مجلس در ردصلاحیت مشایی نقش داشت؟
اکثر شکایتها از مجلس، نسبت به نمایندگان و شکایتهای شخصی است. از آنجایی که اصل 90 به دنبال ریختن آبروی افراد نیست، این دست از شکایتها رسانهای نمیشود. اما اگر شکایتهایی که از مجلس به کمیسیون ارسال میشود ابعاد ملی داشته باشد، حتما جزئیات آن منتشر میشود.
مبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام):
کمیسیون اصل ۹۰، یکی از ابزارهای نظارتی مجلس به شمار میرود که براساس آن، مردم یا نهادهای حاکمیتی، میتوانند شکایتهای خود را نسبت به عملکرد نهادها و قوای دیگر، به این کمیسیون ارائه کنند. هفته گذشته از سوی خبرگزاری خانه ملت، گزارشی از پروندههای ارسالی به این کمیسیون منتشر شد. برابر این گزارش شکایت از دولت با ۲ هزار فقره در راس این فهرست قرار دارد. بعد از آن قوه مقننه و قوه قضاییه از نهادهایی هستند که از آنها به این کمیسیون شکایت شده است. اما این شکایتها همه آن چیزی نیست که باید از کمیسیون اصل ۹۰ دانست. نقش و تاثیر این کمیسیون در بررسی برخی شکایتهای مهم حوزه دولت به ویژه شکایتهای مربوط به بقایی و مشایی از خبرسازترین آنها بوده است. برای بررسی این موضوع با حسین آذین، عضو هیات رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ و مسئول کمیته اجتماعی، دفاعی و فرهنگی آن گفتوگو کردیم.
براساس قانون، شکایت از عملکرد قوای سهگانه به کمیسیون اصل ۹۰ ارسال میشود و بررسی به این پروندهها در صلاحیت این کمیسیون است. در کمیسیون مربوطه، برای رسیدگی به شکایتها، پنج کمیته فرهنگی- دفاعی- اجتماعی، کمیته اقتصادی- فنی – عمرانی، کمیته سیاسی- نظامی، کمیته قضایی و کمیته مجلس و امور ویژه تشکیل شده است. طبق آماری که در اختیار دارم در سال اول مجلس نهم، ۳ هزار و ۶۶۸ شکایت به کمیسیون اصل ۹۰ ارسال شد که از این تعداد ۲ هزار و ۶ شکایت در صلاحیت کمیسیون قرار گرفت. شکایتهایی که در صلاحیت نبود اکثرا پیشنهادی،درددلی یا فاقد آدرس بود. البته کمیسیون به صورت تلفنی شکات را راهنمایی کرد تا مطالبات خود را از طریق دستگاههای دیگر چون دیوان عدالت اداری دنبال کنند. شکایتهایی که نشانی نداشت بایگانی شد. در نهایت ۱۲۷۲ شکایت راهنمایی و ۳۲۸ شکایت بایگانی شد. بر این اساس در سال اول مجلس نهم ۶۴۴ شکایت در دستور کار کمیسیون اصل ۹۰ قرار گرفت.
براساس گزارش منتشره، ۲ هزار شکایت از دولت به کمیسیون اصل ۹۰ ارسال شده است که از این تعداد ۷۰۹ شکایت در دستور کار کمیسیون اصل ۹۰ قرار گرفت. چرا نوک پیکان این شکایتها به سمت دولت است؟
عبارت دولت در اینباره صحیح نیست، بلکه باید گفت بیشترین شکایتها از قوه مجریه است تا تمام زیرمجموعهها و سازمانهای دولتی را در بر گیرد. از آنجا که قوه مجریه به واسطه ادارات، وزارتخانهها، ارگانها و سازمانهای دولتی با مردم ارتباط بیشتری دارد. طبیعی است که تعداد شکایتها به سمت این قوه بیشتر باشد. البته همه شکایتهایی که از قوه مجریه ارسال شده، وارد نیست چرا که بسیاری از شکایتها، ناشی از بیاطلاعی مردم از قانون، اختلاف برداشت از قانون و عدم پاسخگویی مسئولان به مراجعانشان است بنابراین ما اعضای کمیسیون اصل ۹۰ در نظر داریم، تمام شکایتهای رسیده را بررسی و نسبت به موضوع طبقهبندی کنیم تا در جلسهای که با مسئولان داریم، به اطلاع آنان برسانیم مردم چه شکایتی از دستگاه مربوطه دارند و برای پیشگیری از تکرار این شکایتها مسئولان چه اقداماتی داشته باشند. همانطور که میدانید هدف کمیسیون اصل ۹۰ مچگیری نیست بلکه پیشگیری است.
شما همکاری دولت دهم با کمیسیون اصل ۹۰ را به طور نسبی خوب ارزیابی کردید. با این حال، چهارشنبه گذشته حمیدرضا بقایی معاون اجرایی رئیسجمهور در جمع خبرنگاران نسبت به گزارش کمیسیون اصل ۹۰ درباره سفر نیویورک و سفر اخیر هیات دولت به مسکو واکنشی داشت و عنوان کرد در کشور دروغ زیاد است.
