زنبیل ائتلاف ها در شورای نگهبان/ مستقل ها در ابهام
شکی نیست که ادامه حضور کسانی که از همان روز پایان ثبت نام معلوم است کنار خواهند رفت، نوعی زنبیل گذاشتن در صف تأیید صلاحیت شورای نگهبان است. ائتلاف ها و گروه های سیاسی به نوعی تلاش می کنند با اشغال صندلی کاندیداهای تأیید صلاحیت شده، شانس تأیید صلاحیت را از کاندیداهای جناح رقیب و نیز کاندیداهای مستقل بگیرند.
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): فردا، سه شنبه، مهلت شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در حالی به پایان می رسد که ائتلاف ها، خودشان را یه شورای نگهبان تحمیل کرده اند.
از مدتها قبل که ائتلاف هایی برای حضور در انتخابات شکل گرفت، این ادعا وجود داشت که ائتلاف سرانجام به یک کاندیدا منتهی می شود اما هر چه گذشت اختلافات درون ائتلاف ها بیشتر شد، ضمن اینکه کاندیداهای دیگری در حاشیه این ائتلاف ها مطرح شدند که آنها هم قصد کناره گیری ندارند. با این شرایط ادامه حضور کاندیداهایی که علیرغم شانس بالای تأیید صلاحیت، قرارست به نفع هم کنار بروند، چه معنایی می توان داشته باشد جز جلوگیری از حضور رقبا در لیست محدود کاندیداهای تأیید صلاحیت شده؟
شکی نیست که ادامه حضور کسانی که از همان روز پایان ثبت نام معلوم است کنار خواهند رفت، نوعی زنبیل گذاشتن در صف تأیید صلاحیت شورای نگهبان است. ائتلاف ها و گروه های سیاسی به نوعی تلاش می کنند با اشغال صندلی کاندیداهای تأیید صلاحیت شده، شانس تأیید صلاحیت را از کاندیداهای جناح رقیب و نیز کاندیداهای مستقل بگیرند.
این مسئله به حدی آشکار است که خود شورای نگهبان هم به آن اعتراف می کند. کما اینکه سخنگوی شورای نگهبان که روز جمعه پاسخگوی پرسش های خبرنگاران بود در پاسخ به این سوال که ساز و کار احراز صلاحیت نامزدها در شورای نگهبان بر چه اساسی است؟، گفت: «کار بررسی صلاحیتها متمرکز است و شرایطی از قبیل ایرانیالاصل بودن، مدیر و مدبر بودن، اعتقاد به مبانی نظام جمهوری اسلامی و موارد دیگر در ذیل اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است. اما در بحثهایی که در شورا داشتیم در این دوره تصمیم گرفتیم که آییننامهای تنظیم شود تا شرایط ۹ گانهای که در این قانون آمده برای اعضاء بیشتر تبیین شود و افراد ناشناس طبیعتا احراز صلاحیت نمیشوند. اگر ما ۷ رأی یا بیشتر نسبت به هر کاندیدا داشته باشیم شرایطش احراز میشود اما اگر کمتر باشد، شرایطش احراز نمیشود.»
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که با توجه به تعدد کاندیدای ریاستجمهوری کار شورای نگهبان سختتر شده است، اظهار کرد: «البته در دوره یازدهم نسبت به دوره نهم تعداد کاندیداها کمتر است اما نسبت به سال ۸۸ اضافه شده است.»
