۱۲:۲۵ - ۱۳۹۴/۰۹/۸ موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(س) برگزار کرد

نظارت استصوابی برای حذف منتقدان نیست

«امام در سیره‌ خود این را ثابت کردند که اصل انتخاب است و اصل حضور مردم در صحنه انتخابات است و هم در گفتارشان کراراً بحث کردند، حتی در زمان قبل از انقلاب یادتان است، اگر امام فرمود جمهوری اسلامی؛ بدون تردید آن ٩٨ درصدی را با طیب خاطر می‌پذیرفتند، ولی وقتی فرمان رفراندوم دادند، در واقع یک جهت دادند، حتی در جایی هم که استنباط شود همه مردم یک موضوع را قبول دارند، ولی باز هم باید مردم رای بدهند و انتخاب کنند.»

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

«مجلس، انتخابات و امام خمینی(س)»؛ این سه موضوع را موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در یک میزگرد به بحث گذاشت؛ سه موضوعی که سخنرانان حاضر در این نشست معتقدند ارتباط تنگاتنگی میان آنها وجود دارد. در فاصله سه‌ماه مانده به انتخابات مجلس دهم اهمیت تبیین این ارتباط بیشتر از قبل هم شده است. چهار سخنران این همایش هر چند هر کدام از نگاه خود به قسمتی از اصل موضوع پرداخته و با سخنانی متفاوت آن را توضیح داده‌اند، اما در محتوا به یک نقطه واحد رسیده‌اند. آن هم اینکه هر چه بوده نقطه عیان اندیشه حضرت امام (س) توجه ایشان به ابعاد جمهوریت نظام در کنار اسلامیت آن است؛ ابعادی که یکی چون جواد اطاعت معتقد است در حوزه آکادمیک باید بیشتر درباره آن مطالعه و تحقیق شود و دیگری چون علی مطهری تاکید می‌کند در عالم سیاست‌ورزی باید در عمل به سمت آن حرکت کنیم. حرکتی که به عقیده سید طه هاشمی، یکی از سخنرانان این نشست بر اساس سیره حضرت امام(س) باید با زمان و مکان هم انطباق داشته و فارغ از آن نباشد. این حاصل و خروجی میزگردی است که هم یک چهره اصولگرا چون مطهری در آن حضور دارد و هم اصلاح‌طلبی چون جواد اطاعت. کما اینکه سید طه هاشمی و سید علی خمینی هم سعی کردند تا دیدگاه روحانیت را در باب این موضوع مطرح کنند. علی مطهری در ابتدای سخنرانی خود با اشاره به سخنان و پیام‌های حضرت امام(س) حضور علمای طراز اول را در قانون مشروطه که بعدا به شکل شورای نگهبان در قانون اساسی جمهوری اسلامی تکرار شد را مورد اشاره قرار داد و گفت: «این هم از تاکیدات ایشان است که نشان می‌دهد حساسیت‌ها در کجاست، یعنی در این حدود افراد وابسته به قدرت‌های خارجی، افراد غیر معتقد و ملتزم به اسلام
