۲۲:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹

گزارش اشپیگل از مرز ترکیه و کوبانی

نیروهای داعش تنها 25 کیلومتر با بغداد فاصله دارند. در همین حال حملات تروریستی به بخش های شیعه نشین بغداد ادامه دارد وهفته گذشته بیش از 70 نفر جان خود را بر اثر این حملات از دست دادند.هیچ راه حل نظامی برای این معضل بزرگ در دستور کار نیست وحیدرعلی عبادی نخست ویر جدید نیز با گماردن یکی از چهره های شبه نظامی شیعه به وزارت کشور به نوعی تنش ها را افزایش داد.

مبارزه(رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):

در جوار این محل و چند کیلومتر دورتر، جنگی بزرگ در جریان است. در آن جا آخرین مدافعان شهر کردنشین کوبانی با تکیه بر جسارت خود و نه با تکیه بر اسلحه و مهمات علیه اعضای داعش می جنگند و البته جنگنده های ایالات متحده آمریکا نیز به بمباران مواضع این گروه مشغولند. اما ارتش ترکیه تنها نظاره گر است و البته حوالی شهر سوروک جنگی دیگر آغاز شده است. یک مأمور جوان پلیس در حالی که انگشت اشاره اش روی ماشه مسلسل خودکار قرار دارد در مقابل آن مجموعه ورزشی موضع گرفته و دو مأمور اونیفرم پوش دیگر در کنار وی کپسول های گاز اشک آور را آماده می کنند. در پشت سر آنها چند ده مأمور پلیس و سرباز ارتش و خودروهای زره پوش مسلح به مسلسل های خودکار دیده می شوند.
این نیروی کوچک مسلح که اعضای آن همگی عصبی نشان می دهند از روز ۶ اکتبر سال جاری وظیفه بازداشت پناهجویان کرد غیرنظامی را که از کوبانی می آیند بر عهده دارد. در آغاز کار ۱۶۰ نفر بازداشت شدند که اکثر آنان زن و کودک و مردان جوان بودند. اما به چه دلیل این افراد هنوز در بازداشت بسر می برند؟ این پرسشی است که مأموران محافظ ورودی آن مجموعه ورزشی پاسخی در مورد آن ارائه نمی دهند.
این مأموران لوله سلاح های خود را به سوی هر کسی که بخواهد به ورزشگاه نزدیک شود می گیرند. سپس سر وکله یک گروه نوجوان فوتبالیست پیدا می شود. یکی از آنها که به زحمت ده سال دارد می گوید که از هفته پیش تمریناتشان را درسالن کناری ورزشگاه انجام می دهند. یکی از مأموران کیف های ورزشی این پسر بچه ها را تفتیش می کند و در همان حال آنها وحشت زده به اطراف نگاه می کنند. این صحنه ها بر خلاف بی اهمیتی ظاهری آن ، در واقع نمادی از آن چیزی است که امروزه در این منطقه مرزی ترکیه می گذرد.
در جنگ بر سر کوبانی که به دلیل نزدیکی به مرز فیلم های زیادی از آن به دنیا مخابره شده است، از مدت ها پیش تنها کنترل شهر مساله اصلی نیست. این جنگ دشوار و عجیب در واقع برای برخی از کردها نماد جنگ های چند دهه ای آنان به شمار می آید. در کوبانی کشوری خودخوانده با به اصطلاح دولتی خودمختار شکل گرفت که در واقع جلوه ای از امیدهای بی دلیل بسیاری از این کردها بود. و تا همین چند روزپیش کوبانی از سوی نیروهای داعش در معرض تهدید نابودی قرار داشت و دولت آنکارا با وجود آن که می دانست آینده صلح با کردها به خطر افتاده و چه بسا امنیت داخلی در ترکیه نیز مورد تهدید قرار گرفته باشد اما همچنان نظاره گر این نابودی بود.

