پیام شما ملاحظات عمیقی راجع به سرنوشت بشریت دارد

 پیام امام‌خمینی در ۱۳ دی ۱۳۶۷ توسط هیئت منتخب ایشان مرکب از آیت‌الله جوادی آملی، محمدجواد لاریجانی و خانم مرضیه حدیده‌چی‌ دباغ، در مسکو به گورباچف تحویل گردید. گورباچف نیز هشت هفته بعد در روز هفتم اسفندماه پاسخ رسمی خود را توسط «ادوارد شوارد نادزه» وزیر خارجه وقت شوروی، در تهران تسلیم امام‌خمینی کرد. گورباچف در این پاسخ، برای نامه امام ارج فراوان قائل شده بود ولی از متن جوابیه وی پیدا بود که ابعاد معنوی پیام امام را درک نکرده است. زیرا صرفاً تلاش کرده بود تا از یکسو اقدامات خود در جهت ترویج آزادیهای سیاسی در شوروی را تشریح کند و از سوی دیگر دستاوردهای اقتصادی کمونیسم را از ۱۹۱۷ به بعد توصیف نماید. «ادوارد شوارد نادزه» وزیر خارجه وقت شوروی روز هفتم اسفند ۱۳۶۷ پاسخ گورباچف را در حسینیه جماران به اطلاع امام‌خمینی رساند.

 در این دیدار که آقایان علی‌اکبر ولایتی وزیر امورخارجه، محمدجواد لاریجانی، و علیرضا نوبری حیرانی سفیر وقت ایران در مسکو حضور داشتند، وزیر خارجه شوروی ابتدا پیام کتبی میخائیل گورباچف را به امام‌خمینی تسلیم کرد و سپس اظهار داشت:

  از حضرت امام بسیار متشکرم از این فرصتى که براى ملاقات با شما به دست آوردم. مأموریت دارم پیام جوابیه میخائیل سرگئى گورباچف را تسلیم حضرت امام کنم. سعى خواهم کرد به طور خیلى مختصر محتواى این پیام را براى شما عنوان نمایم. ابتدا مى‌‏خواستم عرض کنم که خود واقعیات تبادل پیام ها بین رهبران کشور ما یک پدیده منحصر به فرد در روابط فی‌ما بین است. اعتقاد ما بر این است که شرایط پیش آمده است تا روابط فیما بین دو کشور ما وارد یک مرحله کیفى جدیدى شودکه براى همکاری‌ها در تمامى زمینه‌ها.

 آقاى گورباچف در پیام خود اشاره مى‌کنند که پیام جنابعالى خطاب به دبیر کل کمیته مرکزى حزب کمونیست اتحاد شوروى از مفاهیم فراوان سرشار است.

 تمامى اعضاى هیئت رهبرى شوروى متن پیام جناب‌عالى را مطالعه کردند. شکى نیست که ما در موارد عمده‌اى اتفاق نظر داریم اما مواردى هم است که ما اختلاف نظر داریم. اما این مهم نیست.

 در پیام شما ملاحظات عمیق راجع به سرنوشت بشریت دارد. آقاى گورباچف عقیده دارند که ما در مهمترین مورد اتفاق نظر داریم یعنى انسان‌ها باید یاور یکدیگر باشند تا بشریت فنا ناپذیرى به خود بگیرد. چنانچه انسان‌ها متحد نشوند خطر فاجعه براى بشریت وجود دارد، چون امکانات بالقوه براى به وجود آوردن چنین فاجعه توسط خود انسانها ایجاد شده است.

 آقاى گورباچف معتقد است که مبارزه در راه نیل به یک دنیاى عارى از سلاح هسته‌اى و آزاد از زور وظیفه تمامى ملت هاست.

 و اما راجع به سیاست خارجى اتحاد شوروى، هدف ما تعمیم رجحان ارزش‌هاى مشترک براى تمامى ملتها و برترى این ارزش‌ها بر تمامى منافع دیگر چه طبقه ‏اى و چه ملى است.

 آقاى گورباچف به شما مى‌نویسد که حرف‌هاى امام راجع به حسن نیت رهبرى ایران جهت داشتن روابط حسنه و حسن همجوارى با اتحاد شوروى با واکنش خوب از طرف رهبران شوروى مواجه شده است. ما داراى یک مرز بسیار طولانى هستیم همچنینن داراى سنن دیرینه مناسبات و روابط فرهنگى بین دو ملت هستیم.

 ما اساس خوبى داریم براى استمرار مناسبات ما بر پایه جدید. یعنى بر پایه اصول احترام متقابل، تساوى حقوق و عدم مداخله در امور داخلى یکدیگر.

 آقاى گورباچف مى‏ نویسد که در سیاست بین المللى، ما پیرو یک اصل اساسى هستیم یعنى اصل احترام به آزادى انتخاب براى هر انسان و هر ملت. نتیجتاً کشور ما و تمامى ملت ما از انقلاب بزرگ شما حُسن استقبال کرده است. استبداد شاهنشاهى در ایران مردم خود را استثمار کرده و از روش‌هاى واقعاً بربریت استفاده مى‏‌کرده و شرافت و آبروى ملت خود را پایمال کرده براى جلب رضایت نیروهاى خارجى. انقلاب شما انتخاب ملت شما بوده است و ما از این انتخاب همیشه پشتیبانى کرده و مى‌‏کنیم.

 آقاى گورباچف در پیام خود مى‌‏نویسند که ملت ما نیز انتخاب خود را به عمل آورده و این در سال ۱۹۱۷ بود. در رهگذر ما هم مشکلات بزرگى بود و هم موفقیت‌هاى چشمگیرى و هم اشتباهات وخیمى بوده است و نقض حقوق بشر هم بوده که ما این اشتباهات خود را اصلاح می‌‏کنیم و آن را محکوم مى‌کنیم. على رغم تمامى مشکلات ما از دستاوردهاى خود توانستیم دفاع کنیم چون انتخاب مردم راست بوده است.

