زنگ خطر خدمت سربازی، آیا خدمت سربازی اصلاح خواهد شد؟

میزگردی با فعالین دانشجویی پیرامون حادثه تاسف بار اخیر 
۲۰ سرباز وظیفه ی اهل استان فارس در اثر سقوط اتوبوسی که با آن به سمت شیراز در حال حرکت بودند به کام مرگ فرو رفتند ؛ بسیاری مصدوم شدند و حال تعدادی از آنها وخیم است. سربازان همگی دوره لیسانس را با «هزار امید و آرزو» به پایان رسانده و راهی خدمت سربازی شده بودند ؛ افرادی با حقوق دریافتی اندک که صدای مطالباتشان در بحبوحه جنجال های حقوقی های کلان و نجومی گم شده است. خدمتی که سالهای بسیاری است مورد نقد فعالین اجتماعی قرار گرفته و در قالب مطالبه ی بهبود خدمت سربازی مطرح میشود. این حادثه تلخ و تاثر آور که امیدوار بودیم از سوی سوی صدا و سیما ی ملی، رسانه ها و مسوولین واکنش درخور تری را در مورد آن شاهد باشیم ؛ یادآور توجه بیشتر به اصلاح خدمت سربازی است.سوالاتی از این قبیل که چرا سربازان باید کیلومتر ها دور تر از خانه هایشان خدمت کنند و یا چرا در حوزه هایی که در آن  تخصص دارند به کار گرفته نمیشوند؛  مبین معضلی است که اصلاح قوانین سربازی را میطلبد.

در این راستا تصمیمی اتخاذ گردید تا با تعدادی از فعالین اجتماعی – سیاسی که از خدمت سربازی فارغ شده و یا در آینده ای نزدیک آن را در پیش رو دارند سوالاتی پیرامون لزوم اصلاح خدمت سربازی پرسیده شود.

آرمان فرهادی فعال سابق دانشجویی در یادداشتی در باب بهبود و اصلاح خدمت سربازی نوشت: به نظر بنده برای بهبود خدمت سربازی باید موارد زیر توسط قانونگذاران محترم پیگیری گردد .

۱- افزایش حقوق سربازان « حداقل یک سوم نیروهای کادر و رسمی »

۲-  بکارگیری سربازان در ارگان ها، متناسب با تحصیلات آنان

۳- آموزش و بکارگیری سربازان در استان محل زندگی و یا استان های همسایه و کم کردن بعد مسافت محل خدمت

۴- اعمال دوباره قانون کسر خدمت متناسب با تحصیلات

۵- بهبود وضعیت رفاهی و خوابگاهی سربازان برای جلوگیری از عبور و مرور زیاد و افزایش هزینه سربازی

۶- افزایش استفاده از دانش و تحصیلات سربازان در قالب پروژه های کسر خدمت

سبحان شعبانی فعال دانشجویی انجمن اسلامی نیز در گفت و گویی اشاره داشت که:  شیوه ی نظام سربازی فعلی در عموم کشورهای توسعه یافته دنیا منسوخ شده و بهتر هست که ما هم این شیوه را در کشور اصلاح کنیم. بسیار پسندیده است که نهاد های نظامی و انتظامی به جای تامین نیروهای مورد نیازشان از طریق جذب به روش خدمت سربازی، آنها را از روش استخدام و اشتغال جذب کنند و به علاوه نیروهای باقی مانده را(درصد قلیلی از این نیروها را) به صورت خدمت سربازی تامین کنند. پیرامون شیوه های جایگزین به نظر بنده راهی که به عنوان جایگزین میتواند مطرح باشد آن است که از این فرصت دو ساله خدمت سربازی برای کسب تجربه نیروهای آماده به کار و پرورش نیروهای مجرب در مراکز خدماتی، صنعتی، اجرایی و… استفاده شود تا بعد از اتمام دوره خدمت سربازی جوانان مملکت به سوی بازار کار حرکت کرده و از اندوخته ای از تجربیات که در ایام خدمت کسب کردند استفاده کنند لذا به نظر من این شیوه ای که در کشور رایج هست، شیوه مناسبی نیست.

مسعود بزم آرا فعال سابق دانشجویی نیز در یادداشتی اذعان داشت که: به نظر بنده نحوه خدمت سربازی بطوری که اکنون در کشور اجرا می شود اشتباه است و بایستی از اساس تغییری در نوع آن از “سربازی اجباری” به “سربازی حرفه ای” بوجود آید. اما اگر عزمی برای تغییر وجود ندارد و همچنان مصر به ادامه آن به همین منوال هستیم می شود اندک اصلاحاتی در نوع اجرای آن بوجود آورد. یکی از این اصلاحات می تواند این گونه باشد که هر سربازی بنا بر تخصص و حرفه خود در ارگان ، نهاد یا پادگانی که در آن حضور دارد خدمت خود را بگذراند. بعنوان مثال می توان وظایف محول شده به سربازان را بر اساس تخصص و رشته دانشگاهی که در آن تحصیل کرده اند تقسیم بندی نمود و سربازی که تخصص فنی دارد صرفا در حیطه تخصص خود خدمت سربازی خود را انجام دهد . اجرای درست این روش از اتلاف بیهوده عمر و وقت هزاران جوان سرباز خواهد کاست و سرباز به چشم یک تجربه کاری به خدمت سربازی خواهد نگریست .

توماج خسروی دانشجوی پزشکی و فعال دانشجویی پیرامون معضلات خدمت سربازی برای پزشکان در مصاحبه ای اعلام داشت: اگر از ابتدای سال کنکور تا زمان فارغ التحصیلی و اعزام به خدمت سربازی را حساب کنیم یک پزشک عمومی تا سن ۲۷سالگی درگیر است تا بعد وارد جامعه شود. در حین سربازی افراد در قسمت هایی به کار گرفته میشوند که هیچ رابطه با شغل آنها ندارد در حالی که به طور مثال سربازان پزشک میتوانند در دانشگاه ها یا مراکز درمانی آموزش دهند. خدمت سربازی باید هدفمند شود برای مثال جای یک مهندس مکانیک دفاع از مرز نیست و در آنجا باید افرادی استخدام شوند که به صورت کادری و تخصصی حضور داشته باشند(به نظر بنده با دو ماه آموزش نظامی تخصص لازم به وجود نخواهد آمد) یکی دیگر از آسیب شناسی های اینگونه سربازی بالا رفتن سن ازدواج است. در آخر پیشنهاد من این است که با افزایش حقوق و استخدام نیروها را جذب کرد چرا که اجبار پاسخگو نخواهد بود.