۰۷:۱۸ - ۱۳۹۲/۰۳/۱۲ چند روایت متناقض از سابقه دیپلماتیک سعید جلیلی

آقای جبهه مقاومت و مذاکره با آمریکا!

یکی از این کاندیداها، آقای سعید جلیلی است که نامش با سیاست خارجی گره خورده و طرفدارانش او را به عنوان نماد «گفتمان مقاومت» در برابر «گفتمان سازش» معرفی می کنند. اما آنچه در مورد ایشان بیشتر محل بحث است عدم موضع گیری و داشتن سابقه در اکثر زمینه هاست. چراکه حتی در بحث سیاست خارجی هم چنان مواضع شفافی از ایشان به چشم نمی خورد، جز مواردی حرفهای کلی و خوش رنگ و لعاب و جوان پسند.

13920303214607324571174«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری  دانشجویان خط امام) – احسان سالاری

چند روز بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری باقی نمانده است و در این بین آنچه جای ژرف نگری بیشتری دارد نسبت بین شعارهای کاندیدا و عملکردشان در سالیان دور و نزدیک است.

یکی از این کاندیداها، آقای سعید جلیلی است که نامش با سیاست خارجی گره خورده و طرفدارانش او را به عنوان نماد «گفتمان مقاومت» در برابر «گفتمان سازش» معرفی می کنند. اما آنچه در مورد ایشان بیشتر محل بحث است عدم موضع گیری و داشتن سابقه در اکثر زمینه هاست. چراکه  حتی در بحث سیاست خارجی هم چنان مواضع شفافی از ایشان به چشم نمی خورد، جز مواردی حرفهای کلی و خوش رنگ و لعاب و جوان پسند.

در این مختصر قصد داریم ماجرای ورود ایشان به شورای عالی امنیت ملی و مباحث پیرامونی آن و همچنین به بررسی موردی عملکرد ایشان در این شورا با رویکرد، نسبت شعارها و عملکردها بپردازیم.

ماجرا از آنجایی شروع می شود که آقای علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی استعفا می دهد و خود را برای رفتن به مجلس آماده می کند(یا به گفته برخی دیگر به دلیل اختلاف نظر با احمدی نژاد استعفا می دهد و بعد به فکر رفتن به مجلس می افتد). در هر صورت انتصاب جلیلی در جایگاه دبیری شورای عالی امنیت ملی بدون حاشیه نبود و مخالفان انتصاب ایشان، دلایل متعددی را درباره علت مخالفت خود مطرح می ساختند. از جمله:

۱-       جلیلی عضو شورای عالی امنیت ملی نبوده است:

براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی اعضای شورای عالی امنیت ملی عبارتند از: رؤسای قوای سه‌گانه، رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح، مسئول امور برنامه و بودجه، دو نماینده به انتخاب مقام رهبری، وزرای امور خارجه، کشور و اطلاعات، حسب مورد وزیر مربوط و عالی‌ترین مقام ارتش و سپاه.

با این حال محمود احمدی‌نژاد برخلاف عرف معمول و برخلاف آن‌چه در قانون اساسی تصریح شده ‌است، جلیلی را که در شورای عالی امنیت ملی عضو نبوده‌ را به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی برگزیده است. سعید جلیلی در تاریخ ۲۹ مهرماه ۱۳۸۶ حکم دبیری۱ خود را از محمود احمدی نژاد دریافت می کند و ده ماه بعد حکم۲ دیگری از رهبری به عنوان عضو انتصابی شورای عالی امنیت ملی. و جالب است بدانیم که ایشان بیش و پیش از آنکه نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی باشند، نماینده رئیس جمهور در شورای عالی امنیت ملی هستند. و جالب تر مقایسه متن حکم رهبری و حکم رئیس جمهور است؛ آقای احمدی نژاد با تعابیری چون  متعهد و شایسته و با تجربه از ایشان یاد می کنند اما رهبری نه تنها هیچ تعبیر خاصی در مورد ایشان به کار نمی برند بلکه ایشان را موظف به مشورت در اکثر امور با خودشان می کنند!

