در صحن خالی بهارستان «همصحبتی» سردار «جواد کریمیقدوسی» و «حمید رسایی» جلبتوجه میکند. آن هم دقایقی پس از پایانیافتن قرائت گزارش ۲۲ بهمن قم در صحن علنی. نام این دو نماینده در گزارش ۷۰۰صفحهای قم آمده و به دستگاههای قضایی تقدیم خواهد شد. البته گزارش خواندهشده در صحن، مختصر و کوتاه است و به هیچ نام خاصی اشارهای نشده. منصور حقیقتپور، مسوول تدوین این گزارش به «شرق» میگوید: «اگر هیاترییسه گزارش را تغییر نداده باشد، نام این دو نماینده در گزارش ما به قوهقضاییه خواهد رفت.»
هر دو این نمایندهها سخنرانیهایی در مسجد «اهلبیت» قم داشتهاند؛ سخنرانیهایی که در تحریک افراد حملهکننده به سخنرانی علی لاریجانی تاثیرگذار بوده است. حمید رسایی در حین قرائت گزارش چندباری درخواست تذکر میکند و درخواستش بیپاسخ باقی میماند. گزارش طولانی و مفصل تدوینشده از سوی کمیته ماحصل تلاش جواد جهانگیرزاده، مهدی دواتگری و سیدحسین نقویحسینی است.
مجلس روزهای شلوغ و پرهمهمه رای اعتماد به وزرای کابینه را پشتسر میگذارد و قرائت این گزارش پیام معناداری است به آنهایی که انواع و اقسام رفتارهای تندروانه از خود نشان دادهاند.
در چکیده گزارش قم، نام اغلب سازمانها و نهادها آمده؛ از نیروی انتظامی گرفته تا سپاه و اطلاعات قم. همه نهادها بهشکلی از وقوع حادثه در جریان بودند، تقصیر هرکدام هم به تفصیل در گزارش کمیته مورد تاکید قرار گرفته، خطبهخط گزارش برای دستگاه قضایی ارسال خواهد شد و به این ترتیب در ماههای آینده شاهد برخورد قضایی با نیروهای خودسر از دستگاههای مختلف نیروی انتظامی، اطلاعات و سپاه قم و موسسه پرتو قم خواهیم بود.
ماجرای پرتاب کفش و مهر به علی لاریجانی نخستین غایله حمله لباسشخصیها به شخصیتهای روحانی و متنفذ در قم نبوده. ۱۵خرداد ۸۵ گروهی از همینها با سخنرانی آیتالله هاشمیرفسنجانی، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت کرده و در جریان آن مراسم به ایشان اهانت کردند. رخداد بعدی گریبانگیر حضرات آیات، امینی و جوادیآملی شد؛ گروهی در نمازجمعه قم علیه آنها شعار مرگ بر ضدولایتفقیه سر دادند. گروهی دیگر در حرم مطهر حضرت امام(ره) با سخنرانی حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن خمینی مخالفت کرده و به ایشان توهین میکنند. به همه این موارد باید غایله تجمع در مقابل بیت حضرت آیتالله جوادیآملی و دادن شعار و تعرض به ایشان و تجمع مقابل دفتر آیتالله صافیگلپایگانی و دادن شعار علیه ایشان با مضامین مرگ بر ضدولایتفقیه و مرجع بیبصیرت را اضافه کرد.
کشف طرحی برای ایجاد التهاب در سخنرانی رییس مجلس
«حسین نقویحسینی»، سخنگوی کمیسیون امنیت تاکید دارد: «دادههای اطلاعات ناجا، مسوولان قضایی استان قم و پارهای از اعضای شورای تامین استان و جلسات مستمر با رییس محترم قوهقضاییه، رییس مجلس، معاون اول قوهقضاییه، دادستان کل کشور، وزیر اطلاعات، امامجمعه قم، استاندار قم، مدیرکل اطلاعات استان قم، دادستان ویژه روحانیت استان قم، فرماندهی سپاه علیبنابیطالب(ع)، مدیرکل صداوسیمای استان قم، فرماندهی نیروی انتظامی استان قم، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان قم، مراجع عالیقدر و تعدادی از اعضای جامعه مدرسین و شخصیتهای دینی و شاهدان صحنه و بررسی اسناد و مدارک و بهکارگیری تکنیکهای فنی و جمعآوری اطلاعات حاکی از آن است که وقوع غایله همراه با سازماندهی بوده و در سطوح تولید ادبیات خشونت ایجاد انگیزه و در سطح عملیاتی دارای مقصرانی است.»
