۱۲:۳۵ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۲ دکتر معصومه ابتکار:

واقعه ۱۳ آبان و خطر تحریف تاریخ

دانشجویان مسلمان وقتی همه راههای مسالمت آمیز مقابله با توطئه را بسته دیدند و خطر کودتا را جدی دانستند، به چنین اقدامی دست زدند. در آن شرایط این اقدام با حمایت امام روبرو شده، از سوی ایشان عنوان انقلاب دوم گرفت و روحیه مقاومت و اتحاد را مانند روزهای نخست انقلاب در میان مردم پدیدار ساخت. همچنین عملا باعث قطع بسیاری از برنامه های آمریکا علیه انقلاب نوپای ایران شد.

ebtekarمبارزه (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام) – دکتر معصومه ابتکار (رئیس سازمان محیط زیست و از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام)

مناسبات ایران و آمریکا طی ۵۸ سال گذشته یعنی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و از تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ تاکنون، فراز و نشیب های فراوانی را  طی کرده و هیچگاه به تعادل نرسیده است. «تعادل در روابط» به مفهوم برقراری رابطه ای متوازن بین دو عنصر هم طراز جامعه جهانی برای پیشبرد منافع مشترک است. چنین تعادلی در نیم قرن گذشته جایی میان رابطه ایران و آمریکا نداشته و این خود شاید یکی از ریشه های رویداد اشغال سفارت آمریکا در تهران به شمار می‌رود.

در ۱۳ آبان ۵۸ دانشجویانی که برای نشان دادن عدم هر گونه پیوستگی به دولت و احزاب سیاسی وقت، خود را «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» نامیدند، با شناختی که از شرایط ملی و بین المللی آن روزگار داشتند و  تنها براساس احساس مسئولیت دینی و ملی به صحنه مناسبات سیاسی جهان وارد شدند. این دانشجویان که در فضای خفقان دانشگاهها در زمان شاه مبارزه کرده و سپس در فضای آزاد دانشگاهها طی دوران انقلاب و ماههای بعد از پیروزی به نوعی ورزیدگی فکری و سیاسی رسیده بودند، اکنون در معرض تصمیمی بزرگ قرار داشتند. آنها به این تحلیل رسیدند که با عدم تمکین آمریکا در مقابل انقلاب اسلامی احتمال تکرار تلخ کودتای ۲۸ مرداد و وارد آمدن آسیب اساسی به کشور از بابت بازگشت خفقان و دیکتاتوری بسیار جدی است. آن دوران هنوز ساختارهای سیاسی و امنیتی کشور شکل نگرفته و قانون اساسی، مجلس شورا و نهاد ریاست جمهوری استقرار نیافته بود. بنابراین امیدی به مقابله رسمی با جریان کودتای آمریکایی وجود نداشت. این شرایط سبب نگرانی دانشجویان شد و آنها را به جستجوی روش هایی برای مقابله با توطئه های احتمالی واداشت. دانشجویان احساس می‌کردند که وظیفه دارند پیام مظلومیت مردم ایران را به جهانیان برسانند. در نهایت تصمیم گرفتند  براساس آنچه که از سخنان امام خمینی تحلیل می‌کردند و شناختی که از رفتارهای امپریالیسم در کشورهای مستقل یافته بودند، دست به حرکت اعتراضی غیرمسلحانه بزنند.

در واقع دانشجویان مسلمان وقتی همه راههای مسالمت آمیز مقابله با توطئه را بسته دیدند و خطر کودتا را جدی دانستند، به چنین اقدامی دست زدند. در آن شرایط این اقدام با حمایت امام روبرو شده، از سوی ایشان عنوان انقلاب دوم گرفت و روحیه مقاومت و اتحاد را مانند روزهای نخست انقلاب در میان مردم پدیدار ساخت. همچنین عملا باعث قطع بسیاری از برنامه های آمریکا علیه انقلاب نوپای ایران شد. البته لازم به ذکر است که دانشجویان از ابتدا برنامه ای بیش از چند روز برای حضور در سفارت آمریکا به منظور جلب نظر افکار عمومی جهان نداشتند و مایل به طولانی شدن جریان گروگانگیری نبودند، ولی از آنجا که حل و فصل ماجرا به مجلس سپرده شد، چاره ای جز ادامه آن وضعیت تا انتخابات مجلس و تصمیم نمایندگان مردم نماند.

پس از حدود یک و نیم سال، دانشجویان که فرزندان مردم بودند با پایان یافتن ماجرا به دامان مردم بازگشتند و حاضر به هیچ گونه بهره برداری از نام دانشجویان مسلمان پیرو خط امام نشدند. تعداد زیادی از آنها به جبهه ها جنگ رفتند، تعدادی شهید شدند و تعدادی هم اکنون در زمره جانبازان عزیز هستند. اما آنچه اهمیت فراوان دارد اینکه هنوز پس از ۳۰ سال درباره این واقعه در آمریکا کتاب نوشته می‌شود و تاکنون ۴۲ عنوان کتاب و دهها مقاله به این موضوع اختصاص یافته که آخرین آنها ۲ سال پیش بوده است. حتی فیلمسازان معروف آمریکایی و چهره هایی چون جرج کلونی مشغول ساخت فیلمی دراین مورد شده اند. برای افکار عمومی آمریکا سئوالات زیادی در این مورد و نیز مناسبات دولت آمریکا با کشورها و حکومت ها وجود دارد؛ به ویژه پس از سخنان وزیر اسبق امور خارجه آن کشور، خانم آلبرایت که در سال ۲۰۰۱ به دخالت آمریکا در کودتاری ۲۸ مرداد اقرار و نسبت به آن عذرخواهی کرد.