البته بنده تایید نکردم که دولت رابطه خوبی با کمیسیون اصل ۹۰ داشته است. برای این موضوع باید شاخصهای مختلفی را در نظر گرفت. مشکل بزرگی در این باره وجود دارد و مسئولان بدون داشتن آمار صحیح و اطلاعات اظهار نظر میکنند. برای این منظور میتوانیم از مرکز پژوهشهای مجلس بخواهیم گزارشی در زمینه همکاری دولتها با مجلس به ویژه کمیسیون اصل ۹۰ تهیه کند. بنابراین نباید توقع داشت بتوان به راحتی به اینگونه سوالات پاسخ داد. هدف و نقش کمیسیون اصل ۹۰، در سالهای اولیه تشکیل، نامشخص بود. بعد از گذشت ۸ سال از تشکیل این کمیسیون، ابعاد جدیدی از اهداف آن روشن شد. با این حال درباره رفتار برخی آقایان باید بگویم که چه اشکالی دارد وقتی سوالی مطرح میشود به جای اینکه بگویند در کشور دروغ زیاد است، پاسخ قانع کنندهای ارائه کنند؟! معتقدم مسئولان کشور باید به سوالاتی که در زمینه سفر آنها به خارج از کشور یا اموال و داراییشان پیش میِآید برای شفافسازی پاسخ دهند. اگر در این زمینهها سکوت شود، تفاسیر مختلفی در جامعه پیش میآید. زمانی که دولت به سوالات پاسخ نمیدهد، رسیدگی به آن پرونده طولانی میشود، اما اگر همان روز اول نسبت به سفر نیویورک توضیحاتی داده میشد پرونده زودتر بسته میشد.
شما اعتقاد به شفافسازی دارید، اما یکی از موضوعاتی که هرگز جزئیات آن مطرح نشد، پرونده شکایت از مشایی در کمیسیون اصل ۹۰ است. زمانی که به انتخابات ریاستجمهوری نزدیک شدیم، کمیسیون پرونده مشایی را در دستور کار قرار داد تا به مراجع قضایی برای تعیین صلاحیت آن ارسال شود. بعد از انتخابات جزئیات پرونده هرگز منتشر نشد. چرا در این زمینه شفافسازی نمیشود؟ آیا رد صلاحیت مشایی به دلیل پرونده شکایت او در کمیسیون اصل ۹۰ بود؟
تایید یا رد صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری از وظایف شورای نگهبان است. این شورا مطلع بود که در کمیسیون اصل ۹۰، پروندههایی علیه مشایی وجود دارد. بنابراین شورای نگهبان اگر برای تصمیمگیری درخصوص تایید یا رد صلاحیت مشایی نیاز به اطلاعات پروندهها داشت به کمیسیون اصل ۹۰ نامه میزد تا ما در اسرع وقت گزارشها را آماده و ارسال کنیم. البته کمیسیون اصل ۹۰ درباره پروندهها حکم صادر نمیکند، بلکه گزارشها را به دستگاههای قضایی ارسال میکند. تا کنون نیز گزارشهایی ارسال شده است. اما از سوی شورای نگهبان درخواستی به مجلس نیامد تا بتوان گفت رد صلاحیت او به دلیل پرونده مجلس اتفاق افتاده است. از سوی دیگر بخش زیادی از پروندههایی که از آقای مشایی در کمیسیون اصل ۹۰ مطرح است مربوط به ریاستش در سازمان میراث فرهنگی است. گزارش پرونده به قوه قضاییه ارسال شده، به نظر میرسد این قوه در نظر دارد بعد از اتمام مسئولیت او در دولت دهم، به پرونده ورود کند. ترجیحا تا زمانی که حکمیصادر نشود نمیتوانیم اعلام عمومیکنیم.
برخی میگویند، سکوت احمدینژاد و مشایی بعد از رد صلاحیت، به دلیل وجود پروندههایی علیه مشایی است که یکی از آنها هم پروندهاش در کمیسیون اصل ۹۰ است، آیا این سکوت به دلیل پروندهمشایی در مجلس است؟
تصور نمیکنم به این دلیل باشد. یکی از پروندههایی که علیه مشایی مطرح است درباره میراث فرهنگی است و تصور نمیکنم این پرونده باعث سکوت مشایی بعد از رد صلاحیت وی باشد. شورای نگهبان نسبت به تایید صلاحیتها درست اقدام کرد. زمانی که شورای نگهبان صلاحیت فرد بزرگ و مطرحی را به دلیل کهولت سن احراز نمیکند، افراد ی مانند آقای مشایی قطعا حرفی برای گفتن ندارند. قطعا آنها به این نتیجه رسیده بودند که مشایی فرد مناسبی برای ریاستجمهوری نیست که بعد از رد صلاحیت اعتراض نکردند. رئیس جمهور دومین مقام کشور بعد از رهبری است، بنابراین فردی که میخواهد رئیسجمهور شود باید عقبه سیاسی داشته باشد، مشایی چه سابقهای داشته که بخواهد سکان اجرایی کشور را در دست بگیرد. معتقدم احمدینژاد با حمایت و معرفی مشایی برای ریاستجمهوری پایگاههای مردمیاش را از دست داد.
بعد از دولت، مجلس بیشترین شکایت را در کمیسیون اصل ۹۰ دارد، اما اخباری که از کمیسیون اصل ۹۰ منتشر میشود بیشتر در موضوعات اقتصادی و گاهی شکایت نسبت به عملکرد دولت است. چرا هرگز از شکایتهای مجلس خبری نیست؟
اکثر شکایتها از مجلس، نسبت به نمایندگان و شکایتهای شخصی است. از آنجایی که اصل ۹۰ به دنبال ریختن آبروی افراد نیست، این دست از شکایتها رسانهای نمیشود. اما اگر شکایتهایی که از مجلس به کمیسیون ارسال میشود ابعاد ملی داشته باشد، حتما جزئیات آن منتشر میشود.