به گفته او، طبق روال جاری و قبل از عزیمت رییس محترم مجلس شورای اسلامی به قم، نماینده تیم حفاظت ایشان در کمیته امنیتی شورای تامین استان قم – که با حضور مسوولان ردههای امنیتی، نظامی و انتظامی تشکیل میشود – شرکت کرد و هماهنگی لازم با تقسیم کار برپایه سه حلقه حفاظتی به شرح ذیل انجام گرفت.
حلقه اول تیم حفاظتی رییس مجلس شورای اسلامی، حلقه دوم یگان حفاظت سپاه علیبنابیطالب (ع) و حلقه سوم نیروهای ناجا.
یافتههای کمیته حادثه ۲۲ بهمن قم برای نمایندگان خوانده میشود. در این گزارش «کشف طرحی برای ایجاد التهاب در مراسم توسط اداره کل اطلاعات استان و اعلام آن به استانداری قم مورخ ۲۱ بهمن سال گذشته مکتوب است و سند آن موجود است.» همچنین اطلاعات نیروی انتظامی استان قم گزارشی درباره ملتهب بودن محیط شهرستان به استانداری ارسال کرده است.
بیتوجهی به گزارش «سپاه علیبنابیطالب» درباره واقعه قم
همچنین اطلاعات «سپاه علیبنابیطالب(ع)» گزارشی درباره اینکه برخی از طلاب و دانشجویان در قم یارگیری کردهاند، به شورای تامین فرستاده است. اظهارات یکی از مسوولان امنیتی استان قم در جلسه کمیسیون فوقالعاده امنیت استان در ۲۱ بهمنماه سال گذشته به این شرح مکتوب شده: «در جلسه طلاب تعدادی (حدود ۷۰درصد) نظرشان این بود که تهران بروند و ۳۰درصد نظرشان این بود که در قم موضعگیری نسبت به وقایع داشته باشند. احتمال دارد که این افراد مراسم قم را بههم ریزند.»
در این گزارش همچنین به سخنان یکی از فعالان سیاسی، اجتماعی قم در بیستم بهمن سال گذشته در دفتر ستاد نمازجمعه شهرستان قم در حضور حضرت
آیتالله حسینی بوشهری و سایر مسوولان اشاره شده: «اگر در روز ۲۲ بهمن آقای دکتر لاریجانی جهت سخنرانی به قم آید ما مراسم او را بههم میریزیم.»
گزارش ۲۲ بهمن قم همچنین به طراحی و چیدن افراد خاص در شبستان حرممطهر اشاره دارد، آنهایی که حتی در راهپیمایی شرکت نکرده بودند، قبل از رسیدن راهپیماییکنندگان شده از در شماره هشت به شبستان رفته و بهطور سازماندهی شده در چند گوشه شبستان مستقر شده بودند.
سخنرانیهای تحریککننده «مسجد اهلبیت»
همچنین انتخاب محل سخنرانی در شبستان محل سوال و تردید است؛ در حالی که همهساله این سخنرانی در فضای باز صورت میگرفت، اینبار با انتخاب فضای بسته امکان پرتاب اشیا و بزرگنمایی شعار مخالفان امکانپذیر شد. یکی دیگر از مسایل تاثیرگذار در تحریک افراد برای حمله به سخنرانی علی لاریجانی، تولید ادبیات و هیجان خشونت توسط سخنرانان «مسجد اهلبیت» در دهه فجر شناسایی شده که تماما فضا را برای اقدام علیه دکتر لاریجانی فراهم کرده بود، متن صوت و تصویر و کدگذاری سخنرانیهای مذکور در اختیار تیم تدوینکننده گزارش قرار دارد. همچنین قبل از شروع سخنرانی علی لاریجانی، یکی از مسوولان استانی نسبت به جابهجایی برخی مسوولان استانی از مقابل تریبون اقدام میکند. سفارش این فرد این بود که «اینجا ننشینید چون احتمال میرود کفش یا جسمی به شما اصابت کند.»