نکته جالب اینکه بسیاری از آن ناظران بین المللی و یا خبرنگارانی که موضوع را مورد مطالعه قرار داده اند اذعان می‌کنند وقوع کودتای سال ۱۳۳۲ در ایران دلیل روشنی بر نگرانی و حقانیت دانشجویان در اقدام به اشغال سفارت بوده، چرا که بازگشت دوباره به چند دهه سیاه خفقان و استبداد برای انقلابیون متصور نبود.

امروز هم آنچه کماکان از اهمیت فراوان برخوردار است شناخت دقیق آن واقعه تاریخی و توجه به آثار آن برای کشور در داخل و نیز در مناسبات جهانی و تحلیل دقیق وضعیت روابط ایران و آمریکاست که در هر زمان اهمیت خاص خود را دارد.

در این حال متاسفانه همچنان شاهد روند تحریف تاریخ آن دوران، هم از سوی طرف مقابل یعنی آمریکایی ها و هم از سوی جریان رقیب خودی هستیم. این ها هر دو در جهت مبهم جلوه دادن آن واقعه برای نسلی که سئوالات متعددی در ذهن دارد، گام برمی دارند. اینکه جریانی خاص در داخل، برای اثبات خود و توجیه اقدامات کنونی اش، واقعه ۱۳ آبان را توطئه آمریکا بداند و به دلیل ضدیت با شخصیت شاخص این واقعه، بگوید  امام را در مقابل عمل انجام شده قرار دادند، جای تاسف دارد. منفعل نشان دادن رهبر انقلاب اسلامی در مقابل چنین واقعه مهم و تعیین کننده ای به چه معنی است؟

شناخت ما از امام این بود که درباره مصالح ملت هیچ ملاحظه‌ای نداشتند و کسی نمی‌توانست ایشان را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد. همین جریان خاص داخلی، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام را که در آن دوران و نیز بعدها با افتخار تبعات حضور در آن جمع را پذیرفتند، مورد اتهام قرار داد که دانشجویان «پشیمان» شده اند. چرا؟ چون شخصیت های بارز دانشجویان در هسته های مرکزی ، پرچمدار موج اصلاح طلبی شدند. در این حال، تخریب جریان اصلاحات با اتهام و انگ آمریکایی بودن مشکل می‌شد، زیرا با دانشجوی خط امام که سفارت آمریکا را تسخیر کرده بود، جور در نمی‌آمد. بنابراین باید اعلام می‌شد آنها پشیمان شده اند و یا گفته می‌شد مانند پسر نوح با بدان نشستند و خراب شدند!

در حالی که دانشجویان شاخص این جریان اعلام ندامت و پشیمانی از اصل حرکت نداشته، اگر چه نسبت به طولانی شدن آن اتفاقات و نوع رویکرد دولت های بعدی با مسئله ارتباط با آمریکا انتقاد داشتند. آنها حتی این موضوع را مطرح کردند که حرکت ۱۳ آبان ۱۳۵۸  از بابت انتقام گیری و کینه جویی –  چه در مورد گروگان ها و چه آنهایی که در جریان افشاگری ناخواسته مورد آسیب قرار گرفتند – نبوده است.

امروزه بی‌شک همه طیف های دلسوز انقلاب و دوستداران این مرز و بوم، ایستادگی در مقابل سلطه‌گری را اصل می‌دانند. ولی ممکن است روش و شیوه های حفظ عزت ملی و استقلال را متفاوت بدانند. موضوعی مانند استقلال و تمامیت ارضی که مورد توافق همه طیف های سیاسی کشور است، در شرایطی که فضای اجتماعی با خطر چند دستگی و کاهش مشارکت و اعتماد عمومی مواجه است باید به نفع وحدت و انسجام اجتماعی مورد توجه و بهره برداری قرار گیرد. به طور مثال اخیرا خانم کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه با بی بی سی به صراحت و با ناراحتی اعلام کرد که معترضان ایرانی در سال ۸۸ از ما تقاضای کمک نکردند.

این سخنان وی و نیز حذف آن از اخبار صدا و سیما فقط در سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی مورد توجه قرار گرفت. اما اینکه حتی معترضین ایرانی حاضر به کمک گرفتن از بیگانه و خدشه دار شدن استقلال خود نیستند، نقطه قوتی برای جامعه ما و سبب انسجام ملی و نا امید کردن بیگانگان است. متاسفانه در اینجا هم می‌بینیم که جریایی باز بر طبل تحقیر و محکومیت رقبای اصلاح طلب می‌کوبد تا شاید از این منظر مفری از مشکلات ناشی از تخلفات مالی گسترده و متنوع بیابد. قابل تامل است که در شرایط اوج گرفتن تهدیدات خارجی و فضای سرد سیاسی داخلی، عده ای به جای جستجوی راهکارهای تقویت یکپارچگی ملی و جلب نظر منتقدان دلسوز، مشغول ایجاد تنش های درونی برای کوبیدن رقیب هستند.

در هر صورت واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ برهه مهمی در مناسبات عدالت‌خواهانه بین‌المللی و مقطع روشنی در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهانه و استقلال‌طلبانه ایران و ملل جهان به شمار می‌رود. امید است اجازه ندهیم تحریف تاریخ به هویت ملی و انقلابی ما و نیز به سرنوشت نسل‌های آینده لطمه بزند.

منبع: هفته نامه پنجره (شماره ۱۱۴)

::::

دیدگاه تازه‌ای بنویسید:

*

6 + 2 =