درباره مرد «رفت و برگشت» کابینههای احمدینژاد
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام)
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):«ما یک اربابی (امام زمان) داریم که به زودی میآید و به اتفاق آن اربابمان آنچنان حالتان را میگیریم که در تاریخ ثبت شود.» این جملات ماحصل همه اتفاقاتی است که بعدازظهر دوشنبه سوم تیر در مراسم گرامیداشت این روز، گفته و شنیده شد. اما ماجرایی که شاید باعث شد محمود احمدینژاد به تاسی از آنها این جملات را بر زبان آورد چه بود؟ در شبی که رییس جمهور در کنار همه یاران – که رقیبان اصولگرا آنها را جریان انحرافی مینامند – و در میانه شور، شعار، فریاد، تقدیر و دست بوسی با انواع و اقسام تمجید و تجلیل! روبهرو بود، مردی که همواره سعی میکرد روندی آرام و نزدیک در یاری گفتمان سه تیر به نمایش گذارد، زبان به سخنان متفاوتی گشود.
۱- غلامحسین الهام متولد سال ۱۳۳۸ در اندیمشک است. او مدرک کارشناسی حقوق قضایی خود را از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی را از دانشگاه تربیت مدرس و دکترای حقوق جزا و جرمشناسی را نیز از همین دانشگاه گرفته و هماکنون عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. الهام در زمان ریاست محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه و حد فاصل سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳، سخنگوی این قوه بود و پس از آن به مدت شش سال عضو حقوقدان شورای نگهبان و سخنگوی این شورا شد.
با پیروزی محمود احمدینژاد در انتخابات نهمین دوره ریاستجمهوری در سال ۱۳۸۴، الهام نیز که علاقه وافری به رییس تازه دولت ایران داشت، پس از کنار رفتن داوود احمدینژاد از ریاست دفتر محمود احمدینژاد، ریاست دفتر او را بر عهده گرفت و در عین حال سخنگوی دولت نیز شد. اما در سال ۱۳۸۵ و در پی درگذشت جمال کریمیراد، وزیر وقت دادگستری در یک حادثه رانندگی، غلامحسین الهام به عنوان وزیر پیشنهادی برای تصدی وزارت دادگستری به مجلس معرفی و مجلس نیز به او رای اعتماد داد. دلبستگیهای احمدینژاد به اطرافیانش باعث شد که پس از وزارت دادگستری سیلی از مشاغل به الهام داده شود. نماینده ویژه رییسجمهور و رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸) را نیز میتوانید به سخنگویی دولت، وزارت دادگستری و عضویت در شورای نگهبان اضافه کنید تا شغلهای گوناگون الهام را تا پیش از سال ۱۳۸۸ در یابید.
شغلهایی که همواره در گفتوگوهای او با رسانهها به عنوان یک مشکل از آن نام برده میشد و اصحاب رسانه هر گاه میخواستند حضور نامنظم آقای سخنگو را اثبات کنند به تعدد شغلهای الهام اشاره میکردند. موضوعی که خود او هیچگاه آن را نپذیرفت: «حجم کارهای وزارت دادگستری به اندازه یکی از اداره کلهای وزارت کشور هم نمیشود. ستاد مبارزه با قاچاق هم کار عملیاتی ندارد و تنها هماهنگکننده است. شغل من معلمی است و چون دیناری بابت این مسوولیتها دریافت نمیکنم پس کارم شغل محسوب نمیشود.»
اما نمایندگان مجلس را در دورههای هفتم و هشتم سودای دیگری بود. ابتدا طرح یکفوریتی «الحاق یک تبصره به قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل» در مجلس هفتم تصویب شد. طرحی که اکبر اعلمی نماینده سابق تبریز صراحتا آن را برای منع چندشغلگی غلامحسین الهام ارائه داده بود. این طرح در ۱۸ فروردین ماه ۱۳۸۷ به تصویب نهایی مجلس رسید اما در ۱۵ اردیبهشتماه همان سال، شورای نگهبان آن را رد کرد. اصلاحات جزیی مجلس برای رفع ایراد شورای نگهبان نیز افاقه نکرد و این طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام سپرده شد. الهام که بارها در سخنرانیهای متعدد گفته بود شأن نزول این طرح خود اوست به احمدینژاد نامه نوشت و استعفا داد اما احمدینژاد در پاسخ او را برادری دلسوز خواند و از او خواست تا در مناصب خود همچنان با قدرت و انگیزه به فعالیتش ادامه دهد. از سوی دیگر مجلس هشتم نیز با ادغام «ستاد مبارزه با مواد مخدر» و «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز» یکی دیگر از مشاغل الهام را معلق کرد.