۲-       عدم سابقه و کارایی لازم برای این پست:

به طور مثال نماینده ایلام می گوید: «از این رو جلیلی در قدوقواره دبیران سابق نیست و مشکلی که ایشان دارد و به طوری که دیگر اعضای عضو کمیسیون که با دولت نیز همسو هستند بر آن تاکید می‌کردند این بود که جلیلی نمی‌تواتد همانند روحانی یا لاریجانی کارآیی لازم را داشته باشد.» وی می افزاید: «همه نگران هستند که با آمدن ایشان به خصوص در شرایطی که بحث هسته‌ای ما در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد شاهد مشکلاتی باشیم و ایشان نتواند از پس کار خود به خوبی بربیاید.» و در ادامه می گوید: «در این زمینه شکی نیست که با آمدن جلیلی آن اراده مستقلی که قبلا در میان دبیران سابق بود دیگر مطرح نیست.»

این عضو کمیسیون امنیت ملی معتقد است: «جلیلی فردی است که از بوروکراسی محافظه‌کار وزارت خارجه بیرون آمده و یک بوروکرات کاملا محافظه‌کار و حرف‌شنو است.»  و چنین ادامه می دهد: «متاسفانه ویژگی دولت احمدی‌نژاد هم استفاده از کسانی است که روحیه اطاعت‌پذیری بالایی داشته باشند و رئیس‌جمهور فردی را نمی‌خواهد که اهل ایده مستقل باشد.»

نماینده ایلام در ادامه می افزاید: «بنابراین با این تغییرات که دلایل آن را برشمردیم، ما نگران این هستیم که فردا بار دیگر اعلام شود که قطار هسته‌ای ایران دوباره ترمز بریده‌است و مذاکرات را مشکل‌دار کنند و تندروی که تا حدودی از ویژگی‌های رئیس‌جمهور است، بر امور مسلط شود و پرونده هسته‌ای ما از راهی که لاریجانی دنبال می‌کرد، دور شود. بر این اساس ما نگران از دست رفتن دستاوردهایی که در مذاکرات اخیر به دست آمده هستیم.»

در پی ابراز مخالفتهایی که با سعید جلیلی صورت می گیرد آقایان جنتی و علم الهدی به ترتیب، امامان جمعه تهران و مشهد در روز ۴ آبان ۱۳۸۶ در خطبه های نماز جمعه به دفاع رسمی از ایشان می پردازند. آقای جنتی می گوید: «مردی جایگزین لاریجانی شده که در خصلت‌های مذکور کمتر از وی نیست. ایشان مردی جانباز، متدین، توانا، باهوش و با عقل و تدبیر است…»۳ آقای علم الهدی نیز می فرمایند: «او(سعید جلیلی) سال ۶۲ دیپلمش را گرفت و در دانشگاه امام صادق(ع) پذیرفته شد. در رشته سیاسی، دکترای خودش را گرفت، بعد وارد جبهه شد و در عملیات‌ها شرکت کرد، تا این که در یکی از عملیات‌ها پایش قطع شد..» ۴

در سالهای بعد آقای جلیلی دست به تغییراتی در شورای عالی امنیت ملی می زند و سه معاون جدید نصب می کند: سیدمهدی بخارایی‌زاده به عنوان مدیر امور سیاست خارجی، احمد خالدی به عنوان مدیر امور اقتصادی و احمد خادم‌المله به عنوان مدیر امور رسانه‌ای دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، که این انتصابات خود جای تحقیقی مستقل دارد. ۵

اما قسمت مهم تر در کارنامه ایشان در شورای عالی امنیت ملی دیدار با ویلیام برنز معاون وزارت خارجه آمریکا بود. در نشست ژنو که در مهرماه سال ۱۳۸۸ برگزار شد این بار بر خلاف نشست های قبلی وزارت خارجه آمریکا رسما اعلام کرد نماینده اش را برای مذاکرات ۱+۵ و ایران می فرستد و آقای جلیلی نیز ضمن اینکه در این نشست حضور پیدا کردند با آقای برنز دیدار خصوصی نیز داشتند، که اگر بازتاب این خبر را در رسانه ها مشاهده کنیم به اهمیت آن پی می بریم.

