۷۸ سال پیش در مسجد گوهرشاد چه گذشت؟
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): امروز ۲۱ تیر ماه سالروز قیام مردم مشهد، در اعتراض به اجباری شدن کلاه شاپو و کشف حجاب در مسجد گوهر شاد است. رخداد مسجد گوهرشاد در تیرماه سال ۱۳۱۴ هجری خورشیدی، چند ماه قبل از واقعه کشف حجاب رخ داد که از جریانهای مهم دوران حکومت رضاخان و نخست [...]
«مبارزه» (رسانه تحلیلی خبری دانشجویان خط امام): امروز ۲۱ تیر ماه سالروز قیام مردم مشهد، در اعتراض به اجباری شدن کلاه شاپو و کشف حجاب در مسجد گوهر شاد است.
رخداد مسجد گوهرشاد در تیرماه سال ۱۳۱۴ هجری خورشیدی، چند ماه قبل از واقعه کشف حجاب رخ داد که از جریانهای مهم دوران حکومت رضاخان و نخست وزیری محمد علی فروغی است.
رضاخان در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی با پادرمیانی نخست وزیرش محمد علی فروغی، سفری چهل روزه به ترکیه داشت.
وی بعد از بازگشت از ترکیه، تصمیم گرفت اقداماتی را در کشور اجرا کند تا به خیال خود ایران را همچون ترکیه از تمدن غرب بهره مند سازد.
تغییر کلاه مردم به کلاه شاپو، کشف حجاب بانوان، تأسیس دانشگاه(دانشگاه تهران)، جشن هزاره فردوسی، تأسیس فرهنگستان ایران و پیمان سعدآباد، از جمله این اقدامات بود.
هنگام صدور فرمان اجباری جایگزینی کلاهشاپو(به جای کلاه پهلویهایی که مردم ایران تا آن زمان بر سر می نهادند)، اجرای این دستور توسط مردم مذهبی شهر مشهد، به آسانی انجام نگرفت.
به دستور فتح الله پاکروان استاندار خراسان، شهربانی برای به کار گرفتن کلاه فرنگی به اعمال قدرت وخشونت برآمد و افراد بی کلاه را بازداشت میکرد و کلاه سابق مردم را از سر آنان برمیگرفت و از بین میبرد.
در پی این اقدام شهربانی، مردم مشهد از شب نوزدهم تیر در مسجد گوهرشاد گرد آمدند و شیخ محمد تقی گنابادی معروف به شیخ بهلول واعظ در این سه روز با ایراد سخنرانیهای تند مردم را به ایستادگی در برابر حکومت فرا میخواند.
وقتی رضاخان گزارش بست نشینی مردم در حرم علی بن موسی الرضا(علیه السلام) را دریافت کرد، به شهربانی دستور داد که اگر تا صبح فردا، مردم را پراکنده نکند به بالاترین مجازات نظامی گرفتار میشوند.
مأموران شهربانی حکم پراکنده شدن متحصنین را صادر کرد اما مردم به این فرمان توجهی نکردند، از این رو پاکروان به ایرج مطبوعی فرمانده لشکر دستور داد مردم را با اعمال خشونت پراکنده کند.
سرتیپ مطبوعی نیز هنگ پیاده لشکر را به فرماندهی سرهنگ قادری به سرکوبی مردم گماشت که در نتیجه این فرمان، لشکر حرم و مسجد را محاصره و به تحصن کنندگان تیراندازی کردند.
در این اقدام وحشیانه شهربانی، بیش از دو هزار نفر از زائران و تحصن کنندگان کشته شدند و حکومت پیکر کشتهشدگان را بدون رعایت آیین شرعی در گوری دسته جمعی در محله خشت مالها و باغ خونی مشهد به خاک سپرد.
مسجد گوهرشاد که روایتگر این واقعهای تاریخی است، در جنوب حرم امامرضا(ع) قرار دارد.
این مسجد در سال۸۲۱ هجریقمری به دستور بانوگوهرشاد همسر شاهرخ از پادشاهان تیموری بنا شد.
مسجد گوهرشاد بهدلیل ظرافت و زیبایی کاشیکاری و خط و سبک معماری، از شاهکارهای معماری ایران در دوره اسلامی بهشمار میآید.
منبع: ایسنا
:::