نقش پررنگ نیروهای «حلقه پرتو» در حمله به لاریجانی
اقدامات برخی افراد «حلقه پرتو» نیز در گزارش ثبتشده؛ روز قبل از راهپیمایی ۲۲ بهمن ۹۱، یکی از افراد حلقه پرتو شخصی با هویتی معلوم را احراز کرده و از ایشان میخواهد نیروهای خود را برای نقشآفرینی در شبستان حرممطهر فرا خواند. همچنین خطاط و امکانات لازم را برای شب ۲۱ بهمن در محل هفتهنامه مذکور آماده میکند که مستندات آن در پرونده قضایی او موجود است. متون و شعارهای مدنظر توسط افرادی از حلقه پرتو اعلام شده و توسط خطاط موردنظر بهصورت دستنوشته آماده و تحویل او میشود که برابر اعتراف نامبرده به ایشان ماموریت داده میشود که شما بهعنوان فرمانده میدان، مسوولیت دارید که نیروهای خود را جمعآوری کرده و با در دستگرفتن نوشتهها در محل سخنرانی دکتر لاریجانی اعتراض خود را به ایشان نشان دهید. همچنین حضور یکی از طلاب فعال حلقه پرتو در صف اول اعتراضات بهعنوان عامل تحریک قابل توجه است. وجود هماهنگی فیمابین بخش خواهران و برادران نیز درخور اهمیت است، چنانچه شاهد عینی اظهار میکند شخصی که در مجاورت آنها قرار داشته، توسط تلفن همراه از انتهای سالن با بخش خواهران تماس گرفته و میگفت ما شروع کردیم شما چرا شروع نمیکنید؟
کفشم ۵۰هزار تومان میارزد، ولی مهر پرتاب کردم
اعترافات یکی از عوامل اصلی صحنه مبنی بر اینکه نامبرده در مراجعه به بهداری سپاه علیبنابیطالب به یکی از پزشکان بهداری اعلام میکند، یکی از مسوولان قم به ایشان قبل از مراسم گفته که شما مسوول پرتاب کفش هستید. من گفتم کفشم پنجاههزار تومان میارزد ولی مهر پرتاب کردم. یکی از مربیان طرح بصیرت در یکی از مراکز آموزشی یک روز پس از ۲۲ بهمن اظهار کرده، مشغول تدریس مباحث مهدویت بودم که بچههای کلاس گفتند ما فتیله آقای لاریجانی را پایین کشیدیم.
استقبال از لاریجانی با تابلو «بهار» و شعار «بصیرت، بصیرت»
تدوینکنندگان گزارش قم در چکیده این گزارش چنین نوشتهاند: «در روز ۲۲ بهمن ۹۱ آقای دکتر لاریجانی بههمراه تیم حفاظتی خود از خیابان ارم به جمع راهپیماییکنندگان میپیوندد. در طول مسیر و تا رسیدن به شبستان صحن مطهر جمعی بالغ بر ۱۵ تا ۲۰ نفر با حمل تابلوهایی با عنوان «بهار» شعارهایی با مضامین بصیرت، بصیرت را سر میدهند. با پایان راهپیمایی ۲۲ بهمن، رییس مجلس شورای اسلامی به محل اقامتگاه موقت شبستان منتقل و آماده ایراد سخنرانی میشود. در این حال گروه سرود که اغلب از نوجوانان بودهاند پس از اجرای سرود خود محل شبستان حرم مطهر را ترک و به بیرون هدایت میشوند، در حالیکه در سنوات قبل این گروه تا پایان مراسم در محل سخنرانی حضور داشتند. دکتر لاریجانی سخنرانی خود را براساس دستنوشتهای که قبلا تهیه کرده بود، آغاز میکند و پس از چند دقیقه گروههای پنج الی ۱۰ نفره از چند نقطه شبستان به پا خاسته و علیه ایشان شعار داده و به مرور به سمت تریبون حرکت میکنند و از میان این افراد چند لنگه کفش و تعدادی مهر نماز به سمت ایشان پرتاب میشود، در حالیکه این گروه همچنان شعارهای بصیرت بصیرت، خجالت و خجالت را سر میدادند. فیلم و تمامی مستندات از ابعاد مختلف موجود است.»
