۰۲:۰۹ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۹ رامتین سعادت :

لطفا نقد پذیر باشیم!

اینکه خداوند در قرآن کریم میفرمایند قول ها را بشنوند و آنگاه بهترین آن را پیروی کنند خود نشان از آن دارد که ما باید جامعه ای داشته باشیم که قول ها، صحبت ها و نقد ها شنیده شوند تا بتوان صحیح ترین و احسن ترین آن را انتخاب کرد و نباید به دلایل مختلف فضای نقد را تنگ کرد. امام میفرمایند: انتقاد باید بشود. تا انتقاد نشود، اصلاح نمی‌شود یک جامعه. عیب هم در همه جا هست؛ سر تا پای انسان عیب است و باید این عیبها را گفت و انتقادات را کرد؛ برای اینکه اصلاح بشود جامعه

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام)-رامتین سعادت:

«متکلّم را تا کسى عیب نگیرد، سخنش صلاح نپذیرد» [۱]

نقد و انتقاد مساله مهم در طول دوران تاریخ است. اینکه جامعه به این جهان بینی برسد که باید برای اصلاح امری نقد کرد و در وهله بعد دولت ها و حکومت ها فضای آزاد برای نقد و آزادی پس از بیان آن را مهیا کنند خود یک آرمان در طول تاریخ بوده است. خداوند در قرآن کریم میفرماید:

فبشّر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه… [۲]

پس بندگان مرا که به سخن گوش فرا می دهند, آن گاه بهترین آن را پیروی می کنند, مژده بده…
اینکه خداوند در قرآن کریم میفرمایند قول ها را بشنوند و آنگاه بهترین آن را پیروی کنند خود نشان از آن دارد که ما باید جامعه ای داشته باشیم که قول ها، صحبت ها و نقد ها شنیده شوند تا بتوان صحیح ترین و احسن ترین آن را انتخاب کرد و نباید به دلایل مختلف فضای نقد را تنگ کرد. من باب مثال از دیدگاه دیگری در حکومت امیرالمومنین (ع) خوارج در مسجد کوفه حضرت را نقد مغرضانه و تخریب میکردند (حتی به استهزاء میگرفتند) اما حضرت به آنها کاری نداشت مادامی که دست به شمشیر نبرده بودند. (این مساله بسیار مهمی است که حضرت امیر (ع) حتی از یک پله فراتر از بحث نقد منصفانه رفتند و اجازه میدهند این چنین مسایل نیز شنیده شود و مردم تصمیم بگیرند طریق حق کدام است.)

 امام خمینی(س) و دیدگاه های پیرامون نقد

پس از انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(س) نیز یکی از مسایل مهم نقد و انتقاد پذیری بود. امام میفرمایند:

انتقاد باید بشود. تا انتقاد نشود، اصلاح نمی‌شود یک جامعه. عیب هم در همه جا هست؛ سر تا پای انسان عیب است و باید این عیبها را گفت و انتقادات را کرد؛ برای اینکه اصلاح بشود جامعه. [۳]

 و یا در جای دیگری میفرمایند:

در جمهورى اسلامى، همه باید با انتقادها و طرح اشکال‏ها، راه را براى سعادت جامعه باز کنند. [۴]

 همه این مسایل دال بر مهم بودن انتقاد و نقد پذیری در جامعه دارد. حال اگر در بخش های مختلف جامعه فضا را به دلایل مختلف برای انتقاد تنگ کنیم و مانع تراشی کنیم فساد و بی عدالتی فراگیر خواهد شد.

آنچه در فرهنگ نقد مهم است آداب و ویژگیهایی است که انتقاد را به دو بخش انتقاد سازنده و یا ویرانگر تقسیم می کند. امام خمینی(س) با آن که نقد را در مسائل سیاسی و اجتماعی امری ضروری و لازم می شمرد و از آن به عنوان عامل رشد و پیشرفت یاد می کرد، لکن همواره در سخنرانیها بر این واژه تکیه و اصرار داشت که انتقاد باید انتقاد سالم باشد ولیکن در نهاد های مختلف و حتی دانشگاه ها به کرات دیده میشود که نقد (سالم و منصفانه) به منزله نفی کل نهاد تلقی میشود که این گزاره نادرستی است.

 فضای آزاد اندیشی و نقد پذیری در دانشگاه

دانشگاه و دوران دانشجویی به عنوان یکی از تاثیرگذار ترین مراحل زندگی فرد در جامعه در ایجاد فضایی که پیشتر ترسیم شد باید پیشرو باشد. اینکه به هر دلیلی دانشجوی منتقد را تحت فشار قرار داده و اجازه دهیم یک دانشجوی بی تفاوت رشد کند تا یک دانشجو منتقد و پیگیر اصلاح جامعه خود بزرگترین خیانت در حق نظام و انقلاب است. هدف از انتقاد تنها برشمردن عیب ها و کاستی ها نیست بلکه پیدا کردن راه های درمان برای درد های موجود و رهایی از زاویه پیدا کردن با هدف اصلی و اصلاح آن است. ان شاء الله که مسوولین در تمام ارکان نظام و در پیشرو آن مسوولین دانشگاه فضا را برای این هدف مهم باز کنند.

وذکّر فإنّ الذکری تنفع المؤمنین [۵]

و پند ده; زیرا که پند در مؤمنان سودمند افتد.

  ————————————————

[۱] گلستان سعدی، باب هشتم

[۲] قرآن کریم، سوره الزمر، آیات ۱۷ و ۱۸

[۳] صحیفه امام، جلد ۱۴، صفحه ۴۰۱

[۴] همان، جلد ۲۱، صفحه ۲۴۹

[۵] قرآن کریم، سوره ذاریات، آیه ۵۵

::::