سخنگوی شورای نگهبان در مورد دریافت برنامه کاندیداها از سوی شورای نگهبان، اظهار کرد: «در اصل ۱۱۵ قانون اساسی یکی از شرایط ذکر شده مدیر و مدبر بودن یک کاندید ریاستجمهوری است. این بحث مطرح بودکه ما وقتی که میگوییم شخصی مدیر است، چه شاخصهایی باید داشته باشد و یا این که اعضای شورای نگهبان چگونه میتوانند به مدیریت یک فرد پی ببرد. یک راهکار آن که تجربه انسانی است این است که مشخصا سوابق افراد توسط شورای نگهبان بررسی شود و این که آیا در جایی سابقه مدیریت داشته است یا خیر یا اگر سابقه مدیریت کلان داشته آیا این سابقه مؤثر بوده یا خیر؟»
کدخدایی به احتمال پایمال شدن حقث کاندیداهای مستقل اشاره کرد: «ممکن است این سوال مطرح شود که در این میان افرادی که سابقه مدیریت نداشتهاند چه سرنوشتی پیدا میکنند؟ ما نمیتوانیم این افراد را محروم کنیم. ممکن است فردی وجود داشته باشد که صلاحیت داشته باشد و دارای مدیریت قوی باشد اما پنهان باشد. چرا که هیچ کار اجرایی و مدیریتی نداشته است. بنابراین ما به این فکر رسیدیم که افراد برنامههای خود را ارائه کنند و بتوانند از این برنامهها در جلساتی که با حضور کارشناسان شورای نگهبان تشکیل میشود دفاع کنند. این موضوع راهی برای این است که اعضای شورای نگهبان بتوانند به تواناییها و مدیریت فرد پی ببرند و این که آیا آن فرد برنامهای برای اداره کشور دارد.»
وی تصریح کرد: «ارائه برنامه توسط کاندیداها گامی برای شناخت بیشتر اعضای شورای نگهبان نسبت به کاندیداها است و آنها بهتر میتوانند نسبت به افراد ثبتنامی اظهار نظر کنند.»
فشار ائتلاف ها به شورای نگهبان
پرسش مهم دیگری که سخنگوی شورای نگهبان به آن پاسخ داد، این بود که “آیا اعضای شورای نگهبان تحت فشارها قرار میگیرند؟”: «اعضای شورای نگهبان تابع قانون هستند و در بررسی صلاحیتها چیز دیگری جز قانون در نظر گرفته نمیشود. فشارهای سیاسی و بحثهایی که در جامعه مطرح میشود بر نظر شورای نگهبان موثر نیست البته این گونه نیست که اعضای شورای نگهبان به مصالح عالی کشور توجه نکند اما در ابتدا به قانون و سپس به مصالح عالی نظام منطبق با قانون عمل خواهد شد.»
وی افزود: «اعضای شورای نگهبان تنها قانون را ملاک قرار خواهند داد و به فشارها و ملاحظاتی که در جامعه وجود دارد توجه نمیکنند. ممکن است نظر شورای نگهبان با نظر جناحها، گروهها و افراد سیاسی منطبق نباشد اما آنچه ملاک ما خواهد بود قانون است و این شورا به جز آن به هیچ فشاری توجه نخواهد کرد.»
آیت الله جنتی، دبیر شورای نگهبان هم در خطبه های نماز جمعه خود با اشاره به نسبی بودن شرایط کاندیداها گفته بود: «شورای نگهبان باید کسی را معرفی کند که حداقل این شرایط را داشته باشد. البته نمیتوان انتظار داشت که فردی همه این شرایط را در حد بالا داشته باشد و اگر اینگونه میخواهیم، باید سفارش بدهیم از آسمان برای ما بیاید. اما بعضی از موارد اگر نبود ضربه مهمی نمیزند.»
این موضع در شرایطی بیان می شود که از چند روز قبل در پی انتشار شایعات و لیست های احتمالی کاندیداهای تأیید شده، خبر می رسد که برخی کاندیداها و ائتلاف های همسو که احتمال ردصلاحیت شان وجود دارد، با انواع رایزنی ها و تبلیغات رسانه ای تلاش دارند بر شورای نگهبان تأثیر بگذارند. از جمله اینکه شنیده شده در روزهای پایانی هفته جاری کامران باقری لنکرانی (نامزد جبهه پایداری) جهت ارائه برنامه های خود راهی شورای نگهبان شده و در این جلسه شورای نگهبان وی را به دلیل عدم احراز شرایط «مدیر و مدبر» فاقد صلاحیت اعلام کرده است.
در همین رابطه امروز یکی از اعضای رسانه ای لنکرانی در یکی از شبکه های اجتماعی از تلاش چند جانبه جبهه پایداری برای تغییر این حکم خبر داد. (ح- ر) در صفحه گوگل پلاس خود از نامه آیت الله مصباح به علما و مراجع در رابطه با باقری لنکرانی و جمع آوری استشهاد از بیست عضو دولت نهم و دهم در رابطه با مدیر و مدبر بودن باقری لنکرانی گفته بود.
