٩٠سالگی رفیق مبارز

امروز شاید بسیاری از کوبایی‌ها دلتنگ سخنرانی‌های طولانی و سرشار از اعتماد فیدل باشند، یا در حسرت گذشته‌ای روزگار می‌گذرانند که کشورشان دژ مستحکم مقاومت در برابر سلطه ایالات متحده بوده است، اما همان‌ها نیز در نهایت آغوش خود را به روی تغییر نمی‌بندند؛ تغییری که همچنان زیر پرچم حزب کمونیست کوبا در جریان است. در این میان، احتمالا جامعه بین‌الملل خواهد بود که بیش از مردم کوبا، از فقدان عملی فیدل، یعنی همان رهبری که تنها دارنده عنوان «قهرمان جهانی همبستگی» از سوی سازمان ملل متحد است، رنج خواهد برد. خدمات او به جنبش‌های بین‌الملل سوسیالیستی، مبارزات آزادی‌بخشانه در جهان...

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

٨٠ساله که شد، از روی تخت خود و در حالی که یک روزنامه در دست داشت تا شاهدی بر زنده‌بودن او باشد، جلوی دوربین‌های تلویزیونی حاضر شد تا نشان دهد ناجی بزرگ حتی پس از کناره‌گیری از مقام ریاست‌جمهوری نیز همچنان رهبر تاریخی کوبا است. از آن روز به بعد، فیدل کاسترو کمتر کاری جز این داشت تا دور از انظار عموم به نظاره عملکرد برادرش رائول نشسته و شاهد آن باشد که چطور با عادی‌سازی نیم قرن روابط خصمانه با ایالات متحده، دروازه‌های بازار آزاد پیوسته و آهسته به سوی کشورش، این بهشت پیشین سوسیالیستی، باز می‌شود.
اکنون ١٠ سال از آن روزگار می‌گذرد و فیدل، رهبری انقلابی که اقتصاد کوبا را ملی کرد، تولد ٩٠سالگی خود را در کشوری جشن گرفته که زمین تا آسمان با گذشته سوسیالیستی و ضدامپریالیستی خود متفاوت است؛ کشوری که هزاران هزار شهروندش اگر کسب‌وکار خصوصی خود را راه‌اندازی نکرده باشند، دست‌کم جلای وطن کرده و با مهاجرت به کشورهایی نظیر ایالات متحده، سرمایه نیروی کار حرفه‌ای آن را با کمبود مواجه کرده‌اند؛ همان کشوری که شاید امیدبخش‌ترین چشم‌انداز اقتصادی‌اش رونق صنعت گردشگری پس از تکمیل فرایند عادی‌سازی روابط با واشنگتن و بازگشایی پروازهای عادی رفت‌وبرگشتی به همسایه آبی شمالی خود در پایان ماه جاری میلادی باشد. در این میان، چندان مایه شگفتی نیست که رئیس‌جمهور بزرگ‌ترین متحد کاسترو، یعنی ونزوئلا که این روزها در سراشیبی سقوط اقتصادی گرفتار آمده، تنها رهبر خارجی است که بناست در نودمین سالگرد تولد فیدل با او دیدار داشته باشد.
با تمام این اوصاف و در شرایطی که به نظر می‌رسد نزاع بین جبهه موافقان و مخالفان فیدل سر پایان ندارد، می‌توان هنوز به یک چیز اطمینان داشت: نظام بهداشت، مسکن و آموزش کارآمد، نرخ پایین جنایت و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه فرهنگ و ورزش همگانی همان فصل مشترکی است که تقریبا تمامی کوبایی‌ها را میراث‌دار فیدل کرده است. شاهد این مدعا نیز جشن و شادمانی گسترده هزاران شهروند کوبایی در نودمین سالگرد تولد رهبر انقلاب آن کشور است که جمعه شب هاوانا را به همان شهری بدل کرده بود که به‌آن شناخته می‌شود.
صدای آتش‌بازی، موسیقی و پایکوبی مردم در حالی تا بامداد روز شنبه در ساحل ماله‌کن در پایتخت کوبا و «تریبون ضدامپریالیستی»، میدانی روبه‌روی سفارت تازه گشایش‌یافته ایالات متحده، طنین افکنده بود که با وجود هم‌زمانی کارناوال سالانه هاوانا، هیچ‌کس نمی‌توانست مدعی شود خیل جمعیت با هدفی غیر از بزرگداشت مبارز کهنه‌کار کوبایی گردهم جمع شده‌اند. ماریسل آویلا، خواننده‌ای ۴٩ساله که با همکاری گروهش به اجرای موسیقی می‌پرداخت، یکی از انبوه کسانی بود که فقط برای جشن‌گرفتن آغاز دهمین دهه زندگی فیدل به خیابان‌ها آمده بودند. او در گفت‌وگو با رویترز خاطرنشان کرد، انقلاب ١٩۵٩ شاید دچار اشتباهاتی شده باشد، اما مردم کوبا هنوز به فیدل ایمان دارند، چراکه به اصالت آرا و عقاید او باور دارند. ماریسل همچنین ضمن تأکید بر آنکه کوبا باید بدون فروختن خود و چشم‌پوشی بر تاریخ، به اقتصادش سروسامان دهد، مدعی شده این به‌آن معنا نیست که مردم آن کشور باید همچنان در گذشته زندگی کنند؛ باوری که البته بخش بزرگی از شهروندان کوبایی در آن مشترک هستند. امروز شاید بسیاری از کوبایی‌ها دلتنگ سخنرانی‌های طولانی و سرشار از اعتماد فیدل باشند، یا در حسرت گذشته‌ای روزگار می‌گذرانند که کشورشان دژ مستحکم مقاومت در برابر سلطه ایالات متحده بوده است، اما همان‌ها نیز در نهایت آغوش خود را به روی تغییر نمی‌بندند؛ تغییری که همچنان زیر پرچم حزب کمونیست کوبا در جریان است.
در این میان، احتمالا جامعه بین‌الملل خواهد بود که بیش از مردم کوبا، از فقدان عملی فیدل، یعنی همان رهبری که تنها دارنده عنوان «قهرمان جهانی همبستگی» از سوی سازمان ملل متحد است، رنج خواهد برد. خدمات او به جنبش‌های بین‌الملل سوسیالیستی، مبارزات آزادی‌بخشانه در جهان سوم و البته جنبش‌های عدالت‌خواهانه اجتماعی بزرگ‌ترین میراثی است که می‌توان از رهبر انقلابی کشوری کوچک با جمعیتی هم‌اندازه شهر نیویورک انتظار داشت. بیایید از تمامی نفوذ و نقش فیدل کاسترو و جنبش انقلابی او بر مبارزات آزادی‌خواهانه آمریکای لاتین و جای جای دنیا، از جمله آفریقای جنوبی بگذریم که شخص نلسون ماندلا، رهبر جنبش ضدآپارتاید نیز بر آن معترف بود؛ به راحتی می‌توان رد اقدامات کاسترو را تا همین امروز و منازعات و بحران‌های جاری نیز شناسایی کرد. اگر امروز دولت کلمبیا و چریک‌های چپ‌گرای فارک در هاوانا پای میز مذاکرات صلح نشسته‌اند، نتیجه دهه‌ها تلاش فیدل برای پاک‌کردن دامن چپ لاتین از تروریسم است. اگر پزشکان کوبایی این روزها از هائیتی و ونزوئلا گرفته تا هندوراس و اوکراین، به مبارزه با انواع بیماری‌های کشنده چون وبا و بحران‌های حاصل از تشعشعات هسته‌ای برخاسته‌اند، حاصل تلاش‌های فیدل در برپایی مدرسه پزشکی آمریکای لاتین بوده است که اکنون با تربیت پزشکانی شجاع به ٧٠ کشور آسیب‌پذیر خدماتی بی‌دریغ ارائه می‌دهد. اما مجال کم است و میراث زنده کاسترو بلندبالا؛ به بلندای ٩٠سال تکاپو و مبارزه. پس بهتر است در پایان فقط به تکرار شعار شهروندان کوبایی در بامداد شنبه بسنده کنیم: «به پاس ٩٠سال گذشته و به امید ٩٠سال بیشتر».