و از این قبیل؛ نه این سختگیری‌هایی که امروز تحت عنوان نظارت استصوابی وجود دارد که نظارت استصوابی را اگر به این معنا بگیریم که تحقیقات محلی درباره کاندیداها انجام شود برای اینکه غیر از آن استدلالات چهارگانه‌ای که از برخی نهادها انجام می‌دهد (از وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، دادگستری و اداره ثبت)، غیر از آن می‌گویند ما می‌خواهیم در احوال شخصی افراد هم تحقیقی کرده باشیم که آیا این شخص اهل نماز و روزه است؟ یا اینکه مبادا اهل شرب خمر باشد.» وی با بیان اینکه «نظارت استصوابی در این حد قابل قبول است» افزود: «ولی اینکه ما تحت عنوان نظارت استصوابی افرادی را که مثلا انتقادی کردند و حتی نظری مخالف نظر ولی فقیه در یک جایی داشتند یا اظهارنظری درباره حوادث سال ٨٨ داشته‌اند و به این بهانه‌ها آنها را رد کنیم، کارهای درستی نیست و مقصود از نظارت استصوابی این نیست.»
وی در همین رابطه افزود: «در کلام مقام معظم رهبری هم هست؛ در آن جایی که ایشان مثال می‌زنند می‌گویند مثل «یک آدم حرّافی که وابسته به خارج است مردم را فریب بدهد»، یعنی در استعلامات چهار گانه ممکن است معلوم نباشد؛ اینجا می‌تواند شورای نگهبان او را رد کند، در این حدود است نه در چیزهایی که بعضا بهانه می‌آورند و افراد را رد صلاحیت می‌کنند.» وی در خصوص رشد اجتماعی مردم با اشاره به لزوم حفظ آزادی برای جامعه تاکید کرد: «این خیلی مطلب مهمی است که ما خودمان را قیم مردم ندانیم و کاری کنیم که مردم رشد اجتماعی پیدا کنند. » این نماینده مجلس ادامه داد: «جمله‌ای هم شهید مطهری می‌فرمایند (نقل به مضمون) که تحمیل وکیل ولو صالح اثرش این است که هیچ‌وقت مردم به رشد اجتماعی نمی‌رسند و مردم تجربه و عقل اجتماعی پیدا نمی‌کنند و مطلب دیگر اینکه بعضی از کاندیداها و نمایندگان از نمایندگی تصور درستی ندارند؛ چه کسانی که در حال حاضر نماینده هستند و چه کسانی که می‌خواهند کاندیدا شوند؛ به خاطر اینکه بعضی خودشان را نماینده نظام می‌دانند و نماینده ملت نمی‌دانند یعنی صرفاً مدافع نظامند.»
وی با بیان اینکه «یک ملّت و اسلامی بودن نظام به این معنی نیست که دراین‌جا ظلم و خطایی نمی‌شود» ادامه داد: «به هر حال یک نظام داریم و بنابراین گاهی حق مردم ضایع می‌شود که نماینده در آن صورت باید طرف ملت را بگیرد نه طرف نظام را؛ اینکه حفظ نظام از اوجب واجبات است پس هر کاری که در نظام شد همه را بپوشانیم درست نیست. عده‌ای با طرح موضوع مخالفت می‌کنند که حفظ نظام مهم‌تر است، اما ما در جواب می‌گوییم که چون حفظ نظام مهم‌تر است مطرح می‌کنیم تا نظام اصلاح شود و دیگر تکرار نشود نه اینکه این مسائل را بپوشانیم.» مطهری با تاکید بر اینکه «در مجالس ما هیچ توجهی به فصل سوم قانون اساسی که درباره حقوق ملت است وجود ندارد»، گفت: «ما قانون اساسی بسیار خوبی داریم که تکلیف همه مسائل روشن است، ولی وقتی از آن دفاع نکنیم چه فایده دارد؟!» وی در پایان با غلط خواندن تصور مردم از نمایندگی گفت: «مردم فکر کرده‌اند نماینده یعنی کسی است که واسطه است که مشکلات شخصی‌شان را ارایه کنند.» وی افزود: «اینها ٧٠ ـ ٨٠ درصد وقت نمایندگان را می‌گیرد لذا وقتی در مجلس طرحی مطرح است اصلا حواسش نیست و نمی‌داند موضوع چیست؟»

