۱۶:۱۶ - ۱۳۹۷/۰۸/۵ محسن فروردین :

رویکرد نوین در انجمن‌های اسلامی دانشجویان؛ جنبشی از جنس شدن

عصر ورود انجمن‌های اسلامی دانشجویان به مشارکت اجتماعی و مسئولیت‌پذیری در قبال وضع جامعه در واقع همان بازگشت به خویشتن است، بازگشتی که اینبار خودآگاهانه و از سر مبارزه با جمود و از خود بیگانگی، در قبال گذشته حال و آینده است. گمشده‌ای ست برای بازاندیشیدن مسئولیت اجتماعی و بازگشتن به نقطه‌ی انحراف آرمان از واقعیت، نه برای دفن آرمان، که برای بازسازی یک تحرک نیرومندتر و شفابخش‌تر و موثر‌تر و برای دفن کلیشه‌های برساخته و حاصل بازنمایی بلندگوهایی که برندگان و بازندگان واقعی سیاست‌های اعلامی و اعمالی را واژگونه جلوه می‌دهند.

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام)-محسن فروردین:

در روز‌های اخیر اطلاعیه‌ای از تعدادی از انجمن‌های اسلامی دانشجویان به عنوان حلقه‌ی آغازین تاسیس دفتر مشارکت های اجتماعی انجمن های اسلامی و آغاز طرح مردمی ابوذر به عنوان یک حرکت اجتماعی در سطح جامعه منتشر شد. اطلاعیه‌ای که اگرچه کوتاه و موجز نگاشته شده بود اما انبوهی از تحلیل‌ها و تحولات را با خود به همراه دارد.

تاریخ جنبش دانشجویی و انجمن‌های اسلامی در ایران برهه‌های متعدد و متفاوتی را پشت سر گذاشته است. در آغاز، حرکتی اسلام‌گرا برای برهم زدن جو ضد دینی دانشگاه‌ها و باز کردن عرصه‌ای برای هم‌اندیشی، نواندیشی و هم‌نشینی مومنانه در فضای آکادمیک و پاسخ‌گویی به شبهات دنیای مدرن بود. پس از آن ارتباط تشکیلاتی با ادوار و روحانیون انقلابی آنها را به عرصه‌ی مبارزه برای استقلال و آزادی و اتحاد برای تغییر کشاند.

پس از انقلاب نیز در برهه‌های مختلف جنگ، سازندگی و اصلاحات، همواره در سایه‌ی امر سیاسی به نقش‌آفرینی خود از جنگ به مقاومت و از مقاومت به اصلاحات پرداخته است و گاهی نیز پیشتازترین عنصر پویای جامعه خود شده است.

اما انجمن‌های اسلامی دانشجویان در سال‌های اخیرمحصور در امر سیاسی مانده‌اند و متاثر از فضای سیاسی صُلب جامعه نتوانستند زایشی نو از نقش و موقعیت خود در ماشین جامعه بیابند. در این بین برخی ناامیدانه درجا می‌زنند و برخی با بحرانِ مخاطبِ خسته از شعار و تکرار، دست و پنجه نرم میکنند تا مگر معجزه‌ای رخ دهد و تغییر کند این اوضاع!

اما اکنون گروهی دیگر-صادر کنندگان اطلاعیه یاد شده- این برهه را به نقطه‌ی عطفی در تاریخ انجمن‌های اسلامی دانشجویان مبدل کرده و عملگرا‌تر از همیشه امر اجتماعی را در پیشخوان مجموعه‌های خود قرار داده‌اند. آن‌ها یافته‌اند که بیانیه صادر کردن، سخنران دعوت کردن، نشریه چاپ کردن و روز دانشجو را گرامی ‌داشتن دیگر به تنهایی کافی نیست و نمی‌تواند منحصراً تحولی را در بطن جامعه رقم بزند و باید طرحی نو در اندازند و برای دستیابی به خیر جمعی به میان جامعه بروند و اصلاحات را از آنجا پایه ریزی کنند.