پر واضح بود که درباره دو شغله بودن نیز مجمع تشخیص رای به نظر مجلس دهد و در نهایت حضور در شورای نگهبان برای حقوق دانان یک شغل محسوب شد و الهام در میانه سال ۱۳۸۸ تصمیم گرفت عطای دولت را با این سخنان به لقایش بخشد: «زحمت زیادی برای من کشیده شد، مجمع تشخیص مصلحت، مجلس هفتم و مجلس هشتم زحمت کشیدند، قانون تصویب کردند. نباید قانون نادیده گرفته شود، چرا که برای تصویب این قانون زحمت زیادی کشیده شده است. من قبلا نیز گفتم که نیازی به این زحمتها نیست و شما بفرمایید ما تقدیم میکنیم.»اما داستان مشاغل الهام به همین جا ختم نشد. او که پس از انتخابات سال ۸۸ و انتصابهای محمود احمدینژاد ترجیح میداد از فضای دولت دور بماند و در شورای نگهبان به فعالیت خود ادامه دهد، در پایان این سال از سوی آیتالله آملی لاریجانی برای عضویت مجدد در شورای نگهبان معرفی نشد و به قول خودش مشغول معلمی بود تا اینکه باز هم رییس دولت به او حکم داد. در ۲۰ مرداد ۱۳۸۹ محمود احمدینژاد در حکمی غلامحسین الهام را به عنوان مشاور حقوقی خود منصوب کرد. این حکم باعث شد تا باز هم شایعاتی درباره نزدیک شدن الهام به تیم احمدینژاد به گوش برسد هر چند که خود الهام اظهار میداشت قصد پذیرش مسوولیت اجرایی را ندارد.
۲- الهام که تقریبا سال ۸۹ را با سخنرانی و مصاحبه گذرانده بود، به ناگاه از تیرماه ۹۰ به عرصه سیاسی ایران به صورت فعال بازگشت. او ابتدا در حالی که مشاور احمدینژاد نیز بود درباره رییسجمهور ایران و رفتارهایش گفت: «احمدینژاد در برخی رفتارهای سیاسی از جمله انتخابات مجلس هشتم دچار اشتباهاتی در حمایت از برخی اشخاصی شد که با دست خود برای روند خدمت خود، مشکلاتی ایجاد کرد. همین مشکلات باعث شد که اندکی سیاسیکار بشود و سیاسی کار با صداقت زلال سوم تیر، همیشه قابل جمع نیست. این مشکلات وی را با واکنشها و اقداماتی روبهرو کرد که گاهی مزید بر مشکلاتش شد؛ از جمله چینش همکارانش.»
گویا اتفاق تازهیی در حال وقوع بود. الهام از احمدینژاد انتقاد میکرد! کمتر از ۲۰ روز پس از این سخنان اما خبر تازهیی به گوش رسید که معمای انتقاد الهام از احمدینژاد را میگشود: «پس از آنکه تلاشها برای تشکیل جریانی موسوم به «شورای حکمیت اصولگرایان» به نتیجه نرسید «جبهه پایداری انقلاب اسلامی» به دنبال اعلام موجودیت است. » جبههیی متشکل از یاران و وزرای احمدینژاد در دولت نهم که حالا مشی او در دولت دهم و البته اطرافیانش را نمیپسندیدند. در این بین انتقادهای الهام از احمدینژاد نیز رنگ و بوی تازهیی به خود میگرفت.
او در ۱۴ شهریور ۱۳۹۰ ضمن اشاره به شیوع جریان موسوم به انحرافی در بدنه دولت دهم گفت: «متاسفانه جریان انحرافی، فرآیند پویایی انقلاب را تبدیل به ایستایی و توقف کرده است… جریان انحرافی، جنگ را به خانه میکشاند و زمینه توسعه و آبادانی کشور را از دولتمردان سلب میکند. رسانهها باید مراقب جریان انحرافی باشند…»
حتی او که اکنون به عنوان یکی از اعضای هیات موسس جبهه پایداری مطرح بود ادعای برخی افراد درباره ارتباط این جبهه با جریان انحرافی را «جوک سیاسی» خواند. اما این پایان قصههای الهام و دولت دهم نبود و در کمتر از یک سال ناگهان ورق برگشت. شایعهها حاکی از آن بود که غلامحسین الهام عضو هیات موسس «جبهه پایداری» پس از انتخابات مجلس شورای اسلامی، به دلیل «مشغله کاری» از حضور در شورای مرکزی این جبهه انصراف داده است. حتی زمانی که در مهرماه ۹۱ اسامی ۱۷ عضو شورای مرکزی جبهه پایداری اعلام شد نامی از غلامحسین الهام دیده نمیشد.
