از انتخابات می‌شوند دلیل گسترش روز افزون فساد در ایران چیست؟

موضوع فساد اداری و اقتصادی در ایران ما و از همه مهم تر و بدتر گرفتار شدن فعالین سیاسی و جریان‌های سیاسی به عنوان الگوهای جامعه به فساد اقتصادی و اداری مسئله ای نیست که با یک سخنرانی و یا یک مصاحبه بدان پرداخت، و تمام زوایای آن را یک تنه موشکافی کرد. بی پرده بگویم کسانی که در سال‌های گذشته مرتکب فساد اقتصادی و اداری شدند نه از ماه آمده بودند و نه از جنس دیگری بودند بخشی از مدیران همین جامعه بودند که اتفاقاً فعال سیاسی محسوب می‌شدند و می‌شوند. نمی‌توانیم واقعیت‌ها در مورد فساد اقتصادی برخی جریان‌های سیاسی و برخی فعالین سیاسی را ببینیم اما آن را بپوشانیم. همین انکار کردن و مخفی کردن واقعیت‌ها موجب گسترش روز افزون فساد توسط ما در نهایت موجب بی اعتمادی مردم خواهد شد. بحران بی اعتمادی عمومی جامعه نسبت به دولت‌ها ناشی از همین انکار برخی واقعیت‌هاست. برای بررسی دلایل به وجود آمدن فساد اداری و اقتصادی باید جامعه شناسان، پژوهشگران علوم دینی، پژوهشگران علوم اقتصادی و دانشمندان علوم سیاسی نظر بدهند. اما اگر به طور خلاصه ذکر کنم فساد اقتصادی و اداری جامعه ما محصول از میان فضای رقابت واقعی میان گروه‌های سیاسی است. وقتی یک گروه سیاسی، حزب یا جناح به قدرت می‌رسد تمام تلاش خود را برای حذف رقیب و از میان بردن جناح رقیب انجام می‌دهد. حاصل کنار زدن دیگر جناح‌ها و عدم نظارت رقیب بر رفتار مدیران فساد زا است. بنابراین یک جناح سیاسی و یک فعال سیاسی در نبود رقیب فساد می‌شود.

آیا فساد در جامعه ایران فقط محصول عدم نظارت کافی بر مدیران است یا علل دیگری هم دارد؟

جناح بررسی علل و عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش فساد اقتصادی واداری خیلی پیچیده است من فقط جنبه سیاسی آن را گفتم، طبعاً انحصاری طلبی سیاسی برخی فعالین و جناح‌های سیاسی به فساد منتهی خواهد شد. وقتی ما نظارت رقیب را حذف می‌کنیم و بر نمی‌تابیم قطعاً در سایه مصونیت‌های خودساخته و جناحی تاریکخانه‌های اقتصادی را پدید می‌آوریم که منشاء و منبع فساد است یک جریان سیاسی و به طبع آن یک فعال سیاسی وقتی در فساد غوطه ور می‌شود که انحصار طلب و انحصار گرا باشد. متاسفانه در میان فعالین سیاسی ما چنین در هر دو جناح چنین رویکردهای یک سویه‌ای وجود دارد. در دنیای توسعه یافته این احزاب پاسخگو هستند که جابه جایی مدیران را مدیریت می‌کنند اما در ایران مدیران اتوبوسی عوض می‌شوند. بنابراین کمترین وابستگی به پایگاه رأیشان ندارند برای دوستان و جناح خود کار می‌کنند و دست به انحصار طلبی سیاسی می‌زنند و ناظران را بر کنار می‌کنند انحصار طلبی در ‌‌‌نهایت فساد فعالین سیاسی را منجر شد.

یعنی معتقدید با توجه به فرهنگ سیاسی مردم ایران راهی برای کنترل فساد نیست؟

خیر، به هیچ وجه این طور نیست انحصار طلبی فعالین سیاسی با ایجادو گسترش رسانه‌ها کمتر می‌شود. در هر جامعه ای وقتی رسانه‌ها محدود و فعالین رسانه ای تحت فشار باشند باید انتظار داشته باشیم که فعالین سیاسی در سایه نبودن نظارت جامع مطبوعات به انحراف کشیده شود. محدودیت مطبوعات و خبرگزاری‌ها؛ کور شدن چشم نظارت کننده است. یکی از دلایل گسترده شدن فساد اقتصادی و اداری امروز ما نبود رسانه‌های مستقل یا کم اثر شدن آنان است. این روزها بازار اتهام به رقبای سیاسی بالاست تا کسی می‌خواهد از وضعیت موجود انتقاد کند اولین حرفی که به شما می‌زنند اتهام‌ها و تهمت‌های برخواسته از موضوعات جناحی است. آزادی مطبوعات، نوری است که در تاریکخانه‌های جناح‌های سیاسی دمیده می‌شود. متاسفانه در ایران ما موقعیت سیاسی، جناحی و حتی دینی مورد سوء استفاده برخی فعالین سیاسی و مدیران دولتی قرار می‌گیرد. نبود نظارت‌های کافی از جمله مجلس و برخی نهادهای دیگر منجر به گسترش فساد خواهد شد. گفته می‌شود کاسبی تعداد اندکی از نمایندگان مجلس که قابل چشم پوشی هم نیست منجر به فسادهای برخی دولتمردان شد.