 مى‌خواستم به استحضارتان برسانم که مسئله آزادى انتخاب در دستور روز زندگى بین‌المللى کنونى نیز هست. ما براى خود سؤالى داریم چرا که راه براى ادامه رهگذر پیدا کنیم: آیا این راه ما راه کهنه و دگماتیک باشد یا راه جدید و انقلابى. انتخاب ما به نفع راه دوم است، ما در کشورمان انقلاب داریم، اما یک انقلاب مسالمت‌آمیز بدون سنگرها و بدون توسل به زور، ما مى‌خواستیم که حضرت‏ امام بدانند که در کشور ما روند تجدید و بازسازى ادامه دارد. بازسازى اقتصادى و سیاسى، تجدید ارزیابی‌هاى ما و طرز تفکر ما و تجدید نظریاتى که ما قبلًا داشتیم.

 آقاى گورباچف اشاره مى‌کند که تحولات عظیمى در جهان اخیراً پدید آمده فکر مى‏‌کنیم مى‌شود گفت که ما در آستانه یک نظام جدید اقتصادى و سیاسى قرار داریم.

 توافق‌هاى بسیار مهم به امضا رسیده است یک کلاس از سلاح‌هاى هسته‌اى از بین مى‌‏رود.

 دورنماى خوبى براى از بین بردن سلاح شیمیایى باز شده است و همین طور دورنماى خوبى براى جلوگیرى از تقابل نظامى دولت‌ها، اما این یک هدیه امپریالیست‌ها نیست، این اراده ملت هاست و اراده زمان است.

 چاره دیگرى وجود ندارد، مسابقه تسلیحاتى و آوردن آن به فضا منجر به فاجعه بشریت خواهد بود. در مناطق مختلف دنیا مناقشات خونین دارند به پایان مى‌رسند.

 ما از خاتمه جنگ ایران و عراق با صراحت حُسن استقبال مى‌کنیم، براى همکارى با شما جهت استحکام صلح در خاورمیانه و نزدیک و تمامى جهان آمادگى داریم.

 حضور وسیع نظامى در خلیج فارس مورد نگرانى ما است. منظورم حضور نظامى کشورهاى خارج از منطقه است. این پدیده بسیار خطرناک است و باید آن را به اتمام رساند.

 ما مى‏ خواهیم با موفقیت در امر حل و فصل عادلانه مناقشه افغانستان نیز با شما همکارى خوبى داشته باشیم، بگذاریم که مردم افغانستان سرنوشت خود را خودشان بدون دخالت از خارج تعیین نمایند.

 شوارد نادزه افزود: یک نکته دیگر از پیام آقاى گورباچف ایشان اظهار آمادگى مى‌کنند براى گسترش همکاری هاى اقتصادى و همکاری هاى ما در زمینه‏ هایى که ما قبلًا همکاری هاى خوبى داشته بودیم.

 ما براى برقرارى و ادامه تماس‌ها بین انسان‌ها، نمایندگان محافل اجتماعى و روحانیون نیز آمادگى داریم.

 دعوت جنابعالى براى انجام سفر به قم به آگاهى علماى اسلام کشور ما رسید، تردیدى نداریم که آنها از این دعوت جنابعالى استفاده خواهند کرد.

 در پایان، فرستاده ویژه رهبر شوروى گفت: این بود محتواى اصلى پیام آقاى گورباچف.

 ایشان بهترین آرزوها و سلام خود را به جنابعالى مى‏ رسانند.

 ایشان خواهان طول عمر جنابعالى به نفع و سعادت ملت ایران هستند.].

 ان شاء الله سلامت باشند، ولى به ایشان بگویید که من مى‌خواستم جلوى شما یک فضاى بزرگتر باز کنم.

  [در خاتمه حضرت امام فرمودند:] من مى‌خواستم دریچه ‏اى به دنیاى بزرگ، یعنى دنیاى بعد از مرگ که دنیاى جاوید است را براى آقاى گورباچف باز نمایم و محور اصلى پیام من آن بود. «۱» امیدوارم بار دیگر ایشان در این زمینه تلاش نمایند.

  [حضرت امام از خروج نیروهاى شوروى از افغانستان استقبال کردند، و بر حُسن همجوارى و توسعه مناسبات قوى در ابعاد مختلف در مقابله با شیطنت‌هاى غرب و خروج نیروهاى بیگانه از خلیج فارس تأکید و آرزو کردند تا مردم شوروى و ایران همیشه در صلح و آرامش زندگى کنند.]

 (۱)- اشاره به پیام معروف امام خمینى خطاب به گورباچف( ۱۱/ ۱۰/ ۱۳۶۷) که در آن فروپاشى کمونیسم را پیش‌‏بینى کرده و نسبت به درغلتیدن روسیه به دام سرمایه‌دارى غرب و امریکا هشدار داده‌اند.

  (صحیفه امام، ج‏۲۱، ص ۳۰۱-۲۹۸)

منبع: جماران

:::::

مطالب مرتبط:

• وقتی امام خمینی شواردنادزه را به تواضع وامی دارد
• بازتاب پیام امام به گورباچف در سخنان شخصیت‌های جهانی
• پیام امام خمینی (ره) به مناسبت رحلت آیت الله طالقانی، ۱۹ شهریور ۵۸
• پیام امام به ژان پل دوم چه بود؟
• شواردنادزه می گفت، امام ابرمرد تاریخ است