فیدل از زبان دوست و دشمن
فیدل کاسترو برای پیوستن به مردم و بامردم‌بودن روش خاص خود را دارد… در گردهمایی‌های بزرگ، فیدل و جمعیت، در دیالوگی که هر لحظه بیش از گذشته اوج می‌گیرد، یکدیگر را به ارتعاش در می‌آورند تا جایی که با فریاد مبارزه و پیروزی به یک نتیجه نهایی می‌رسند. (چه‌گوارا در سال ١٩۶۵)
برای من او خداست. (دیه‌گو مارادونا، فوتبالیست سابق آرژانتینی در سال ٢٠٠۵)
فیدل کاسترو کسی بود که کارهای خوبی برای مردم کشورش انجام داد .(کالین پاول، وزیر خارجه سابق آمریکا در سال ٢٠٠١)
جالب است که شما به کشوری برمی‌خورید که بیش از نیم‌قرن هدف تحریم ایالات متحده بوده بااین‌حال قادر بوده که بهترین سطح استاندارد در مراقبت‌های پزشکی و تحصیلات عالی را برای مردمش فراهم کند… برای این کار کوبا با چنگ و دندان به این جنگ اقتصادی تمام‌عیار وارد شد. فیدل کاسترو برای انجام چنین کاری قابل‌احترام است. (کن لوینگستون، سیاست‌مدار انگلیسی در سال ٢٠٠۶)
انقلاب کوبا به رهبری کاسترو می‌تواند یک منبع الهام‌بخش برای تمام مردم آزادی‌خواه جهان باشد. (نلسون ماندلا در سفر به کوبا در سال ١٩٩٠)
من فیدل و رائول کاسترو را می‌شناسم. فکر می‌کنم باید بپذیریم که انقلاب، انتخاب مردم کوبا بود… در این میان اهریمن‌جلوه‌دادن فیدل کاسترو توسط ایالات متحده آمریکا یک اشتباه بود… مخالفت زودهنگام آمریکا، کاسترو را به آغوش کمونیسم هل داد. (میخاییل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی ٢٠٠٨)
به‌ دلایل بسیاری می‌خواهم که شما (فیدل کاسترو) را ملاقات کنم، بالاتر از همه برای اینکه شما فردی بسیار شجاع هستید. (جواهر لعل‌نهرو، از رهبران جنبش استقلال هند ١٩۶٠)