البته در میان اعضای پایداری هم زمزمه هایی برای کناره گیری و ائتلاف وجود دارد. با وجودی که باقری لنکرانی به عنوان نامزد جبهه پایداری برای انتخابات ریاست جمهوری برگزیده شد، اما بیژن نوباوه عضو جبهه پایداری انقلاب اسلامی با بیان اینکه «سعید جلیلی دور از جبهه پایداری نیست» گفت: «جلیلی در ابتدا یکی از گزینههای جبهه پایداری بود که به دلایلی ایشان به این شکل وارد عرصه انتخابات شد، اما هنوز جلیلی جزو گزینههای جبهه پایداری است.»
با این حال محمد سلیمانی دیگر عضو پایداری هم در مورد احتمال تغییر نظر جبهه پایداری و حمایت این جبهه از جلیلی گفت: «ممکن است این اتفاق برعکس بیافتد، یعنی اینکه ممکن است جلیلی به نفع لنکرانی کنار بکشد، ما این احتمال را میدهیم ولی در جریان نیستم در این رابطه رایزنی شده است یا خیر. این عضو جبهه پایداری اظهار عقیده کرد که اگر جلیلی عاقلانه فکر و عمل کند، باید به نفع لنکرانی کنار رود.»
از سویی جبهه پایداری انقلاب اسلامی با صدور بیانیهای تأکید کرد که تغییری در تصمیم این جبهه برای معرفی نامزد اصلح حاصل نشده است و حضور نامزدهای گفتمان انقلاب اسلامی برای گسترش مواضع گفتمانی، فرصت مناسبی است.[۱] همچنین لنکرانی کاندیدای منتخب پایداری که خود صراحتا اقدام جبهه پایداری اصفهان در حمایت از جلیلی را زیر سوال برد.
اصولگرایان زنبیل گذار
همچنان که گفته شد، گذشته از فشار ائتلاف ها و کاندیداهای مرتبط با کانون های قدرت و ثروت، آنچه که درباره سرنوشت انتخابات، نگران کننده می نماید حضور پرشمار کاندیداهای دو جناح اصلی به ویژه اصولگرایان است که شانس ظهور و بروز رقبا را کم می کند. کاندیداهایی که از مدتها قبل قرار بوده به ائتلاف برسند، اما هنوز هم قصد به وحدت رسیدن ندارند.
در حال حاضر به جز جبهه پایداری که کاندیدای خود را معرفی کرده، آقایان قالیباف، حدادعادل، ولایتی، متکی، ابوترابی، زاکانی و… هم مطرح هستند که همگی گرایش اصولگرا دارند. در چنین شرایطی با توجه به اینکه عمده کاندیداهای اصولگرا خود را از پیش تأیید شده می دانند، ممکن است با این احتمال که شورای نگهبان بیش از ده کاندیدا را تأیید نخواهد کرد، با استراتژی اشغال صندلی ها وارد شده باشند. به این معنا که همگی ثبت نام کنند و بعد از اینکه بیشترشان تأیید شدند و جای چند کاندیداهای مستقل را هم اشغال کردند، با هم ائتلاف کنند تا انتخابات به چند قطبی یا دو قطبی تبدیل شود. این نقد اگرچه بر سعید جلیلی وارد نیست، اما او را هم باید در شمار کاندیداهای اصولگرا آورد.
در حال حاضر به جز لنکرانی و جلیلی، دو ائتلاف «۱+۲» و ائتلاف جامعتین با ۵ کاندیدا در انتخابات حضور دارند و زاکانی به کاندیدای ششم اصولگرایان است. به نطر می رسد اصولگرایان ناتوان از وحدت هستند و لذا اجماع اصولگرایان که از عهده علمایی چون آیت الله مصباح و آیت الله مهدوی کنی برنیامد، به دوش آیت الله جنتی و دیگر اعضای شورای نگهبان گذاشته شده است.