ایسنا چنین می نویسد: «این اولین مذاکره رسمی و مستقیم یک مقام عالی‌رتبه ایرانی با یکی از مقام‌های آمریکایی در سی سال اخیر است.» ۶

روزنامه دنیای اقتصاد می نویسد: «در همین حال، دیدار سعید جلیلی، سرپرست تیم مذاکره‌کننده ایران با ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا در حاشیه این مذاکرات خود به تنهایی نقطه عطفی در روابط تهران – واشنگتن به شمار می‌رود و از فصلی نوین در این خزان رابطه حکایت می‌کند، چه آن که پس از قریب به ۳۰ سال دو مقام ایرانی و آمریکایی به طور مستقیم و به تنهایی ضمن تناول ناهار با یکدیگر به گفت‌وگو نشستند.« ۷

وب سایت شبکه ایران (وب سایت رسمی دولت) می نویسد  «پس از سی سال صورت گرفت: دیدار دوجانبه نمایندگان ایران و آمریکا در مذاکرات ژنو-سعید جلیلی نماینده ایران در مذاکرات ژنو با ویلیام برنز نماینده آمریکا در این مذاکرات دیداری دوجانبه را برگزار کرده‌اند.» ۸

روزنامه کیهان در گزارش خبری-تحلیلی اش چنین می نویسد: ««ویلیام برنز» مذاکره کننده گروه آمریکایی تابستان سال گذشته نیز در مذاکرات حضور داشت اما این بار وی فراتر از یک ناظر در این نشست حضور پیدا کرد. برنز در این نشست تعامل کاملی داشت و حتی ۴۵ دقیقه در حاشیه این نشست با «سعید جلیلی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران درباره طیف وسیعی از موضوعات مذاکره کرد.» ۹

وب سایت رسمی ریاست جمهوری در گزارش مصاحبه رییس جمهور بعد از جلسه هیات دولت چنین می نویسد: «دکتر احمدی‌نژاد در پاسخ به سوالی درباره گفتگوی نمایندگان ایران و آمریکا در حاشیه مذاکرات ژنو، با تأکید بر اینکه ایران برای گفتگو با کشورها به غیر از رژیم صهیونیستی محدودیتی ندارد، تصریح کرد: مذاکرات ایران و آمریکا در ژنو بر اساس درخواست نماینده آمریکا انجام شده و برپایه احترام و عدالت و با موضوع خلع سلاح جهانی و بهره‌مندی همه ملت‌ها از فناوری های هسته‌ای و پیشرفته براساس بسته پیشنهادی ایران بوده است.» ۱۰

خبرگزاری دولتی فارس نیز در گزارش مصاحبه رییس جمهور در جمع خبرنگاران چنین می نویسد: «رئیس جمهور در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس در خصوص مذاکرات سعید جلیلی با معاون وزیر امور خارجه آمریکا در حاشیه مذاکرات ژنو نیز اظهار داشت: ایران آمادگی دارد با هر کس که تمایل داشته باشد گفتگو کند و فرقی نمی‌کند این طرف گفتگو چه کسی باشد و ما جز رژیم صهیونیستی برای تعامل خود با دنیا حد و مرزی نداریم.» ۱۱

سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی در سخنرانی ای در مدرسه فیضیه قم می گوید: «در اجلاس ژنو صحبتهایی بین بنده و برنز معاون وزیر امور خارجه آمریکا درباره بحثهای هسته‌ای ایران مطرح شد اما من به وی گفتم چارچوب ما با آژانس است و این مباحث صرفا یک مسئله‌ کارشناسی است و ربطی به اینجا ندارد.»  ۱۲و ۱۳

اگر از بازتاب داخلی آن هم بگذریم، سایت رسمی وزارت خارجه آمریکا و روزنامه گاردین و خبرگزاری آسوشیتدپرس و خبرگزاری رویترز و بسیاری دیگر از رسانه های خارجی این خبر را پوشش دادند و این نشان از اهمیت این موضوع در معادلات بین المللی داشته است.