تلاش سازماندهیشده برای همراهی خانمها در حمله به لاریجانی
این گزارش همچنین میافزاید: «در چنین شرایطی که مردم متحیر و ساکت نشسته بودند، شعاردهندگان سعی داشتند نظم جلسه را بر هم بزنند، در این بین افرادی از میان جماعت به مردم اشاره میکردند که بلند شوید و به سمت تریبون حرکت کنید. در این وضعیت شدت پرتاب مهر و خطر پیشروی به حدی بود که فرماندهی محترم سپاه حضرت علیبنابیطالب(ع) اصرار میکردند که دکتر لاریجانی از پشت تریبون پایین بیاید که پس از اخذ نظر محافظان و در حالیکه چند نفر بر اثر اصابت مهر مصدوم شده بودند، ایشان سخنرانی خود را قطع میکند. همچنین یکی از محرکان از قسمت آقایان با تلفن همراه، جمعی از خانمها نیز در طبقه فوقانی با آقایان همراه شده و آنان را در دادن شعار همراهی میکنند که اسناد و مدارک آن موجود است.»
عدم شناسایی اغتشاشگران از سوی اداره کل اطلاعات قم
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قم در مواردی قصورهایی داشته که در گزارش قم به آن اشاره شده است: «عدم ارایه اطلاعات لازم درخصوص احتمال اعزام ۷۰درصد به تهران و ۳۰درصد به قم به هیات تحقیق مجلس شورای اسلامی که حاضر نشدند اطلاعات را به ما ندهند که در آن جلسه چه کسانی بودند، چه تصمیمی گرفتند و چگونه سازماندهی شدند. عدم کنترل رفتار برخی از مدیران مقصر و ضعف در حلقه دو حفاظتی که باعث شکستهشدن این حلقه و هجوم افراد عملیاتی و آشوبگر به سمت تریبون شده. همچنین عدم انتقال برآورد اطلاعاتی تهیهشده در قبل از مراسم به فرماندهان رده بالای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور جلوگیری از بروز حادثه در این گزارش مستند شده است.»
اما قصور اداره کل اطلاعات استان قم به محورهای فقدان پیشبینی لازم جهت شناخت اغتشاشگران قبل از وقوع حادثه و عدم انگیزه اولیه در پیگیری موضوع و فقدان انگیزه لازم جهت برخورد با افراد ذیربط در غایله اخیر متمرکز است.
عدم توانایی در پیشبینی آشوب توسط نیروی انتظامی قم
محورهای مورد نظر برای کوتاهی فرماندهی انتظامی استان قم نیز براساس گزارش شامل عدم توانایی در پیشبینی آشوب قبل از وقوع میشود و عدم تسلط در شناسایی سهنفری که در حلقه سوم در مقابل در شماره هشت ایستاده بودند و مردم را به جای در شبستان به سمت در آستانه راهنمایی میکردند. همچنین شناسایینکردن عوامل انحرافی که با در دستداشتن عکسهای آقای دکتر احمدینژاد و تابلوهای بهار در مسیر دکتر لاریجانی به ایشان تعدی کردند، از دیگر محورهایی است که در گزارش قم به آن اشاره شده است.
استانداری بهعنوان رییس شورای تامین استان قم بهخاطر بیتوجهی به گزارش سپاه پاسداران و اداره کل اطلاعات استان قم درخصوص امکان بروز آشوب و عدم تشکیل بهموقع شورای تامین استان قم به منظور کنترل آشوب سازماندهیشده و عدم انعکاس واقعیات صحنه قبل از مراسم به مسوولان ذیربط – شامل وزارت کشور، شورایعالی امنیت ملی و شورای امنیت کشور- مقصر شناخته شده است.
هیچ ضابطهای برای سخنرانی در مساجد قم وجود ندارد
استانداری قم همچنین به خاطر عدم اطلاعرسانی موضوع به علی لاریجانی و عدم تسلط بر اوضاع عمومی سخنرانیها در مساجد شهر در این گزارش مقصر شناخته شده، سخنرانی در مساجد قم به شکل بیضابطهای آزاد است و سخنرانان میتوانند هرگونه صحبتی را در مجالس عمومی ارایه کرده و هیچیک از نهادهای نظارتی و امنیتی در این زمینه تذکری نمیدهند. قرائت گزارش به پایان میرسد؛ آقا تهرانی، معلم اخلاق دولت نهم کماکان در حال گفتوگو با نمایندگانی است که از دور و اطراف او میگذرند و مهدیکوچکزاده، محمود نبویان و روحالله حسینیان نیز دقایقی پیش از پایان جلسه رسمی، صحن را ترک کردهاند. علی لاریجانی بالای سکوی ریاست با مهرداد بذرپاش و محمد دهقان گرم گفتوگو است. منصور حقیقتپور کت خاکستریاش را میپوشد و لبخندزنان صحن علنی را ترک میکند. لبخندهای تزیینی اعضای جبهه پایداری خیلی طبیعی به نظر نمیرسد. به هنگام قرائت گزارش مدام در حال لابی و گفتوگو هستند، حسینیان نزد رسایی میرود، کوچکزاده با نبویان و حسینیان نشست میگذارند و اسماعیل کوثری با سکوتی معنادار کمتر از پشت صندلیاش تکان میخورد. قرائت گزارش قم، در آستانه رای اعتماد به کابینه، پیام مستقیمی برای نمایندگان تندرو است که در بهارستان از همین حالا برای خیلی نفرات دولت آینده خطونشان میکشند.
