رکوردهای رأی اعتماد: «خاتمی» بیشترین، احمدی‌نژاد «کمترین»

مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): از میان ۱۱ دولت تاریخ جمهوری اسلامی ایران، دولت خاتمی و احمدی‌نژاد در دو مورد رکورد دارند؛ تعداد وزرای افتاده و نیفتاده در روز رای‌اعتماد مجلس به کابینه. مجلس پنجم و ششم به همه وزرای پیشنهادی دو دولت اول و دوم خاتمی رای‌اعتماد داد و مجلس هفتم و هشتم به هفت نفر وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد رای عدم‌اعتماد.

نخستین کسی که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، کابینه به مجلس معرفی کرد، «محمدعلی رجایی» در کسوت نخست‌وزیر بود. وزرای او با ۱۶۹ رای موافق، ۱۳مخالف و ۱۰ رای ممتنع در سال ۵۹ از مجلس رای‌اعتماد گرفتند. کابینه‌ای که آن زمان از سوی روزنامه‌ها به جوان‌ترین کابینه جهان با میانگین سنی ۲۷سال معروف شد. به‌دنبال برکناری بنی‌صدر از مقام ریاست‌جمهوری و انتخاب رجایی به‌عنوان ریاست‌جمهوری، بنا به پیشنهاد رجایی، باهنر در سال ۱۳۶۰ به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و مجلس نیز به او و تمامی وزرای پیشنهادی‌اش رای‌اعتماد داد.

محمدرضا مهدوی‌کنی از ۱۱ شهریور تا هفتم آبان ۱۳۶۰ در پی بمب‌گذاری در دفتر نخست‌وزیری در هشتم‌شهریور و شهادت محمدجواد باهنر نخست‌وزیر و محمدعلی رجایی رییس‌جمهور، نخست‌وزیر شد. او در ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ کابینه موقت خود را تشکیل داد و وزرا را به مجلس معرفی کرد. همه پست‌ها مشابه کابینه باهنر بود، تنها علی‌اکبر ناطق‌نوری جایگزین مهدوی‌کنی در وزارت کشور شد و برای پست وزارت راه، هادی نژادحسینیان معرفی شد. کابینه او ۱۷۰ رای موافق، ۱۳ رای ممتنع و چهار رای مخالف گرفت.

سال ۶۰ نخست‌وزیر جنگ، میرحسین موسوی نخستین کابینه خود را به مجلس معرفی می‌کند و همه وزرا موفق به گرفتن رای‌اعتماد از مجلس اول می‌شوند. سال ۶۳ با ایجاد وزارتخانه‌های جدید و برخی تغییرات، نیمی از اعضای هیات دولت در آستانه تغییر قرار گرفتند برای همین، دولت دوباره مجبور شد کابینه را برای گرفتن رای‌اعتماد به مجلس معرفی کند. این‌بار هم مجلس با اکثریت آرا به دولت رای‌اعتماد داد.

سال ۶۴ کابینه دوم میرحسین موسوی به مجلس معرفی شد. وزرای‌ آموزش‌وپرورش، دفاع، بهداری، صنایع‌ و علوم‌ رای‌ نیاوردند. درباره‌ وزرای‌ مشاور هم‌ رای‌گیری نشد و عملا فقط ۱۵ وزیر از ۲۳ وزیر ابقا شدند. فردای آن روز نیز‌ سه‌ وزیر جدید اطلاعات، دادگستری‌ و مسکن‌ با رای بالایی پذیرفته شدند. سال ۶۸، روی کار آمدن دولت سازندگی مصادف بود با سومین مجلس شورای اسلامی، تمامی ۲۲ وزیر پیشنهادی کابینه اول هاشمی‌رفسنجانی موفق به گرفتن رای‌اعتماد از مجلس شدند. برخی دلیل این رویداد را حرمت نگه‌داشتن برای هاشمی از جانب نمایندگان مجلس، به موجب ریاست دو ساله‌اش بر این مجلس می‌دانند. خاتمی بیشترین رای را برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجلس وقت گرفت. سال ۷۲، کابینه دوم هاشمی همزمان بود با مجلس چهارم که از ۲۳ وزیر پیشنهادی، مجلسیان به ۲۲ نفر رای‌اعتماد دادند. «محسن نوربخش» که برای وزارت اقتصاد و دارایی معرفی شده بود با کمبود چهار رای از ورود به هیات دولت بازماند. از موارد قابل‌توجه در فرآیند تایید این کابینه می‌توان به ریزش آرای شدید محمدرضا نعمت‌زاده و غلامرضا آقازاده اشاره کرد و آنها با اختلاف رای ناچیز موفق شدند رای‌اعتماد نمایندگان را کسب کنند.

در هر دو دولت خاتمی مجلس با اکثریت آرا به وزرای دولت اصلاحات رای داد. با وجود زاویه نگاه سیاسی اکثریت مجلس پنجم با دولت نخست اصلاحات، خاتمی توانست از مجلسیان برای کابینه‌اش مهر تایید بگیرد. آن‌زمان همه از نقش مثبت ناطق نوری، رییس وقت مجلس و رقیب انتخاباتی خاتمی در این همراهی مجلس با دولت سخن گفتند. در دولت دوم خاتمی و با وجود همسویی اکثریت نمایندگان مجلس ششم با دولت اما در ابتدا با وزیر نفتی بیژن زنگنه مخالفت شد اما در نهایت به تمامی اعضای کابینه پیشنهادی سیدمحمد خاتمی رای‌اعتماد داده شد.

برخلاف بسیاری از پیش‌بینی‌ها مبنی بر رای قاطع نمایندگان به تمامی وزرای پیشنهادی محمود احمدی‌نژاد در دولت نهم اما نمایندگان پس از تحقیق و بحث پیرامون وزیران پیشنهادی او در تاریخ دوم شهریور ۱۳۸۴ چهار نفر از آنان را فاقد صلاحیت احراز پست وزارت تشخیص داده و به بقیه رای‌اعتماد دادند. آقایان اشعری، علی‌احمدی، هاشمی و سعیدلو که به‌ترتیب برای وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش، تعاون، رفاه و تامین‌اجتماعی و نفت پیشنهاد داده شده بودند موفق به کسب رای‌اعتماد از مجلس نشدند. صادق محصولی نیز که پیش از جلسه رای‌اعتمادش، موضعگیری‌های نمایندگان مجلس علیه خود را درک کرده بود، از نامزدی برای تصدی وزارت نفت انصراف داد.

در دولت دوم او هم نمایندگان مجلس از عدم تعامل دولت با نمایندگان در زمان انتخاب وزرا معترض بودند. مجلس به سه نفر از وزرای پیشنهادی وی رای منفی داد و مابقی وزرا مورد تایید نمایندگان قرار گرفتند. محمود احمدی‌نژاد برای نخستین‌بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران سه زن را برای تصدی مقام وزارت به مجلس معرفی کرد که فقط یکی از آنها (وزیر بهداشت) موفق به اخذ رای‌اعتماد شد. مجلس با فاطمه آجرلو برای وزارت رفاه و سوسن کشاورز برای وزارت آموزش‌وپرورش موافق نبود و تنها به مرضیه وحیددستجردی برای تصدی پست وزارت بهداشت و درمان رای‌اعتماد داد. محمد علی‌آبادی، وزیر پیشنهادی نیرو هم نتوانست رای‌اعتماد مجلس هشتم را کسب کند.

منبع: شرق

:::