جواد اطاعت مطرح کرد
ضرورت مطالعه علما در مورد الگوی سیاسی متناسب اسلام
جواد اطاعت، استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح‌طلب سخنرانی خود را در همایش «مجلس، انتخابات، امام خمینی» با اشاره به الگوهای موجود در نظام‌های حقوقی دنیا، این الگوها را در سه دسته الگوی ریاستی، نظام کابینه‌ای و پارلمانی و نظام نیمه پارلمانی و نیمه ریاستی دسته‌بندی کرد و امریکا را مبدع الگوی اول، انگلستان را مبدع الگوی دوم و فرانسه را مبدع الگوی سوم نامید. وی سپس با اشاره به ساختار سیاسی ایران ادامه داد: «الگویی که جمهوری اسلامی بعد از انقلاب انتخاب کرد بیشتر متمایل به الگوی نیمه‌ریاستی و نیمه‌پارلمانی بود، ولی بعد از اصلاحاتی که سال ١٣۶٨ اتفاق افتاد و قانون اساسی اصلاح شد یک مقدار میل کردیم به سمت ریاستی، که رییس‌جمهور از مردم رأی می‌گیرد و در عین حال رییس هیات دولت هم هست و از طرف دیگر وزرا رای اعتماد را از مجلس می‌گیرند و سوال و تذکر و استیضاح هم وجود دارد، بنابراین در کشور ما جایگاه مجلس از نظر ساختار حقوقی تا حدودی بالاست.» وی ادامه داد: «نظام فکری و اندیشه سیاسی؛ علاوه بر ساختار حقوقی ساختار فکری و اندیشه سیاسی که پشتوانه رای و نهادهای انتخابی است نیز حایز اهمیت و توجه است. به عبارتی از نظر نقش و جایگاه رای مردم است که مجالس منتخب مردم نقش و جایگاه پیدا می‌کنند. در این خصوص هم در دنیا بر مبنای شناختی که از ذات انسان وجود دارد سه مکتب فکری وجود دارد.» وی سپس دو اندیشه غالب سیاسی در غرب را مورد اشاره قرار داد و در توضیح اندیشه هابزی با رویکردی اقتدارگرایانه گفت: «به طور طبیعی در این اندیشه سیاسی نقش و جایگاه مردم، آرای آنها و نهادهای انتخابی بسیار اندک خواهد بود.» اطاعت همچنین مکتب لیبرالیسم را نقطه مقابل این برداشت خواند که «نسبت به ذات انسان خوش‌بین است این مکتب بر این باور است که انسان هر چه بیشتر آزاد باشد، خیرات و مبرات بیشتری عاید جامعه می‌کند.» این استاد دانشگاه ادامه داد: «مکتب سوم که به نظرم جا دارد علما و فضلای حوزوی ما روی آن کار کنند، مکتب اسلام است، در مکتب اسلام انسان به طور طبیعی گرایش به خیر و شر دارد. در این گرایش، اگر انسان ابعاد خیر گونه‌اش را تقویت کند به اعلی علیین می‌رسد و بالعکس اگر ابعاد شرش را تقویت کند به اسفل‌السافلین می‌رسد، بستگی دارد که انسان این ذاتی که در گوهر وجودیش به ودیعه دارد را چطور پرورش بدهد، اگر ابعاد خیرگونه‌اش را پرورش بدهد انسان وارسته و والایی می‌شود و اگر ابعاد شرش را پرورش بدهد از چهارپایان هم بدتر خواهد شد. » وی با بیان اینکه بر دو مکتب غبی کارهای زیادی صورت گرفته، افزود: «اما در بحث اسلام از این زاویه کاری انجام نشده است که ما بر اساس تعریفی که از گرایش انسان به خیر و شر داریم، چه الگوی نظام سیاسی باید داشته باشیم. حضرت امام در کتاب چهل حدیث در اولین حدیث به این موضوع اشاره می‌کنند (شرح چهل حدیث، ص۵) و شهید مطهری اشاره می‌کند به تفویض امر بین‌الامرین. به نظرم این جای کار دارد که علما و فضلای ما بر مبنای ذات انسان، مطالعه کنند که در اسلام با شناختی که از اصالت وجودی انسان داریم چه نوع نظام سیاسی می‌توانیم داشته باشیم.»