وحدت اصولگرایان زمانی دجار مشکل جدی تری شد که علیرغم معرفی ابوترابی به عنوان کاندیدای ائتلاف ۲+۳، متکی هم ثبت نام کرد. در حالیکه نظرسنجی ملاک تعیین نامزد ائتلاف اکثریت بود و براساس همین نظرسنجیها منوچهر متکی منتظر اعلام نامش به عنوان نامزد رسمی این ائتلاف بود، محمدحسن ابوترابیفرد به عنوان نامزد معرفی شد. ابوترابیفرد به عنوان آخرین فردی که به این ائتلاف پیوسته بود، در ستاد انتخابات کشور درباره اینکه نتیجه ائتلاف اکثریت اصولگرایان (۳+۲) چه خواهد بود، گفت: «دبیر ائتلاف نتیجه را اعلام کردند و بنده به عنوان برادر کوچکتر از این جمع به عنوان کاندیدای دوره یازدهم برگزیده شدم و ثبتنام کردم. ۳+۲ مجموعه ارزیابیها و نظرسنجیها را مورد توجه قرار داد که در آن سیر رشد دوستان در تقویت پایگاه اجتماعی نیز مدنظر بود.»ابوترابیفرد در پاسخ به پرسش مکرر خبرنگاران درباره خروجی اصلی ائتلاف و احتمال ثبتنام دیگر اعضای ائتلاف ۳+۲ گفت: «متاسفم که برخی به دنبال این هستندکه اشکالی را مطرح کنند، ما باید نگاه مثبت داشته باشیم. ائتلاف یک گام بلند بود و همه اعضا نظرها را تایید کردند و در چارچوب توافق عمل شد.»
با این حال منوچهر متکی با حضور در ستاد انتخابت کشور، به نوعی پایان ائتلاف ۳+۲ را اعلام کرد. متکی در ستاد انتخابات کشور گفت که «ما پایبند اصول مصوب ائتلاف و تصمیمسازی براساس اتفاق آراء و خروجی داشتن بر اساس نظرسنجیها هستیم.» وی در جواب سوالی مبنی بر اینکه نامزد نهایی ائتلاف اکثریت اصولگرایان کیست؟ گفت: «تاریخ همه چیز را مشخص میکند.»
علی اکبر ولابتی عضو ائتلاف ۱+۲(پیشرفت) هم درباره نحوه انتخاب نامزد ائتلاف ۳+۲ با اشاره به اینکه «من از جزئیات نظرات آیتالله مهدوی کنی اطلاعی ندارم»، اظهار کرد: من شنیدهام که در ائتلاف اکثریت اصولگرایان، دو نفر دو رای و یک نفر یک رای آورده است؛ بنابراین برای تعیین تکلیف، حکمیت را به آیتالله مهدوی سپردند که ایشان هم ابوترابی را برگزیده است. من به نقل از کسی شنیدهام که آقای مهدوی گفته است اگر یک نفر روحانی و غیر روحانی در شرایط برابری قرار بگیرند ایشان فرد روحانی را میپذیرد.
از سوی دیگر ثبت نام کاندیداهای ائتلاف «۱+۲» نشان داد که اصلا ائتلافی وجود ندارد! در حالیکه تا چندی پیش نظرسنجی ملاک تعیین نامزد این ائتلاف بود، اما اکنون نظر جامعتین هم مهم تلقی شده است. ولایتی و حدادعادل بیان کردهاند که به نظر جامعتین احترام میگذارند در حالیکه ساز قالیباف برای جدایی کوک شده است.
ولایتی در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق با بیان اینکه «ائتلاف پیشرفت دچار رقابتهای داخلی نشده است و تابع تصمیم جامعتین خواهد بود»، گفته است که در صورت حمایت جامعتین از سعید جلیلی، ائتلاف پیشرفت از وی حمایت خواهد کرد.» این عضو ائتلاف پیشرفت نظرسنجی را فقط یک معیار در ائتلاف پیشرفت دانسته و اظهار کرده است: «در نهایت ما تابع نظر جامعتین هستیم؛ البته جامعتین به نظرسنجی هم توجه میکند.» وی همچنین با بیان اینکه «اگر تصمیم جامعتین این باشد که من کنار بروم، حتما این کار را انجام میدهم»، اظهار کرد: «درهای ائتلاف پیشرفت باز است. ما نمیدانستیم که جلیلی برای انتخابات ثبتنام میکند. اگر جامعتین از جلیلی حمایت کرد، ما هم از جلیلی حمایت میکنیم.»