حضرت آیتالله مکارمشیرازی
من نخستین کسی بودم که در این مساله خطشکنی کردم، بلافاصله بعد از قضیه گفتم و معتقد بودم ممکن است برایم هزینه هم داشته باشد و هزینهاش را هم میپردازم. پشت صحنه این افعال افراد مرموز و مشکوک و گاهی هم مفسدی هستند و احساسات بعضی از این جوانان انقلابی و ساده را تحریک میکنند، اغوا میکنند و به مقصودشان میرسند. من به استاندار و اطلاعات قم گفتم که اگر شما ۲۰نفر را آنجا گذاشته بودید وقتی اینها بلند شدند ابتدا چهار یا پنج نفر بودند میگفتید بنشینید ساکت و اینها را از مجلس بیرون میبردید اینطور نمیشد. عدهای هستند که تفکرشان این است که اسلام آن است که من میگویم، انقلاب آن است که من میدانم، هرکس برخلاف اینکه من میدانم حرکت کند مستحق اهانت و مجازات است، خودمحورند، ما اینها را در قم میشناسیم، اینها روزنامهای هم دارند، حمله به هرکس دلشان بخواهد میکنند.
آیتالله نوریهمدانی
ما باید همیشه بهدنبال ریشهها برویم و از ریشه باید اقدام و جلوگیری کنیم، تا ریشهیابی نکنیم، قضیه تکرار خواهد شد، اما اگر ریشهیابی شود و ریشه را خشک کنیم دیگر قضایا تکرار نخواهد شد. جماعت این عده کم است اما گاهی یک نفر یک سنگ در چاه میاندازد که همه را به دردسر میاندازد، بله تعداد این عده کم است ولی فکرهای کج و بدفهمی و فکر همه ابعاد را نکردند و خودخواهی، اگر محرکی نداشته باشند و اگر محرکی از بیرون داشته باشند که حسابش فرق میکند.
آیتالله حسینیبوشهری
واقعا قصه پرغصه این داستان بود. در این فاصله زمانی و آن هم در قم جایی که چشم همه مردم در داخل و خارج، موافقان و مخالفان به قم دوخته شده، قم خاستگاه انقلاب اسلامی است، نظیر این حادثه یکی، دو نوبت دیگر هم پیش آمد که همانموقع یکسری اقدامات و پیگیری نسبت به قم شد منتها از اینکه باز تکرار شد نشاندهنده این است که خلاصه آن اقدام لازمی که همهجانبه و یکبار برای همیشه باشد نبوده است.
آیتالله فاضل لنکرانی
در همانجا گفتند یک عدهای داخل شبستان بودند و شبستان تقریبا پر بود. این خیلی واضح است اینها راهپیمایی نیامدند و قبل از آن آمدند و آنجا نشستند.
اینطور نبود که مردم این کار را کرده باشند. اخوی من که قبل از آن سر قبر پدر رفته بود از من پرسید چطور آنها قبل از راهپیمایی آنجا نشسته بودند.
شما باید به نتیجه برسید و نتیجه را اعلام کنید که اینها چه کسانی هستند.
آیتالله امینی
اینها یک گروه خلعالساعه نیستند، اینها یک گروهی هستند که سالها تشکیل شدهاند و متشکل هم هستند و در جاهای مختلف حضور پیدا میکنند حالا که مقاممعظمرهبری هم تاکید داشتند و تاکید بسیار بجایی هم بود امیدوارم تحقیقات خوبی را ارایه دهید. با این کار رهبری را شاد میکنید. من بارها عرض کردم که رهبری مظلوم است، شما با این کار هم مردم، هم حوزه علمیه قم، هم انقلابیون و هم رهبری را شاد میکنید.