تصمیمی که زهره طیبزاده عضو شورای مرکزی جبهه پایداری درباره آن چنین گفت: «دکتر الهام به لحاظ فکری و اعتقادی همراه جبهه هستند اما به لحاظ تاکتیکها چون معتقدند باید به دولت کمک شود تا دولت بسامان به کارش خاتمه دهد با آن همکاری میکنند و دیگر ارتباطشان با جبهه پایداری قطع شد.» چند ماه بعد نیز محمدمهدی زاهدی، وزیر سابق احمدینژاد و عضو جبهه پایداری درباره کنارهگیری الهام اظهار داشت: «درباره بازگشت الهام به دولت، حقیقتش من هم تعجب کردم. همان روزی که حکم ایشان صادر شد سوال کردم شما چطور این پست را پذیرفتید؟ ایشان هم در جواب من توضیحات مفصلی دادند. کلیتش این بود که رییسجمهور اصرار زیادی داشتند که یک فرد با تجربه و جا افتادهیی بیاید این سکان را به دست بگیرد.»
الهام که در طی این چند سال بارها اعلام کرده بود که از لحاظ عاطفی دلش برای احمدینژاد تنگ میشود دوباره خود را نزدیک به دولت میدید. دولتی که شاید با سال ۹۰ هیچ فرقی نکرده بود. اگرچه دولت نهم، تنها یک سخنگو داشت و غلامحسین الهام در این سمت، هر شایعهیی درباره دولت را تکذیب میکرد، اما دولت دهم بر اساس تکثر سخنگوها شکل گرفت. شمسالدین حسینی سخنگوی اقتصادی دولت و مصطفی محمدنجار سخنگوی سیاسی دولت دهم بودند. اما به یکباره علی سعیدلو اعلام کرد که بار دیگر دولت یک سخنگوی واحد خواهد داشت و او کسی نیست جز غلامحسین الهام. از آن پس بود که سیل حکمها و منصبها از سوی رییسجمهور برای الهام آغاز شد. او در ۲۱ آذر ۱۳۹۱ به عنوان رییس شورای اطلاعرسانی و سخنگوی دولت، در ۶ دی ۱۳۹۱ به عنوان معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییسجمهور و در ۱۰ دی ۱۳۹۱ به عنوان نماینده رییسجمهور در شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.
۳- الهام که در خرداد ۸۸ و در بحبوحه انتخابات ریاستجمهوری نمیتوانست به عنوان یک حقوقدان شورای نگهبان از کاندیدای خاصی حمایت کند، بر خلاف این رویه در مصلای امام خمینی تهران و در میتینگ احمدینژاد چند دقیقهیی سخن گفت. عملی که هر چند او بعد از گذشت هشت ماه پذیرفت برخلاف قانون بوده است اما نشان از علاقه خاص او به احمدینژاد داشت. الهام در هر فرصتی به دفاع از احمدینژاد میپرداخت تا جایی که درباره مناظرههای انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۸ گفت: «من تعصبی روی آقای احمدینژاد ندارم و در این جریانات ایشان را مقصر نمیدانم. او حق داشت در مناظره حرف خودش را بزند و در برابر کسانی که از سال قبل رییسجمهور قانونی کشور را دروغگو میخواندند از خود دفاع کند.» حتی درباره رابطه احمدینژاد و مشایی گفت: «هرکس علاقه و شناختی شخصی از افراد دارد که شاید در نظر دیگران این طور نباشد و بگذارید از این مساله مشایی و رابطه او با احمدینژاد عبور کنیم. هنوز خطرات بزرگتری هست که آنها در اولویت هستند و الان وقت پرداختن به این مساله نیست.»