غلامعلی حدادعادل هم در پاسخ به این پرسش که آیا نظر قالیباف هم همان نظر ائتلاف پیشرفت است؟، اظهار کرد: الان هیچکس به نفع دیگری کنار نمیرود، اما نظر ما این است که اگر جلیلی در حد قابل توجهی رای داشته باشد، ائتلاف پیشرفت به آن توجه میکند.» حدادعادل در پایان گفت: «ائتلاف پیشرفت هم به نظرسنجی توجه میکند و هم به نظر جامعتین؛ البته نظر جامعتین هم با وحدت است.»
بدین ترتیب هیچ ببعید نیست که ولایتی و حداد در نهایت با کناره گیری به نفع جلیلی، نظر خود را به عنوان نظر ائتلاف اعلام و قالیباف را تنها بگذارند. شاید به همین جهت است که قالیباف هم آب پاکی را روی دست ائتلاف ریخت و در نشست سراسری ستادهای مردمی خود که با رونمایی از برنامههایش برای دولت احتمالی آینده همراه بود، گفت: «با اتفاقات و وقایعی که در روز آخر ثبتنام افتاد، آرایش انتخاباتی دگرگون شده و باید گفت که موضوع ائتلاف، صورت مسالهای پاک شده است.»
جریان دولت
اما برخلاف اصولبگرایان، شفاف ترین عملکرد را دولتی ها داشتند. تا قبل ار ثبت نام هاشمی، کاندیداهای دولت کسانی چون رحیمی، جوانفکر و خلیلیان بودند؛ اما به محض ثبت نام هاشمی، مشایی به عنوان کاندیدای اصلی خود را نشان داد. پس از ثبت نام هم با کناره گیری سریع رحیمی، جوانفکر و خلیلیان، دولتی ها نشان دادند که کاندیدای اصلی شان مشایی است و امیدوارند او را در مقابل هاشمی(به عنوان کاندیدای انحصاری اصلاحطلبان) و کاندیدای اصلی اصولگرایان(که به زعم آنها قالیباف خواهد بود) قرار داده و با طرح حرف های متفاوت و ساختارشکن، در انتخابات پیروز شوند.
جوانفکر در مورد انصراف خود از انتخابات ریاست جمهوری، اظهار کرد: «من اعلام کردهام که مسیر دولت احمدینژاد را ادامه میدهم، زیرا راه احمدینژاد را قبول دارم. اما هنگامی که احمدینژاد در ستاد انتخابات حضور یافت و نظر خود را در مورد مشایی اعلام کرد، من هم نظر احمدینژاد را قبول کردم و چون به احمدینژاد اعتماد دارم از مشایی حمایت کردم. اما در فضای رسانهای اینگونه وانمود شد که رییسجمهور به من یا رحیمی برای انصراف فشار آورد که این دروغ محض است، احمدینژاد با من هیچ تماسی نداشت و درخواست مستقیم یا غیرمستقیمی از رییسجمهور در مورد انصراف من به نرسید.»
محمدرضا رحیمی نیز به دلیل اولویت امور اجرایی در مدت باقی مانده دولت دهم از نامزدی انتخابات ریاست جمهور کناره گیری کرد. البته خلیلیان وزیر جهاد کشاورزی هم با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که انصراف وی از کاندیداتوری در راستای حمایت از هیچ کدام از کاندیداها نبوده است.
اصلاحطلبان به نفع هاشمی کنار نمی روند؟
در میان اصلاحطلبان، به جز اکبر اعلمی و ابراهیم اصغرزاده که بعید است به نفع آقای هاشمی کنار بروند – و در عین حال احتمال تأیید صلاحیتشان کم است – احتمال کناره گیری آقایان شریعتمداری، کواکبیان، پزشکیان، عارف و روحانی – که احتمال تأیید صلاحیت برخی شان می رود – هست. اگرچه هم سید محمد خاتمی و هم مجمع روحانیون مبارز از حضور هاشمی در انتخابات حمایت کرده و کاندیداهای اصلاحطلب هم بارها اعلام کرده اند که به هاشمی کناره گیری می کنند، اما آنها دهم هنوز رسما کنار نرفته و کار را برای شورای نگهبان و کاندیداهای مستقل سخت کرده اند.