یافته‌اند در این زمانه‌ی مقدسین بی‌عمل و روشنفکران بی‌اثر و مریدان بی‌هدف و مسئولان بی‌مسئولیت، عدالت را کسی به آنها و جامعه اهدا نمی‌کند لذا بایستی خود، سربازان یا سفیران عدالت شوند و به قدر توان خود به نبرد با محرومیت‌ و استضعاف و آسیب‌های اجتماعی بازتولیدکننده‌ی فقر بروند

عصر ورود انجمن‌های اسلامی دانشجویان به مشارکت اجتماعی و مسئولیت‌پذیری در قبال وضع جامعه در واقع همان بازگشت به خویشتن است، بازگشتی که اینبار خودآگاهانه و از سر مبارزه با جمود و از خود بیگانگی، در قبال گذشته حال و آینده است.

گمشده‌ای ست برای بازاندیشیدن مسئولیت اجتماعی و بازگشتن به نقطه‌ی انحراف آرمان از واقعیت، نه برای دفن آرمان، که برای بازسازی یک تحرک نیرومندتر و شفابخش‌تر و موثر‌تر و برای دفن کلیشه‌های برساخته و حاصل بازنمایی بلندگوهایی که برندگان و بازندگان واقعی سیاست‌های اعلامی و اعمالی را واژگونه جلوه می‌دهند.

این حرکت اجتماعی با سه مؤلفه راه خود را آغاز کرده است :

یکم- این حرکت از موضع فعالانه، مبتنی برجامعه مدنی و از جنس شدن است نه از موضعی منفعل، مبتنی بر دولت و از جنسی صُلب لذا راهی ست برای عشق، ایمان و مبارزه. [یا أیها الذین آمنوا کونوا قوامین بالقسط ....(نساء،١٣۵)ای کسانی که إیمان اوردید قیام کنندگان با قسط و عدل و داد باشید)]

دوم- هر دست صادقانه‌ای که برای یاری رساندن و مشارکت در این مسیر به سوی آنها دراز شود را می‌فشرند و دست صادقانه‌ی خود را به سوی هر یاری‌خواهی روانه‌ می‌کنند تا اسیر دوگانگی‌ها یا چندگانگی‌های برساخته‌ی انسانی و به دور از رحمت و عدالت الهی نباشند .لذا حرکتی ست مشارکت‌جویانه و مردمی. [وَمَا لَکُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ ... (نساء،۷۵) چرا در راه خدا و در راه مردان و زنان و کودکانی که مستضعف ‏اند مبارزه نمی‏کنید؟] (*۱)

سوم- این ابوذرها حرکت خود را از ربذه‌های ایران و کانون های فقر و استضعاف شروع کردهاند اما فقر را تقدیر آن‌ها نمی دانند بلکه ناشی از سیاست‌های اشتباه و دوری‌گزینی از انگاره‌های عدالتخواهانه می پندارند بنابرین مسیرشان از مُسکن‌های موقتی و نمایشی نمیگذرد بلکه از فقرزدایی و رفع موانع آن میگذرد لذا جنبشی ست ناشی از عدالتخواهی ایجابی و نه سلبی. [إِنَّ اللَّـهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ ..(رعد،١١/قطعا خدا هیچ گروهی را تغیر نمیدهد بجز اینکه خودشان  بخواهد که خود را تغییر بدهند).]

فارغ از اینکه این صفحه از فعالیت انجمن‌های اسلامی امروز و به دست این جمع رقم بخورد یا نه، در دستور قرار گرفتن مساله و امر اجتماعی برای انجمن های اسلامی از این هنگام متولد شده است و ممکن است با همین روش ها و رویکردها و به دست همین جمع تحول بیافریند یا با روشها و رویکردها و به دست جمعی دیگر این تحول محقق شود. اما ناگزیر امروز امراجتماعی مساله ای است که جنبش های نوین اصلاحی را به عرصه تحرک در خواهد آورد.

 ——————–

*۱- بسیاری از مفسرین مراد از قتال در اینجا را نوعی مسئولیت اجتماعی و تلاش برای رفع استضعاف و مبارزه با محرومیت میدانند نه جنگ! . همچنین عطف المستضعفین به قتال فی سبیل الله میتواند موید این نکته نیز باشد که رهایی بخشی این مستضعفین نیز مصداقی از مبارزه در راه خداست و لزوما به مسلمانی یا حقیقت‌یافتگی مستضعفان دلالت ندارد لذا عمومیت دارد.

::::