درعین حال آن مبارزان مهاجم خلیفه خود خوانده نیز از مدت ها پیش چیزی بیشتر از کوبانی را می خواهند. چنانچه که داعشی ها با وجود حملات هوایی آمریکا درکوبانی پیروز می شدند، بی تردید برنده بزرگ و اصلی این جنگ به شمار می آمدند. کوبانی اهمیت استراتژیک زیادی ندارد اما مساله بر سر این است که نزدیکی این شهر به ترکیه باعث می شود که جهانیان به راحتی متوجه قدرت داعش بشوند. از روی تپه های شهر سوروک به راحتی می توان ستون غبار و دود حاصل از نقل و انتقال های آنان را دید و صدای انفجارها را شنید و بدین ترتیب دنیا را به وحشت انداخت.
ترکیه در حال حاضر تنها نقش یک تماشاگر محض را دارد و در عین حال تلاش می کند که مردم و خبرنگاران نتوانند از آنچه در کوبانی می گذرد، فیلم و عکس تهیه کنند. بعد از ظهر چهارشنبه گذشته یک ستون نظامی ترکیه به نیمه های مشرف به غرب کوبانی حمله برده تا ساکنان منطقه و روزنامه نگارانی را که در بالای آن تپه حضور داشتند بیرون کنند. اولین جیپ نظامی در بالاترین منطقه تپه توقف کرد وسپس کپسولهای گاز اشک آور یکی پس از دیگری پرتاب شد و در نهایت غیر نظامیان حاضر در محل دستگیر شدند.
نیروهای امنیتی رفتاری شبیه به رفتارهای کلانترهای روستایی داشتند. همان شب ۱۵ دستگاه خودروی زرهی مخصوص حمل و نقل افراد وارد روستای کردنشین و مرزی ماهاسیر شدند و سربازان از طریق بلندگو اعلام کردند که همه اهالی برای ترک خانه ها و تخلیه آن دهکده تنها ده دقیقه فرصت دارند. و هنگامی که اهالی از اجرای این فرمان سرباز زدند، بار دیگر کپسول های گاز اشک آور باریدن گرفت. و یک ساعت بعد آن واحد دهکده را ترک گفت.
رفتار تند کارمندان مرزی حاضر در مرز این کشور با کوبانی در تقابلی آشکار با رفتار نرم آنها با نیروهای داعش است. برای رسیدن به دیگر گذرگاه مرزی در شرق یعنی آکچاکاله که شصت کیلومتر با این جا فاصله دارد تنها یکساعت زمان لازم است. این گذرگاه کاملا باز است و در این جا به راحتی می توان صحنه های شگفت آوری از روابط خوب میان دولت ترکیه و جهادی ها را به چشم دید.
در آن سوی مرز یعنی در خاک سوریه پرچم سیاه داعش در حال اهتزاز است. شهر همسایه این جا یعنی تل ابیاد از یک سال پیش در اشغال نیروهای داعش قرار دارد و آنها همه مخالفان و دشمنان خود را به قتل رسانده یا از این شهر بیرون رانده اند. تا دو سال پیش در این شهر یک شورای شهر کارآمد وجود داشت که توسط اپوزیسیون و برخی از دیگر نیروهای شورشی اداره می شد اما در حال حاضر یک دیکتاتوری مطلق بر تل ابیاد حاکم است، سیستمی که در آن افرادی از بالا بر همه امور شخصی مردم شهر نظارت دارند.
از قرار معلوم دولت ترکیه با این همسایگان یعنی همان گروهی که در حال حاضر بزرگترین دشمن جامعه جهانی به شمار می آید، روابط حسنه ای دارد و حداقل خطر آنها را کمتر از خطر کردها ارزیابی می کند. دروازه های این شهر کوچک خواب زده هر روز صبح حوالی ساعت نه باز می شود و به گفته مرزبانان ترک تنها “سوری ها” حق ورود و خروج از آن را دارند. البته قاچاقچیان انسان نیز از این حق برخوردارند و یکی از آنان تنها چند متر آن سوتر آشکارا خدمات خود را ارائه می دهد:” چند نفر هستید؟ دو مرد؟ سه نفر؟ اشکالی ندارد”. او از ملیت این افراد نمی پرسد زیرا به گفته خودش “آنها که من را نمی بینند”.