ذکر این همه از این جهت لازم می نمود که با پیش زمینه تاریخی کافی به نقد و بررسی موقعیت و مدعای کنونی جریان مدعی «گفتمان مقاومت» بپردازیم. کسانی که با تحریک احساسات مذهبی و میهنی افراد کوشش دارند تا از آن به نفع خود استفاده کنند اما کافیست تنها چند مورد از این موارد گفته شود تا به پوچ بودن شعارهای ایشان پی برده شود و ماهیت حقیقی گفتمان مقاومت در کلام ایشان مشخص گردد.


۱-  خبرگزاری ایسنا، ۲۹ مهر ۱۳۸۶٫ متن پیام رییس جمهور بدین شرح است:

“بسمه تعالی

 جناب آقای دکتر سعید جلیلی

سلام علیکم

با توجه به مراتب تعهد و شایستگی‌ها و تجارب ارزشمند و به استناد اصل یکصد و هفتاد و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جنابعالی را به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی بر می‌گزینم. امیدوارم با توکل به خداوند متعال و بهره‌مندی از عناصر مومن و توانمند و برنامه‌ریزی مناسب، نسبت به انجام وظایف محوله در صیانت از منافع و امنیت ملی اقدام نمایید و برای تحقق اهداف و مقدمات لازم جهت اتخاذ تصمیمات بهتر، تدابیر مقتضی را تدوین و ارایه نمایید.

محمود احمدی نژاد”

۲- پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۸ تیر ۱۳۸۷٫ متن پیام مقام معظم رهبری بدین شرح است:

“بسم الله الرحمن الرحیم

جناب‌ آقای دکتر سعید جلیلی در اجرای اصل یکصد و هفتاد و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جنابعالی را به نمایندگی خود در شورای عالی امنیت ملی برای مدت سه سال منصوب می‌کنم. انتظار می‌رود که با توجه به نقش برجسته و ممتاز تصمیمات آن شورا در تحقق استقلال و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، بتوانید با شرکت فعالانه در آن و تبادل نظر مستمر با اینجانب، به اقتدار و استقلال نظام متعالی اسلامی کمک نمایید. بر خود لازم می‌دانم از زحمات ارزشمند جناب آقای دکتر لاریجانی در طول سالیان متمادی نمایندگی رهبری در شورای مذکور قدردانی نمایم.

سیّدعلی خامنه‌ای

۸ تیر ۸۷”

۳-  ایسنا، ۴ آبان ۱۳۸۶

۴-  ایسنا، ۴ ابان ۱۳۸۶

۵-  روزنامه دنیای اقتصاد، ۱۹ فروردین ۱۳۸۸

۶-  ایسنا، ۹ مهرماه ۱۳۸۸

۷-  دنیای اقتصاد، ۱۱ مهر ۱۳۸۸

۸-  شبکه ایران، ۹ مهر ۱۳۸۸

۹-  روزنامه کیهان، ۱۱ مهر ۱۳۸۸

۱۰-  وب سایت رسمی ریاست جمهوری، ۱۵ مهر ۱۳۸۸

۱۱-   خبرگزاری فارس، ۱۵ مهر ۱۳۸۸

۱۲-   سایت شفاف، ۱۹ آبان ۱۳۸۸

۱۳-   دویچه وله، ۲۰ آبان ۱۳۸۸

۱ دیدگاه

  1. دوست :

    ما که بعد از خوندن این مطلب نفهمیدیم که شما طرفدار ایشان هستید یا منتقد ایشان خوب بود در آخر این مطلب نظر و تحلیل خود را بنویسید تا مخاطبان شما از خط فکری شما خبردار شوند چون بعضی مواقع صرف نقل کردن خبر بدون هیچ توضیح و تفسیر و تحلیلی موجب برداشت های دوپهلو و سوء ظن می شود.

دیدگاه تازه‌ای بنویسید:

*

67 - 61 =