سید طه هاشمی:
امام به مساله جمهوریت و اسلامیت به یک اندازه تاکید داشتند
سید طه هاشمی، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در همایش «مجلس، انتخابات، امام خمینی» با اشاره به سیره سیاسی حضرت امام(س) در خصوص انتخابات و مجلس، گفت: «امام در سیره‌ خود این را ثابت کردند که اصل انتخاب است و اصل حضور مردم در صحنه انتخابات است و هم در گفتارشان کراراً بحث کردند، حتی در زمان قبل از انقلاب یادتان است، اگر امام فرمود جمهوری اسلامی؛ بدون تردید آن ٩٨ درصدی را با طیب خاطر می‌پذیرفتند، ولی وقتی فرمان رفراندوم دادند، در واقع یک جهت دادند، حتی در جایی هم که استنباط شود همه مردم یک موضوع را قبول دارند، ولی باز هم باید مردم رای بدهند و انتخاب کنند.» وی با اشاره به مباحث اجتهادی حضرت امام(س)، بحث مقتضیات زمان را از موارد مهم مد نظر بنیانگذار انقلاب دانست و افزود: «قاعدتا باید مسائلی که به عنوان موضوعات جدید وارد زندگی بشر می‌شود مورد توجه قرار بگیرد، برای اینکه یک حکومتی بتواند به بهترین شکل ممکن در این منظومه اداره عالم جامعه‌ای را به درستی هدایت و مدیریت کند.» هاشمی با بیان اینکه «بشر به سرعت دارد از نظر فکری گسترش پیدا می‌کند»، افزود: «آن نگاهی که امام به بحث زمان و مکان در ارتباط به این مساله فقهی و اجتهادی مطرح کردند ناظر به این است که حکومتی که مدعی است جامعه را اداره می‌کند و به صورت پیشرفته اداره می‌کند و اتفاقا طعنه می‌زند به حکومت‌هایی که مدعی پیشرفت تکنولوژی هستند باید عناصری در بدنه این حکومت و در چارچوبش قرار بگیرند که نگاهش آن نگاه باشد، توانمندی‌ و امکاناتی که می‌خواهند فراهم کنند برای این کشور اداره شود در این جهت باشد.» وی با بیان اینکه «هم اکنون خیلی از قوانین باید تغییر کند»، افزود: «همین بحث سبک زندگی که این روزها و بارها مقام معظم رهبری فرمودندو ما روحانیون مرتبا ارجاع می‌دهیم که ائمه باید الگوی ما باشند، ما با الهام از سبک زندگی امام باید برای امروز مدل زندگی طراحی کنیم.» وی با اشاره به وجه جمهوریت نظام توضیح داد: «حکومت اسلامی که در زمان ما موجود است مانند زمان ائمه(عج) است اما امام این شیوه جمهوریت را پذیرفتند و اتفاقا روی جمهوریت و روی اسلامیت یکسان اصرار داشتند.
در مورد این جمهوری که امام فرمودند، باید توجه کنیم که التزام به شیء التزام به لوازمش را هم به همراه دارد، جمهوری هم در دنیا بر اساس قواعدی شکل می‌گیرد یعنی نهادهایی باید در درون جامعه شکل بگیرند و اتفاقا ناظر به حضور مردم در این نهادها هستند که بتوانند بهترین افراد را شناسایی و معرفی کنند، البته یک شمشیر دو لبه هم هست، زیرا از طرف دیگر ممکن است سرمایه‌دارهای بزرگ نفوذ کنند و باید از این جهت مراقبت کنیم.» هاشمی افزود: «در مورد آنچه در نظر امام است که مجلس به درستی شکل بگیرد؛ یکی اینکه ساختارسازی درست برای ورود به عرصه انتخابات را آماده می‌کنیم، یکی هم از نظر فردی و نوع شخصیت‌ها و افرادی که می‌توانند منشأ اثر باشند و نگاه امام را نسبت به آینده و نسبت به نحوه حکومت بتوانند به درستی درک کنند، باید در نظر داشته باشیم.»

منبع: اعتماد