۴ – اما داستان شنیدنی «آقای شغلهای بسیار» یک قسمت ویژه به نام هاشمی و مجمع تشخیص مصلحت نظام دارد. رابطه نه چندان خوب! محمود احمدینژاد و اکبر هاشمیرفسنجانی باعث شد تا در این میانه گاهی از سوی سخنگوی دولت حملاتی به مجمع و رییس آن صورت گیرد. الهام در یکی از نخستین واکنشهایش نسبت به مجمع در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا رییسجمهور در این جلسات حضور پیدا نمیکند، گفت: «با این ترکیب مجمع مشکلی حل نمیشد؛ چراکه اکثریتی در مواجهه با دولت بهخصوص با رویکرد حزبی و جریانی شکل گرفته و آقای هاشمی راس مدیریت جریان ضددولت است. ایشان در راس مجمع اکثریتی را که اداره میکنند و طبعا فرصتی برای دولت نمیگذارند.»
شاهبیت اظهارنظرهای الهام درباره مجمع نیز به روزهایی باز میگشت که او هیچ سمتی در دولت نداشت. الهام در گفتوگو با سایت رجا نیوز در پاسخ به سوالی درباره اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و چگونگی نبود آنان در لیست جبهه پایداری گفت: «به نظرم مقام معظم رهبری میخواهند از همه چهرههای سیاسی موجود جامعه، بهخصوص افرادی که احتمال میرود به مجلس نتوانند ورود کنند، استفاده کنند. بیکاری برای سیستم، مزاحمت ایجاد میکند. در مجمع تشخیص مصلحت، انتصاب خود افرادش هم یک جور مصلحت است. هم مصلحت است و هم باید از اطلاعات آنها در یک جایی در نظام استفاده شود که میشود. تثبیت آقای هاشمی را هم رهبری بر تغییر وی ارجح میبینند، ولی معلوم است که مجمع کارآیی خود را از دست داده است. شاید این طور تلقی شود که این عدم کارآیی به دلیل نسبت مجمع با دولت و رفتارهای تند و کینهورزانه آن با دولت است و دولت که عوض شود، این کارآییها برمیگردد و رفتارها تغییر میکنند.» همین جملات کافی بود تا یک بار دیگر – البته پیش از قضیه رجعت – روزنامه کیهان چنین اظهاراتی را سخیف بخواند و افراد و رسانههای زیادی به این گفتهها بتازند. واکنشها به اندازهیی بود که خود الهام دست به قلم برد و به تبیین حرفهایش پرداخت اما ماجرای او با رییس مجمع به همین جا ختم نشد.
۵- اما داستان حرفهای عجیب الهام حکایتی شنیدنیتر دارد. حکایتی که پی گرفتن آن، شنیدن جملات «رجعت احمدینژاد با امام زمان» را چندان عجیب نمینمایاند. معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییسجمهور در همایش گرامیداشت سیامین سالروز تنقیح گزینش به فرمان امام(ره) که در نهاد ریاستجمهوری برگزار شد، گفت: «بهترین گزینش را دختر حضرت شعیب انجام داد که حضرت موسی را با توجه به امانتداری و سایر خصایص ویژه به همسری انتخاب کرد و ما نیز باید از همین معیارها استفاده کنیم.» الهام در پنجمین همایش ملی روابط عمومی دستگاههای اجرایی و سومین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات در سالن اجلاس سران نیز اظهار کرد: «امروز شاهدیم و فردا نیز تاریخ شهادت خواهد داد که نحوه سلوک ایشان (رییسجمهور) یک صحنه بینظیر آفریده است و دیگر این مردم نیستند که دنبال حاکم باشند بلکه این رییسجمهور است که به سوی مردم میدود… ایشان الگوی تازه ارتباطی در عرصه بینالمللی آفریدند که یک نوع پیامرسانی است و به مشی پیامبران در شهر و روستا به دنبال ارتباط سازنده و انسانی با مردم تلاش کرده است تا این جامعه را با امام و نقطه کمال تعالی مرتبط کند و روابط عمومیها نیز با این رویکرد است که موفق خواهند شد.» مشی پیامبرگونه احمدینژاد باعث شد تا جواب سوال ابتدایی این سطور را بتوان به خوبی داد. رجعت احمدینژاد با امام زمان حرفی بود که به یک روند هشت ساله مربوط میشد و نه به یک بزرگداشت. چه پیش از آن نیز کیهان واژگان الهام را چونان مورد اخیر «سخیف» خوانده بود و در میان منتقدان استفاده از بشقاب خالی برای امام زمان به شدیدترین شکل ممکن مورد انتقاد قرار گرفته بود. رجعت الهام به دولت گویا با الهام رجعت بر او همراه بود.