البته امپراتوری آن خلیفه خودخوانده چندان دیدار کننده ای ندارد. چند زن مدارکشان را تحویل می دهند و با ناشی گری با حجاب می شوند و نیم ساعت بعد یک وانت بار می آید و آنها را به همراه مقادیری ملزومات پزشکی و جراحی و صندلی چرخدار به امپراتوری خلیفه می برد. یک پیرمرد با ریش بلند بر بارگیری وانت نظارت دارد. در آخرین لحظه قبل از عبور از مرز یک مرد جوان به او یک پاسپورت سعودی نشان می دهد و ظاهرا می خواهد یک فیلمبردار را با خود به آن سوی مرز ببرد. سپس آن پیرمرد وچهار مرد دیگر با یک ماشین دیگر به خاک سوریه و به عبارت دیگر به قلب خلافت رهسپار می شوند. بدین ترتیب هر آنچه که برای کردها در مرز کوبانی ممنوع به شمار می رود یعنی عبور از مرز و ارسال کمک های دارویی، دراین جا و برای داعش آزاد است.
به همین دلیل سوءظن کردها نسبت به دولت ترکیه روز به روزبیشتر می شود. در حال حاضر بیش از یکصد هزار پناهجوی اهل کوبانی وروستاهای اطراف آن از مدت ها پیش تنها از سازمان های کمک رسان غیر دولتی کمک می گیرند و همین نهادها در حوالی شهر همسایه یعنی سوروک برای پناهجویان اردوگاه برپا کرده اند. مدیریت شهری سوروک که در اختیار حزب کردی BDPاست، پناهگاه هایی اضطراری را در دست ساخت دارد اما به گفته یکی از کمک رسانان اهل دیاربکر، دولت ترکیه هیچ کمکی به این پناهجویان نمی کند و غالب کمک ها از طریق احزاب کرد به این جا می رسد. بسیاری از کردها از جمله آنهایی که در مدیریت شهر نقش ایفا می کنند بر این باورند که پرزیدنت رجب طیب اردوغان با داعش همکاری دارد. و به همین دلیل در حال حاضر به نظر می آید که روند صلح میان کردها و دولت ترکیه به پایان راه خود رسیده باشد.
پرداخت اغراق آمیز رسانه های نزدیک به نیروهای کرد در مورد نقش مشکوک آنکارا نیز به تنش ها دامن می زند. این رسانه ها گاه خبرهایی منتشر می کنند که راستی آزمایی آن به هیچ عنوان ممکن نیست، به عنوان مثال انتشار گسترده اخبار در مورد آن اتوبوس های پلیس که غالبا پر از جنازه است. دراین رابطه فیلم هایی نیز انتشار یافت که البته صحت آن هم کاملا مورد تردید است.
در کوبانی هنوز هم جنگ جریان دارد.این جنگ نه تنها توسط آن چند هزار مبارز چریک بلکه از سوی قدرتمندترین نیروی هوایی جهان پیش می رود. جنگنده های آمریکایی از بیش از هزار کیلومتردورتر از کوبانی به پرواز درمی آیند و در بین راه سوختگیری هوایی می کنند و از بالاترین ارتفاع ممکن بمب ها و موشک های خود را فرو می ریزند. از قرار معلوم آخرین پیروزی های مدافعان کوبانی در روز جمعه و توفیق آنها در عقب راندن نیروهای داعش به سوی غرب مرهون همان حملات هوایی جنگنده هایی است که از پایگاه های خود در خلیج فارس به پرواز درآمده بودند. به گفته نیروهای کرد این جنگنده ها در مورد اهداف مورد نظر با فرماندهان کرد هماهنگی های لازم را به عمل آورده بوده اند.
اهداف حملات جنگنده های آمریکا البته آن کاروان های داعش در بیابان ها و تانک های آنان نبود بلکه هدف اصلی همان نیروهای پیاده داعش بودند. آن ستون های دود که از کیلومترها دورتر نیز دیده می شد در واقع نقاطی در مرکز کوبانی بود که مورد حمله جنگنده ها قرار می گرفت اما تأسف بار آن که بر اثر حمله شبانه پنجشنبه گذشته جنگنده های آمریکایی به یکی از مواضع داعش، شمار زیادی از جنگجویان کرد نیز کشته شدند، امری غم انگیز که البته کاملا انتظار آن می رفت. مدافعان کوبانی در حال حاضر از کمبود شدید اسلحه و مهمات رنج می برند و یکی از همین مدافعان در تماسی تلفنی می گوید:” ما درحال حاضر یک قبضه کلاشنیکف را به چند نفر تحویل می دهیم و هر یک از آنها دو ساعت با این سلاح می جنگد و سپس آن را به نفربعدی تحویل می دهد. دوشکاهایمان را به یک گاراژ منتقل کرده ایم زیرا مهمات آن را نداریم. تنها مهمات باقی مانده همان فشنگ های کلاشنیکف است”.
دولت ترکیه در حال حاضر مجوزی برای استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک برای نیروهای آمریکایی صادر نمی کند. درعین حال آنکارا و واشنگتن هفته پیش به توافقی عجیب رسیدند به این ترتیب که فقط پهپادها حق پرواز از پایگاه اینجرلیک را دارند. دولت ترکیه علت این توافق را کمک به آمریکا برای آموزش شورشیان میانه روتر سوریه اعلام کرده است، شورشیانی که در واقع علیه حکومت بشار اسد می جنگند و رییس جمهور سوریه برای حاکمان ترکیه دشمنی هم ارز پ.ک.ک محسوب می شود.