در نهایت مسئولان به چند مسئله باید برای کنترل فساد توجه داشته باشند؟

به عنوان یک فعال سیاسی که سال‌ها تجربه مدیریتی داشته‌ام معتقدم ۴ عامل را در کنترل فساد اداری واقتصادی مؤثر است. مورد اول اینکه ما باید بدانیم به چه یا چه کسانی مسئولیت می‌دهیم. مدیران اجرایی و کارگزار ما چه آشنایی با حوزه مسئولیت خود دارد، چه دانشی و چه سابقه ای دارند. یک فرد شایسته لزوماً یک فعال سیاسی هم جناح ما با ظاهری آراسته نیست. فرد شایسته دارای تجربه، سابقه کاری و دانش مدیریتی در آن رشته است. مسئله دوم واگذاری‌ها تحت عنوان خصوصی سازی است. آنچه درسال های پیش انجام گرفت اصلاً خصوصی سازی و چیزی شبیه به آن نبود. مسلماً شفافیت خصوصی سازی سالم را ممکن می‌کند. آنچه فعال سیاسی را فاسد می‌کند پیوند او با جناح حاکم و انحصارگرا در قدرت است. بدین ترتیب از شرایط فراهم آمده به نفع خود سوء استفاده می‌کند. در سال‌های اخیر شاهد ترک تشریفات در مناقصات بودیم که نمونه کوچکی از این سوء استفاده از جایگاه بود. اتفاقاتی که در سال‌های گذشته افتاد چیزی نبود جز فساد فعالان سیاسی که در میدانی بی رقیب. در این میدان بی رقیب نظارت رسانه‌ها و شفافیت در معاملات و مزایده‌ها وجود نداشت. همه چیز در راستای جناح بازی‌های سیاسی خلاصه می‌شد. بدین ترتیب هر فعال سیاسی که در این وضعیت قرار گرفت درگیر همین بازی‌ها می‌شود و فاسد شدند. نظارت ضعیف فعالان سیاسی را فاسد کرد.

منظورتان از «نظارت ضعیف فعالان سیاسی را فاسد کرد» چیست؟

نظارت ضعیف رسانه‌های مسقل، نظارت مجلس و دستگاه‌های نظارتی مرتبط مانند سازمان بازرسی، عدم تحمل رقیب و انحصار طلبی. من معتقدم انحصار طلبی جناح‌ها فعالان سیاسی را فاسدمی کند.

انحصار طلبی که گفتید به چه معناست؟

انحصار طلبی یعنی حذف رقیب، حذف رسانه‌ها که نگهبانان جامعه هستند و کند کردن فعالیت دستگاه‌های نظارتی. این کند کردن دستگاه‌های نظارتی به رفیق بودن و هم مسلک بودن صورت گرفت. از سوی دیگر ما در داخل ایران حزب به معنای واقعی نداریم آنچه که شکل گرفته است گروه‌ها و گعده‌های دوستانه هستند طبعاً در گعده‌های دوستانه در زمانی که در قدرت قرار گرفتند بدون توجه به اعتماد مردم سوء استفاده‌های مالی و اقتصادی صورت می‌گیرد. انحصارطلبی فساد سازمان یافته فعالین سیاسی را رقم زده است در کشورهای توسعه یافته احزاب، با مهندسی کردن جابه جایی قدرت مانع از سیطره گعده‌های سیاسی بر فضای مدیریت اجرایی کشورها می‌شوند. در ایران ما احزاب واقعی با آن تعریف که ذکر کردم وجود ندارند که رقیب را رصد و درصورت به قدرت رسیدن نظارت رقیب را در سایه بپذیرند. آنچه رخ می‌دهد انحصار طلبی سیاسی است که زمینه فساد فعالین سیاسی را آن طور که شما گفتید فراهم می‌کند.

::::