محمد شریعتمداری نیز در پاسخ به این سوال که آیا به نفع هاشمی کنار میروید؟ اظهار کرد: «من نمیدانستم که هاشمی وارد انتخابات میشود. در جلسهای که با هاشمی داشتم به من گفت با توجه به اینکه وجود آرا و افکار مختلف ضرورت دارد، در حال حاضر بهتر است نامزدی انصراف ندهد و همه نامزدها در صحنه حاضر باشند و حرفهایشان را بزنند.» به همین خاطر خبر کناره گیری شریعتمداری که در رسانه های داخلی و خارجی منتشر شده بود، بلافاصله تکذیب شد.
مصطفی کواکبیان هم کنارهگیری خود را منوط به تصمیم شورای مرکزی حزب مردمسالاری کرده است. با وجودی که حسین قوامی عضو شورای مرکزی حزب مردمسالاری اظهار کرده است که در برنامههای انتخاباتی مصطفی کواکبیان هیچگونه خللی ایجاد نشده است و این برنامهها کماکان ادامه خواهد داشت، کواکبیان در جمع دانشجویان دانشگاه امیرکبیر گفت: «من از طرف حزب مردمسالاری نامزد انتخابات شدم و بنابراین در جلسه فوقالعادهای که خواهیم داشت تصمیم میگیریم که من در انتخابات باقی بمانم یا به نفع هاشمی کنار بروم.»
حسن رسولی سخنگوی ستاد انتخابات محمدرضا عارف گفت: «عارف پس از اعلام نظر شورای نگهبان درباره نامزدها موضع خود را درباره کنارهگیری از کاندیداتوری به نفع هاشمی رفسنجانی اعلام میکند.»
هرچند حسن روحانی را نمی توان اصلاح طلب نامید، اما وی همزمان با هاشمی گرایش هایی را به اصلاح طلبان پیدا کرده است به گونه ای که وی گفته است: «من با آقای هاشمی و خاتمی سالها کار کردهام و افکار من به آنها بسیار نزدیک است، البته من نظرات شخصی خود را نیز دارم. روحانی گفته است براساس مذاکراتی که با هاشمی داشته در نهایت، در روز انتخابات یکی از این دو نفر باقی خواهد ماند.»
دکتر مسعود پزشکیان هم تا قبل از ثبت نام جزو سرشناس ترین کاندیداهای مستقل اصلاحات به شمار می آمد، اما حال به عنوان یک اصلاحطلب به احتمال زیاد به نفع هاشمی رفسنجانی کنار خواهد کشید. او پیش تر گفته بود که برای انتخابات ثبتنام کردهام اما احتمال اینکه ادامه ندهم، خیلی زیاد است.
جواد اطاعت هم تاکید کرده است: «من تابع اجماع و نظر جبهه اصلاحات هستم و نتیجه اجماع را میپذیرم.» [۷]
کاندیداهای مستقل چه می گویند؟
بدین ترتیب چالش امروز که مانع از تحقق انتخاباتی پرشور(با حضور اقشار مختلف مردم) و پررنگ(با حضور کاندیداهایی با گرایشات و برنامه های مختلف) اینست که زنبیل گذاشتن اصولگرایان(و تا حدودی اصلاحطلبان) در شورای نگهبان، مانع از حضور کاندیداهای مستقل خواهد شد.
در میان کاندیداهای مستقل، احتمال تأیید صلاحیت کسانی بیشتر است که ترکیبی از سوابق پارلمانی و اجرایی دارند. و البته در میان آنها برخی سابقه، برنامه و جدیت بیشتری دارند. محسن رضایی به عنوان فرمانده اسبق سپاه پاسداران و عضو کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام با پشتوانه تحصیلات اقتصادی و سابقه دو دوره حضور در انتخابات ۸۴ و ۸۸، مهمترین کاندیدای مستقل است. وی در پاسخ به این سوال که واکنش شما در صورت رد صلاحیت تان توسط شورای نگهبان چیست، می گوید: «چنین چیزی اتفاق نمی افتد و شورای نگهبان ما را رد صلاحیت نمی کند، چرا که دفعه پیش نیز من را تایید کرد.»