با این حال کارشناسان بر این عقیده اند که نمی توان کوبانی را تنها از راه هوا از چنگ داعش خلاص کرد. این مساله پیش از این و در کوه های سنجار واقع در شمال عراق ثابت شده است. در اوایل ماه آگوست بود که ده ها هزار ایزدی از این منطقه فرار کردند و توسط واحدهای موسوم به “دفاع ملی” که در واقع شاخه سوری پ.ک.ک است نجات داده شدند.اما این روزها کمتر کسی به سنجار توجه نشان می دهد واین در حالی است که نیروهای داعش دوهفته پیش و با وجود حملات هوایی موفق به اشغال یک جاده کلیدی در منطقه شدند. در حال حاضر بیش از هزار نیروی واحدهای دفاع ملی در این منطقه در محاصره داعش قرار دارند و این واحدهای محاصره شده در واقع همان نیروهای تازه تأسیس زنان ایزدی موسوم به “فرشته طاووس” و پیشمرگ های دولت خودمختار کردستان عراق هستند.

در همان حال که جهان به کوبانی چشم دوخته است، گروه داعش با خیال راحت به سوی شهرهای “هیث” و “رمادی” در غرب عراق پیش می رانند. به گفته نیروهای اطلاعاتی عراق از قرار معلوم یگان های داعش به زودی برای حمله به کرکوک وارد عمل خواهند شد یعنی علیه همان شهر و متروپل نفتی شمال عراق که تحت کنترل نیروهای کرد قرار دارد.
نیروهای داعش تنها ۲۵ کیلومتر با بغداد فاصله دارند. در همین حال حملات تروریستی به بخش های شیعه نشین بغداد ادامه دارد وهفته گذشته بیش از ۷۰ نفر جان خود را بر اثر این حملات از دست دادند.هیچ راه حل نظامی برای این معضل بزرگ در دستور کار نیست وحیدرعلی عبادی نخست ویر جدید نیز با گماردن یکی از چهره های شبه نظامی شیعه به وزارت کشور به نوعی تنش ها را افزایش داد.
حملات هوایی محدود آمریکا تا به امروز ظاهرا اثر چندانی نداشته است.در حال حاضر ژنرال های باراک اوباما آشکارا اصرار دارند که شمار این حملات از۵ تا ۷ حمله در روز باید به ۱۵۰ حمله افزایش پیدا کرده و افزون بر آن حضور نیروهای زمینی برای مشخص کردن اهداف را امری ضروری عنوان می کنند. البته آمریکا تنها در کوبانی وتحت فشارهای شدید افکار عمومی حاضر به افزایش حملات خود شد.
با این حال همچنان نه تنها هیچ امیدی به کمک دولت ترکیه وجود ندارد بلکه هفته پیش خبر رسید که نیروی هوایی این کشور برای نخستین بار پس از مدت ها مواضع پ.ک.ک در جنوب شرق ترکیه را هدف قرار داده است. لازم به یادآوری است که پ.ک.ک همچنان از جمله سازمان های تروریستی محسوب می شود.
هفته پیش در شهر سوروک چندین تن از پدران آن بازداشت شدگان در مقابل آن مجموعه ورزشی دست به تجمع زدند. نزدیک به پنجاه نفر از مردان پناهجو پیش از آن توسط نیروهای ترکیه به کوبانی بازگردانده شده بودند.آن پدران که غالبا کشاورزانی با چهره های تکیده بودند همگی یک داستان را بازگو می کردند: ترک ها در آغاز کار قول داده بودند که به پناهجویان اجازه خواهند داد که با خودروها وکامیون ها و تراکتورهای خود از مرز عبور کنند زیرا این وسایل علاوه بر آن زمین های اشغال شده تنها مایملک باارزش این مردم فقیر است اما پس از آن و در آستانه مرز از سوی مقامات ترک اعلام شد که این افراد نمی توانند آن وسایل نقلیه را همراه خود داشته باشند. به همین خاطر پسران خانواده ها برای بازگرداندن آن وسایل نقلیه بار دیگر به سوی کوبانی رفتند اما پس از بازگشت به مرز ترکیه بازداشت شدند.
“صالح نوری” که همراه با دو پسر جوانش در مقابل در آن مجموعه ورزشی ایستاده است می گوید:” ما کشاروز هستیم، از جان ما چه می خواهید؟ چرا آزارمان می دهید؟ حداقل یک دلیل بیاورید که به چه علت پسران من و دیگران را بازداشت کرده اید، فقط یک دلیل!”.
به هر صورت این روزها درک دلایل اقدامات و رفتار دولت ترکیه کار آسانی نیست.

منبع: اشپیگل

ترجمه:محمد علی فیروزآبادی- شفقنا