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص تعداد قابل قبول کاندیدها پس از تایید شورای نگهبان افزود: «کسانی که رجل سیاسی باشند، از تایید (مرز نظارتی) شورای نگهبان عبور می کنند. در کشوری که که راه کارهای ائتلافی به صورت منطقی وجود ندارد، طبیعی است که تکثر هم زیاد می شود.»[۸]
حسن سبحانی دیگر کاندیدای مستقل انتخابات است که علاوه بر تحصیلات اقتصادی، سابقه سه دوره حضور در مجلس، ریاست کمیسیون بودجه و معاونت وزیر ارشاد را هم در کارنامه دارد. وی چندی پیش در مصاحبه با خبرگزاری مهر در خصوص بهترین وضعیت از نظر تعداد نامزدهای انتخاباتی پس از تایید شورای نگبهان، گفته بود: «به نظر می آید تا هفت یا هشت نفر مشکلی پیش نمی آید. تعداد کاندیدا باید در حدی باشد که مردم بتوانند ذهنیت ها را تشخیص دهند.»
سبحانی در پاسخ به این سوال که اگر مورد تایید شورای نگهبان واقع نشوید چه واکنشی خواهید داشت، گفت: «مگر در مقابل قانون جز تمکین کار دیگری هم می شود انجام داد؟»
وی همچنین در مصاحبه دیگری در مورد احتمال کنارهگیریاش از عرصه کاندیداتوری ریاست جمهوری به نفع برخی کاندیداها، گفت: «اگر شما گذشته مرا بشناسید، میبینید که این موضوعات در موردم صدق نمیکند. وقتی که من تصمیمی میگیرم، سعی میکنم تصمیمم سنجیده باشد و بدیهی است که تصمیم سنجیدهام را تغییر نمیدهم.»
سبحانی در مورد تشکیل ستاد انتخاباتیاش هم تأکید کرد: «اعضای ستاد انتخاباتیام مشخص شدهاند، اما در زمان لازم اعلام میکنم.»
دکتر صادق واعظ زاده، دیگر کاندیدای مستقل انتخابات است که به عنوان استاد دانشگاه و رئیس شورای عالی مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، هم ویژگی های یک کاندیدای دارای برنامه و تخصص را دارد و هم به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام، سوابق مدیریتی و اجرایی. او هم در خصوص اینکه در صورت رد صلاحیت چه واکنش نشان خواهد داد، گفت: «باید اجازه داد شورای نگهبان در آرامش روند بررسی صلاحیتها را ادامه دهد.»
در این شرایط و با توجه به طرح کاندیداهای اصولگرا و اصلاحطلب در رسانه های دولتی و غردولتی، شانس کاندیداهای مستقل کمتر و کمتر خواهد بود. به ویژه آنکه با وجود تعدد کاندیداها، امکان حضور رودررو و مناظره مسقیم کاندیداها با هم در رسانه ملی کم است و کاندیداها بیشتر به واسطه شناخت قبلی مردم، مطرح می شوند تا تبلیغات دو هفته آخر انتخابات. همچنین ارتباط کاندیدای دولت و نیز کاندیداهای ائتلاف ها با رسانه های حزبی، دولتی و حکومتی، شانس طرح گفتمان و جدید در جامعه را کم می کند.
ترس کاندیداهای اصولگرا و اصلحطلب از وجود رقیب مستقل و تازه نفس طبیعی است، چرا که انتخابات دوم خرداد ۷۶ و سوم تیر ۸۴ ثابت کرد که مردم به چهره ای جدید با گفتمانی نوگرایانه، اقبال بیشتری نشان می دهند تا چهره های تکراری که حضصورشان به معنای محافظه کاری، پیرسالاری، عقبگرد سیاسی و پسرفت اقتصادی است.
[۱]- آخرین تحولات آرایش جناح های سیاسی بعد از ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری، ۲۶ ازدیبهشت ۱۳۹۲
[۷]- همان.